Harvard Üniversitesi öğretim vazifelisi mikrobiyoloji uzmanı Doç. Dr. Emrah Altındiş, korona virüsü (Covid-19) aşısıyla ilgili tartışmaları kıymetlendirdi.
KRT TV’de Zafer Arapkirli’nin sorularını yanıtlayan Altındiş, faz-3 çalışmasına gelen Moderna ve Pfizer aşılarının yan tesirleri açısından inançlı ve hami olduğunu söyledi.
“Kapitalist sistem içinde bütün şirketlerin önceliği kâr yapmak, hasebiyle şirketlere güvenemeyiz” diyen Altındiş, “Güveneceğimiz yer bağımsız, devletlerin ya da kurumların oluşturduğu, bağımsız kurumlar olacak” tabirlerini kullandı.
Altındiş, aşıların ABD ve Avrupa’da bağımsız kurumlar tarafından incelendiğini belirtti.
Çin’de üretilen Sinovac aşısının faz-3 çalışmalarını devam ettiğini lisana getiren Altındiş, bu aşının faz-3 çalışması sonuçlarını açıklanıp, incelendikten sonra uygulanması gerektiğini söz etti.
Geçmişte birçok hastalığın aşılar sayesinde sonladırıldığını hatırlatan Altındiş, “Şimdi bu pandeminin sonunu da da bu aşılar getirecek” diye konuştu.
Twitter hesabından da paylaşım yapan Altındiş, “Aşı zıtlarına kulaklarmızı tıkayalım” dedi.
Emrah Altındiş’in dün KRT TV’de yaptığı açıklamaları şöyle:
‘BİLİM İNSANLARIYLA NE KADAR GURUR DUYSAK AZ’
Aşılar ortasında bir karşılaştırma yapmak yanlışsız olur mu sizce?
İnsanlığın tahminen de en hoş yarışlarından bir tanesi bu. Hepimiz ne kadar gurur duysak bilim insanlarıyla az. Zira 1 yıldan az bir vakitte insanlık o denli bir yarışa girdi ki, şu anda 4 tane aşı faz-3 çalışmalarının sonuçlarını açıkladı.
Şu anda dünyada yürüyen 55 kadar klinik çalışma var. Bu şu demek: 55 tane insan çalışması yürüyor. Bunların 13 tanesi faz-3 kademesi dediğimiz birinci evreyi atlayıp inançlı olduklarını ispat etmişler, dozları belirlenmiş ve faz-3’te on binlerce beşere uygulanarak kollayıcı olup olmadıklarına bakılıyor.
‘MODERNA VE PFİZER AŞISI İNANÇLI VE KORUYUCU’
4 tane aşının ismi çok geçiyor. Bunlardan bir tanesi ABD’de Sıhhat Bakanlığı’nın çokça desteklediği Moderna aşısı. Onun faz3 çalışmalarının birinci basamağı tamamlandı. 30 bin beşere uyguladılar bu aşıyı. 15 bin bireye aşı yaptılar, 15 bin şahsa etkisiz bir şey verdiler, denetim kümesine da. Toplamda 196 kişi hastalandı. Bunların 185 tanesi aşılanmayan kümede. Aşı çok büyük bir formda aşılanan insanları koruduğunu ispat etti. Moderna şu anda hem inançlı hem de kollayıcı bir aşı.
Tıpkı formda Türkiye’den göçmen bilim insanlarının ismiyle duyulan Pfizer/BioNTech aşısı da faz-3 çalışmalarının birinci basamağını sonuçlandırdı. Yeniden yarısı aşılanıyor, yarısı denetim kümesinde.
‘SINOVAC’IN SONUÇLARI AÇIKLANANA KADAR BEKLEMELİYİZ’
Çin’den gelen Sinovac aşısına baktığımızda ise kasım ayında faz-1 ve faz-2 sonuçları açıklanıyor. Bu sonuçlara nazaran bu aşı inançlı ve bağışıklık karşılığı oluşturuyor. Artık Endonezya’da, Brezilya ve Türkiye’de bu aşının üçüncü faz etapları sürdürülmekte. Onun sonuçlarının da aralık ayında açıklanacağını kestirim ediyorlar. Umarım olumlu sonuçları açıklanır. Koruyuculuğu ispat edilirse hepimizin koşa koşa gidip olması gereken bir aşı. Ancak şu anda beklememiz gerekiyor.
