Yeni yıldan “yeni” bir şey beklemiyorum. Eski şeyler bekliyorum. Örneğin bana gitgide daha çok sorumluluk yükleyen bir hayat beklemiyorum, onun yerine çocukluğumun sorumsuz günlerini bekliyorum. Şayet yeni yıl benim bildiğim yeni yılsa, cehaletin, kabalığın, ahlaksızlığın egemenliğine tanıdığı ayrıcalıktan vazgeçer. Bunu kesinlikle bekliyorum. Stephen Hawking’den okumuştum: Dünyamız “evren” denilen sonsuzluğun içinde, sayısız yıldızın bulunduğu samanyolu galaksisinde (yıldız kümesinde) yer alan sayısız güneş sisteminden birinde yer alıyormuş. Durum böyleyken, sayısı aşikâr olan insan tipinin kendinden öbür üstün varlık tanımamaktan vazgeçmesini bekliyorum. İnsanların, hayvanları, bitkileri, ne bileyim katlanılmaz geceyi yaşanır yapan şu yasemin çiçeğini küçümsememesini bekliyorum. Biliyorum, yeni yıl benim annem-babam değil lakin onların yapamayacağı şeyleri isterse yapabilir. Kim ki öğrendiği bütün mühendislik bilgilerini daha çok sayıda insan öldürmek için silah tasarlıyor, onu durdurabilir. Kim ki çocukların, bayanların, erkeklerin, yani yaşamaktan öteki korkusu olmayan insanların yaşamasını engelleyen kararlar alıyorsa, onu durdurabilir. Yeni yıl bunları yapabilir, bu yüzden bekliyorum. Kimi beşerler dağlara dokunmasınlar demiyorum, ormanlara dokunmasınlar demiyorum. Elbette insanların faydasına olacaksa dokunsunlar fakat dağların, ormanların dokusunu bozmadan yapsınlar bunu. Makûs niyetli olmasınlar. Ellerinde bulundurdukları siyasal, askeri ve yargısal güçlerini bu makus niyetlerini gerçekleştirmek için kullanmasınlar. Şayet kullanırlarsa, yeni yıldan bu insanları en ağır biçimde cezalandırmasını bekliyorum. Bunu dağlar ve ormanlar ismine bekliyorum, kendi adıma değil. Şu zirvenin yamaçlarında otlanan dağ keçilerine bakın, nasıl da kulak kabarttılar, kendi isimlerine da bunu istediğim için. Küçük taşlarda parçalana parçalana akan şu dereye bakın, nasıl şımardı, nasıl cesaretlendi, memnunluktan ilerdeki uçurumdan aşağı atlayıveriyor, yeni yıldan bunları istediğim için.
“Beklemek” fiili tahminen de en dramatik fiildir. Bu fiilin farklı çekimleri de öyledir: “Bekliyorum”, “bekliyorsun”, “bekleyecekler”, “beklemiştik”, “bekledi”, “beklenseydi”, “beklenmiş”…Hepsi de tek başına bile birer mana dizaynları. Ben de örneğin ‘Atların Uykusu’ isimli kitabımda yer alan “Belirsizlikler” isimli şiirimin XVIII. numaralı kısmını “bekliyordum” çekimi üzerine kurmuşum:
“ihanet günleriydi. seni bekliyordum erguvanların orda. bir bulut bekliyordu. artık sen bütün ışığı giyinmişsindir. denize yanlışsız iniyorsundur. olsun, tekrar de şu taşların ortasından bakan hindiba çiçeklerini dinle. beni dinle. ihanet günleriydi. ellerimizden vazgeçmemiz isteniyordu. bir gökyüzü kesitine razı olmamız, bir duayla yetinmemiz… meğer bu kadar hoşken sabah sisinden sıyrılıp gelen atlar, uzakta dinlenen adalar, altında oturduğumuz ağaçtan çitlembik düşüren kuşlar, parkta fotoğraf çektiren gelin ve damat, denizden çaldığı midyeyi kayalarda kırmaya çalışan karga, bu kadar hoşken ikindi vakti, bir yangın imgesine alışmamız isteniyordu; bir kemik dizaynına inanmamız…
ihanet günleriydi. hayatımızın maddelerini yapanlar, gülün yasasını da yapmak istiyordu; göçmen kuşların da… akşam tarlalarında, ekinlerin ortasında kaybolup giden bir yol üzere, kayboluyordu iyimserliğimiz. istasyonlarda, deri ve sarraf atölyelerinde, palan, kendir, çan ve üzerlik satan dükkanlarda dolaşıyorduk. neyi yitirmiştik ki, arıyorduk?”
