Tessa Berenson
Joe Biden, seçilmiş lider olarak birtakım güç şartlarla yüzleşmek zorunda: Dalgalanan bir salgın, (şimdilik/ç.n.) iktidardaki yenilgiyi kabul etmek istemeyen kişi ve dilek etmesi halinde güç istikrarını lehine çevirebilecek bir Senato. Dahası, önünde, geçiş sürecindeki en değerli misyonlardan biri duruyor: Bir sonraki adalet bakanını seçmek.
ADALET BAKANLIĞI ÇÖKMÜŞ HALDE
Uzmanlar Biden’ın, Trump idaresi boyunca dışarda inanç krizi ve içerde moral çöküntüsü yaşayan bir Adalet Bakanlığı’nı devralmaya hazır olduğunu lisana getiriyor. Yeni gelen lider ve adalet bakanı kim olursa olsun, yeni politik öncelikleri belirlemesi gerekirken, Biden ve yeni üst seviye adalet yetkilisi, birçok Amerikalının yasaya nazaran eşit biçimde adalet sağlayan apolitik bir organ olarak Adalet Bakanlığı’na duyduğu itimadı yine inşa etme muhtaçlığı üzere ek bir zahmetle karşı karşıya kalacak.
Şu anda Thompson Coburn hukuk firmasının ortağı ve eski bir ABD aavcısı olan Jan Paul Miller, “Adalet Bakanlığı içinde katiyetle bir moral çöküntüsü yaşandı ve maalesef bakanlığın evvelce olduğundan ve olması gerekenden daha politik bir hale geldiğine ait gitgide artan bir inanç oluştuğunu düşünüyorum” diyor. “Geleceğe yönelik en değerli şey, Adalet Bakanlığı’nı apolitik rolüne ve duruşuna geri döndürmektir.”
Adalet Bakanlığı bu husustaki yorum talebine karşılık vermedi.
Adalet Bakanlığı, Trump’ın vazife süresin boyunca ve William Barr’ın adalet bakanı olarak vazife yaptığı devirde nizamlı biçimde siyasi önyargılar taşıdığı suçlamalarıyla karşı karşıya kaldı. Mart 2019’da Barr, özel danışman Robert Mueller’in raporunu yayınlamadan evvel, bir özetini kamuoyuyla paylaştı; birden fazla kişi için bu özet, Mueller’in bulgularını Trump’a olumlu olarak gösterecek biçimde kolaylaştıran bir tesire sahipti. Şubat 2020’de Barr, Mueller’in soruşturmasıyla irtibatlı bir davada, şahitlere baskı yapmak ve araştırmacılara palavra söylemek de dahil olmak üzere, birden fazla suçlamada mahkum edilen Trump müttefiki Roger Stone için istenen cezayı azaltmak maksadıyla dava savcılarına müdahale etmeye çalıştı ve reddedildi. Aylar sonra, Adalet Bakanlığı, FBI’a palavra söylemekten ötürü iki defa mahkûm edilen Trump’ın birinci ulusal güvenlik danışmanı Michael Flynn aleyhindeki ceza davasını düşürdü. (Daha sonra Trump, Flynn’i affetti.)
ADALET SİSTEMİ TRUMP’IN İSTEĞİYLE YOK EDİLDİ
Aralık ayında Adalet Bakanlığı’ndan ayrılmaya hazırlanan Barr, Trump’a yazdığı istifa mektubunda, lidere karşı ‘partizan bir saldırı’ yaşandığını, ‘ne kadar berbat niyetli ve hilekâr olursa olsun, hiçbir taktiğin kullanım dışı bırakılmadığını’ yazdı.
Eski Adalet Bakanlığı yetkilileri, Trump’ın sık sık lisana getirdiği ve Barr’ın geçmişte ‘işimi yapmamı imkansız hale getiriyor’ diyerek şikayet ettiği bir problem olan Adalet Bakanlığı’nın ceza davaları yahut soruşturmaları ele alışı hakkındaki görüşlerini açıkça tabir edememesi de dahil olmak üzere, Biden’ın Oval Ofis’ten sonların yine belirlenmesine yardımcı olabileceğini söylüyorlar.
Şu anda Yale Üniversitesi’ne bağlı Jackson Global Bağlantılar Enstitüsü’nde vazife yapan eski bir FBI özel casusu olan Asha Rangappa, Biden için ‘işi yanlışsız kişiyi atamak ve daha sonra politik bir sorun olmadıkça Adalet Bakanlığı hakkında bir daha asla konuşmamak’ diyor. “Çünkü sorunun bir modülü, Adalet Bakanlığı ile Beyaz Saray ortasındaki geçirgenlik ve bakanlığın, Beyaz Saray’ın siyasi maksatlarının bir uzantısı olarak kullanılma formuydu.”
Bu, Biden’ın farkında olduğu ve düzelteceğine kelam verdiği dinamik bir durum. Lider yardımcısı Kamala Harris ile birlikte ‘Yılın Kişisi’ seçilmeden evvel Biden, aralık ayında TIME mecmuasına verdiği röportajda, “Adalet Bakanlığı gerçeklere dayalı kararlar alacaktır” demişti. “Onlar, benim değil, halkın avukatlarıdır. Hiçbir vakit telefonu kaldırıp ‘Şu ya da bu insanı affet’ ya da ‘Hemen gidip falanca beşere dava aç’ demeyeceğim.”