Şu an baktığımızda hem hami hem inançlı aşılar Moderna ve Pfizer’ın yaptığı aşılar. Öbürleri de yolda.
FAZ ÇALIŞMALARI NE MANAYA GELİYOR?
Faz-1 çalışmalarında maksadımız 5-10 bireye aşıyı verip, tahminen de azamî 100 şahsa, inançlı mi değil mi ona bakmak. Faz-2 evresinde yaklaşık 100 şahsa ya da biraz daha fazla bireye verip, hem inançlı mi hem hangi dozu kullanmamız lazım, bağışıklık oluşuyor mu bunlara bakıyoruz. Faz-3’te ise on binlerce insanı katıyoruz. Orada da denetim kümesiyle aşılanmış kümesi karşılaştırıp, bunun koruyup korumadığına bakılıyor. Bu sayılar bilimsel olarak muteber sayılar.
‘ŞİRKETLERE DEĞİL BAĞIMSIZ KURUMLARA GÜVENECEĞİZ’
Aşılarla ilgili pek çok tartışma var. Komplo teorilerini bir tarafa bırakıyoruz lakin genelde baktığımızda sonuçta ticari bir eser olarak piyasaya sunulduğu için sanki bu ticari yarışta firmaların bunun güvenilirliğini, aktifliğini, tam piyasaya sunulur hale gelip gelmediğini sağlam bir telaffuzla sunduklarından nasıl emin olabiliriz?
Kapitalist sistem içinde bütün şirketlerin önceliği kâr yapmak, münasebetiyle biz şirketlere güvenemeyiz. Güveneceğimiz yer bağımsız, devletlerin ya da kurumların oluşturduğu, bağımsız kurumlar olacak. Amerika’da mesela FDA dediğimiz bir kurum var, sonuçları alıyorlar ve inceliyorlar, şirketlere daha fazla veri soruyorlar, şunu da yapın diyorlar. Tıpkı vakitte Avrupa Birliği’nde de bu biçimde bir kurum var. Örneğin İngiltere Pfizer aşısını onayladı ancak Avrupa Birliği’nin o bağımsız kurumu hâlâ incelemeye devam ediyor sonuçları. Türkiye’de de yeniden bağımsız bir kurum tarafından Amerika’daki ve Avrupa’daki bağımsız kurumlara da bakarak değerlendirilmeli sonuçlar.
‘ÇOK SAYIDA HASTALIĞA KARŞI AŞILARLA ZAFER KAZANDIK’
Şirketlerin yalnızca internet sitelerinde yayınladığı bilgilere nazaran karar veremeyiz. Ancak bunulan birlikte şunu unutmayalım: Mesela annemin, babamın kolunda çiçek aşısı izi vardı, ben de yok. Zira insanlık çiçek aşısıyla bu işi bitirdi, çiçek hastalığı ortadan kalktı. Difteri, boğmaca, kızamık bu hastalıklar çok yaygındılar, aşılarla bu hastalıklara karşı zafer kazandık.
Artık bu pandeminin sonunu da bu aşılar getirecek. Benim umudum Türkiye’deki çalışmalar da umarım iyi masraf ve Türkiye kendi Covid-19 aşısını önümüzdeki birkaç yıl içerisinde üretebilir.
‘TÜRKİYE’NİN GÜÇ BİR AŞI ÜRETİM GELENEĞİ VARDI ANCAK BU GELENEK ÖLDÜRÜLDÜ’
Bu birkaç yıl içinde yapılabilecek bir şey midir? Hem yatırım manasında hem bilimsel çalışma süreci manasında kâfi bir müddet midir?