. Evet, neyi yitirmiştik ki arıyorduk? İşte ben yeni yıldan yeni bir şey beklemek yerine, eski şeyleri, yitirdiğimiz şeyleri bekliyorum, onları geri istiyorum. Zira onlar yarım kalmış, yeni başlanmış ya da sonuna yaklaşılmış şeylerdi. Yeni yıldan onları tamamlamamız için bize onları geri vermesini bekliyorum. Örneğin kentimin güneşli sokaklarında, ıslığıma yerleştirdiğim bir türküyle hiçbir gelecek korkusu duymadan, haksızlığa uğramış birisine, acı çeken birisine rastlamadan yürümek istiyorum. Göçmen kuşları çatılarımızdan kovan şeylerin gitmesini, göçmen kuşların geri gelmesini istiyorum. Bacalarımıza yuva yapmalarını, ortamızda dolaşmalarını, bize unuttuğumuz o en insancıl his olan “güven”i hatırlatmalarını istiyorum. İşten dönen babalarımız akşamüstleri sokağın başında göründüğünde, bizi, sokak kedilerini, duvara tırmanan hanımelini, batmak üzere olan güneşi saran heyecanı istiyorum. Tam batmak üzere olan güneşin, meskene yaklaşan babalarımızın yolunu nasıl aydınlattığını görmek istiyorum. Suçsuz akşam yemeğine oturduğumuzda, komşu meskenden gelen çatal-kaşık seslerini duymak istiyorum. Akşam haberlerini büyük korkularla, tansiyonla dinlemek, bizi üzen, vicdanımızı yaralayan şeylerden bahseden bir uğursuzluk olarak dinlemek istemiyorum.
Umutsuzca bakmayın o denli, şayet yeni yıl o yeni yılsa, benim beklediklerimi ve beklemediklerimi gerçekleştirir. Hem ben size “umut” tan kelam etmedim ki! Şayet kelam etseydim, siz de ümitsizliğin gerçekte umut olduğunu anlardınız ve kendi umutsuzluğunuzu daha sıkı sahiplenirdiniz. Zira gerçek ümitsizlik bir fazilettir. Umut ise datalı dünyanın, bireyden evvel kurulmuş olan “yapay” hayatın davranış biçimidir. İnsanı başkalarıyla istemediği bağlantıya zorlar. Toplumsal ömrün kurumsallaşmış ilgilerinden (devlet-aile-yurttaş ilişkileri) birtakım bencil çıkar beklentilerine sokar. Meğer ümitsizlik tekildir, organiktir, gerçektir ve gündüz aydınlığında durmaz, şimşek aydınlığında görünür. Umut, anonim bağlantılarla tanımlanabilir, sığdır. Ümitsizlik çoğuldur, insanı çoğaltır, derindir. Umut tanımlanamaz, ümitsizlik tanımlanabilir. Umut çizgiseldir, düzyazı lisanı üzere. Ümitsizlik döngüseldir, şiir lisanı üzere. Ümitsizliğin girdabında kaybolmayı göze alabilirseniz, sizi yine doğuran o beklentilerinizin meyveleriyle çıkıp gelmeyi de göze almışsınız demektir. Umut o denli bir yanılsamadır ki, bir mühlet sonra kendisi gayenin yerine geçer ve sizi uyuşturur. Artık yalnızca umutlu olursunuz, o kadar. “Umut yoksulun ekmeği…” kelamını hatırladınız mı?
Ben yeni yılda da umutsuz olmayı bekliyorum.
Gazete Duvar