SİYASALLAŞAN SİSTEM İTİMAT KAYBINA UĞRADI
Buna karşılık, lider ve başsavcı ortasında yaşanacak daha klasik bir münasebete geri dönüş durumunda bile, çok seviyedeki politik soruşturmalar ve bakanlık içinde hâlihazırda karşılık bekleyen sorular göz önüne alındığında, göründüğü kadar kolay olmayacak. Aralık ayında, Joe Biden’ın oğlu Hunter, Adalet Bakanlığı’nın ‘vergi işlerini araştırdığını’ doğruladı. The Wall Street Journal gazetesinin haberine nazaran, Barr soruşturmadan aylardır haberdardı ve seçim yılı boyunca soruşturmayı zımnî tutmak için çabaladı; bu davranış ise Trump’ın, Barr’ın davranışlarının ‘büyük bir hayal kırıklığı’ olduğunu söz eden Twitter paylaşımını yayınlanmasına neden oldu.
Adalet Bakanlığı’nın yeni idaresinin, yeni liderin oğlu hakkında federal bir soruşturma yürütürken siyasi önyargıların oluşmasının nasıl önleneceğini sıkıntısını çözmesi gerekecek. Biden’ın yeni adalet bakanının miras alacağı tek hassas problem bu değil. ABD Connecticut Eyalet Savcısı John Durham’ın, FBI’ın Rusya soruşturmasına dair yaklaşımıyla ilgili bilinmeyen soruşturması da devam ediyor ve Barr kısa mühlet evvel Durham’ı özel danışman olarak atadı; bu sayede, soruşturma devam ederken yürütülen çalışmalar yeni Adalet Bakanlığı idaresi altında korunmuş olacak.
Buna emsal politik açıdan zahmetli sıkıntıları ele almak ve Trump’ı ya da yakın müttefiklerini soruşturup soruşturmamaya karar vermek, Rangappa’nın tabiriyle, bir sonraki Adalet Bakanlığı idaresinin ‘merkezi ikilemi’ olacak. Potansiyel ilgi alanlarına dair birtakım göstergeler mevcut. New York’taki federal savcıların, Trump’ın şahsî avukatı Rudy Giuliani’nin iş bağlantılarını soruşturdukları ve Trump’ın (başkanlığa geçiş sürecini yürüten/ç.n.) başlangıç komitesinin de mümkün mali hatalar bağlamında bir incelemeden geçirildiği bildiriliyor.
ADALETİN TERAZİSİ DÜZELEBİLİR Mİ?
Rangappa, “Bir yandan, hiç kimsenin maddelerden üstün olmadığına hakikaten inanıyorsak ve başka yandan, ortada rastgele bir cürmü ispatlayan bir delil varsa, bu katiyetle soruşturulmalıdır” diyor. Buna rağmen, kelam konusu beşerler Hunter Biden ya da yakın bir Trump müttefiki ve hatta şahsen Donald Trump olduğunda, “Bu, son dört yıl boyunca (insanlarla birlikte) Adalet Bakanlığı’nın siyasallaştığı tarafındaki suçlamanın daha da büyümesi tehlikesini beraberinde getirecektir” diyor.
Geçtiğimiz günlerde, (müstakbel/ç.n.) lider yardımcısı Harris, kendisine, Adalet Bakanlığı’nın Trump’ı mı yoksa avanesini mi soruşturması gerektiği sorulduğunda, TIME’a şunları söyledi: “ABD Adalet Bakanlığı’na ne yapması gerektiğini söyleme cüretini gösteremem. Ya da rastgele bir savcının ne yapması gerektiğini… Kararlarını gerçeklere ve maddelere nazaran verecekler ve bence hepimiz buna hürmet göstermeliyiz.”
Adalet Bakanlığı’nın vazifesini nasıl yürüttüğüne ait algılar, Trump idaresi altında giderek büyüyen partizan bir ayrışmaya neden oldu. Ekim 2019’da, Pew Araştırma şirketi tarafından gerçekleştirilen bir ankette, Adalet Bakanlığı’nın görüşlerinin, Trump idaresindeki siyasi kesim tarafından geniş ölçüde değiştirildiği ortaya kondu. Ocak 2017’deki ankette dörtte üçten azının olumlu görüş bildirmesine kıyasla, Demokratların yaklaşık yüzde 50’si bu ankette Adalet Bakanlığı hakkında olumlu görüş bildirdi ve (olumlu görüşlerde/ç.n.) yüzde 11’lik bir düşüş görüldü. Öte yandan, birebir vakit diliminde Cumhuriyetçiler, bakanlık hakkında daha olumlu görüşler lisana getirdiler: 2019 anketinde, Ocak 2017’ye nazaran yüzde 14’lük bir artışla, Cumhuriyetçilerin yüzde 61’i bakanlık hakkında olumlu görüş bildirdi.
Eski yetkililer, Adalet Bakanlığı’nın kamuoyu algısına verdiği bu kısmi zararın, arkasında, gelecek yıl Biden ve adalet bakanını bekleyen güç bir dinamik bıraktığını lisana getiriyorlar. Lider Obama periyodunda eski bir Adalet Bakanlığı yetkilisi ve şu anda American Oversight isimli kuruluşta başdanışman olan John Bies, “Dürüstlük konusunda bir üne sahipseniz, onu kaybettiğinizde tekrar kazanmanız çok zordur” diyor. “Aynı şey Adalet Bakanlığı için de geçerli. Bir defa o prestiji yitirdikten sonra, geri kazanmak aslında çok sıkıntı bir iştir.”
Yazının orjinali Time sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