Ben yüksek lisansım sırasında Hıfzıssıhha Aşı Serum Üretim Müdürlüğü’nde birtakım deneyler yapma imkânı bulmuştum. Türkiye’nin aslında çok güçlü bir aşı üretme geleneği, tarihi vardı. Maalesef 90’larda ve 2000’lerde bu gelenek büsbütün öldürüldü. Şu anda yine faz-1 çalışmasına geçmiş aşılar var. Kayseri’de bir aşıda ikinci dozu uyguladılar. Bu aşılar muhtemelen hazirana kadar faz-3 çalışmasına geçeceklerdir ve birtakım sonuçlarını yazın alabiliriz. Şayet bu sonuçlar olumlu çıkarsa, bu aşıların kullanımı, üretimi yapılabilir. Bu biçimde maliyeti daha ucuz olabilir ve daha çok beşere daha süratli bir formda ulaştırılabilir.
‘GELDİĞİMİZ ŞARTLAR MART-NİSAN AYINI ARATACAK’
Lakin Türk Tabipleri Birliği’ne nazaran yalnızca evvelki gün 5 tane doktor vefat etmiş. Bütün sıhhat çalışanlarına başsağlığı diliyorum. Çok vahim bir biçimde sıhhat çalışanları etkileniyor bu virüsten. Şu an geldiğimiz şartlar mart-nisan ayını aratacak şartlar, çok daha güç bir durumdayız. O denli görünüyor ki, tedbirler alınmadığı için aralık, ocak, şubat çok daha sıkıntı geçecek. Hasebiyle tesirli aşıları çabucak sıhhat çalışanlarına uygulamamız gerekiyor. Sonra da 65 yaş üstü bireylere uygulanmamız gerekiyor.
‘TÜRKİYE AŞILAMA KONUSUNDA ÇOK ÂLÂ BİR ÜLKE’
Sizin görebildiğiniz kadarıyla aşının gelmesi diyelim bu yılın sonunda, 2021’in başında gerçekleşti ve aşı uygulamaları süratle başladı. Bu toplumsal bağışıklığın sağlanması için yüzde 60 sonundan bahsediliyor. Buna ne vakit ulaşabiliriz?
O Türkiye’ye ne kadar aşı getirilebileceğine bağlı. Bu aşıların birden fazla Moderna, Pfizer, Sinovac, bu aşıların iki doz vurulması gerekiyor. Tek doz vurulduğunda tıpkı esirgeyici etkiyi göstermiyorlar. İki dozun uygulanma aralığı aşıdan aşıya değişiyor. İki haftayla dört hafta üzere farklı zamanlamaları var. Aşının ikinci dozu yapıldıktan sonra sizde bir bağışıklık oluşacak. Yani birinci aşıyı olduğunuz günden korunacağınız güne kadar yaklaşık dört-altı hafta geçmiş olacak. Türkiye’de altı-yedi milyon 65 yaş üstü birey olduğu varsayım ediliyormuş. Bir milyon sıhhat çalışanı var. Bizim çabucak birinci başta 10 milyon kişiyi aşılamamız gerekiyor. Bunun için de 20 milyon doz aşı gerekiyor. Türkiye aşılama konusunda çok iyi bir ülke. Tesirli, yaygın aşılama yapabilen bir ülke, o denli bir altyapı var. Lakin Pfizer aşısının -80 derecede saklanması gerekiyor. Bizim o altyapımız yok. Bu altyapının oluşturulması gerekiyor, o aşıyı kullanacaksak.
‘SİNOVAC 11 ARALIK’TA UYGULANMALI’
Çin’den gelen Sinovac aşısı için ben de 11 Aralık tarihini duydum, 11 Aralık’ta uygulanmamalı, bütün koruyuculuk sonuçları paylaşıldıktan, bağımsız kurumlar tarafından onaylandıktan sonra uygulanmalı. Hasebiyle tünelin sonunda ışık görünüyor fakat bugünden yarına olmayacak. Toplumun yüzde 60’ını ya da daha fazlasını aşılamamız gerekiyor pandemiyi durdurabilmek için. Umarım bunu da 2021’de tamamlayabiliriz. (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar
