Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi
‘WASP-62b’ diye isimlendirilen gaz devi, birinci olarak 2012 yılında Geniş Açılı Gezegen Arayışı-Güney (WASP-South) araştırması aracılığıyla tespit edilmişti. Lakin, gezegenin atmosferi şimdiye dek yakından incelenmemişti.
Astrofizik Merkezi’nde bu araştırmaya öncülük eden ve bir yüksek lisans öğrencisi olan Munazza Alam, “Tezim için öte gezegen tanımlaması alanında çalışıyorum” diyor. “Keşfedilmiş gezegenleri alıyorum ve atmosferlerini tanımlamak gayesiyle onları takip ediyorum.”
JÜPİTER’İN YARISI KADAR KÜTLEYE SAHİP
‘Sıcak Jüpiter’ diye bilinen WASP-62b, Dünya’dan 575 ışık yılı uzaklıkta ve Güneş Sistemi’ndeki Jüpiter’in yaklaşık yarısı kadar bir kütleye sahip. Bununla birlikte, Güneş yörüngesindeki cinsini yaklaşık 12 yılda tamamlayan Jüpiter’in tersine, WASP-62b yıldızının etrafındaki bir tipini sadece dört buçuk gün içinde tamamlıyor. Yıldızına bu kadar yakın olması onu çok derecede sıcak yaptığı için ona ‘sıcak Jüpiter’ ismi veriliyor.
Alam, gezegenle ilgili bilgi ve müşahedelerini Hubble Uzay Teleskobu’nun kimyasal elementleri saptamaya yardım eden bir elektromanyetik radyasyon tespit yolu olan ‘spektroskopi’ tekniğini kullanarak kaydetti. Alam, WASP-62b’yi, bir gezegenin atmosferindeki sodyum ve potasyum mevcudiyetini saptayabilen görünür ışık müşahedeleri yaparak, bilhassa de konakçı yıldızının önünden geçiş yaparken üç sefer izledi. Alam, “Şahsen, başlangıçta bu gezegen hakkında pek de heyecanlı olmadığımı itiraf etmeliyim. Ne var ki, dataları incelemeye başladığımda heyecanlandım” diyor.
SODYUMUN VARLIĞI KATILAŞTI
Potasyuma dair bir bulgu olmamasına karşın, sodyum varlığı çarpıcı biçimde ortadaydı. Araştırma takımı, topladığı bilgilerdeki tüm sodyum emilim sınırlarını, öteki bir deyişle parmak izinin tamamını görüntüleyebildi.
Alam, atmosferde bulunan bulutların ya da sisin sodyuma dair açık izleri gizlediğini ve astronomların birden fazla vakit sodyumun varlığına ait sadece küçük ipuçları bulabildiğini aktarıyor. “Bu, açık bir atmosfer gördüğümüze dair kesin bir kanıt” diyor.
Bulutsuz gezegenlere son derece ender rastlanır; son araştırmalara nazaran, gökbilimciler, öte gezegenlerin yüzde yedisinden daha azının berrak bir atmosfere sahip olduğunu öngörüyorlar. Örneğin, 2018 yılında, berrak bir atmosfere sahip olduğu bilinen birinci ve tek öbür ötegezegen keşfedildi. WASP-96b diye isimlendirilen bu gezegen, ‘sıcak Satürn’ olarak sınıflandırıldı.
BİLMEDİĞİMİZ BİR SÜRECİN ESERİ
Gökbilimciler, bulutsuz atmosferlere sahip ötegezegenleri incelemenin, nasıl oluştuklarını daha iyi anlamanın önünü açabileceğini düşünüyorlar. Alam, nadir görülmelerinin ‘başka bir şeylerin sürmekte olduğunu ya da birden fazla gezegenden farklı bir biçimde oluştuğunu gösterdiğini’ lisana getiriyor.
Berrak atmosferler, birebir vakitte gezegenlerin kimyasal bileşimlerini incelememizi kolaylaştırır ve bu da bir gezegenin nelerden meydana geldiğini belirlememize yardım edebilir.
Bu yılın ilerleyen günlerinde James Webb Uzay Teleskobu’nun kullanıma sokulmasının akabinde, araştırma grubu WASP-62b’yi incelemek ve daha iyi anlamak doğrultusunda yeni fırsatlara sahip olacaklarını umuyor. Teleskobun sahip olduğu daha yüksek çözünürlük ve daha büyük hassasiyet üzere gelişmiş teknolojiler, silikon gibisi daha fazla elementin varlığını araştırmak için atmosferi daha da yakından araştırmalarına yardımcı olacaktır.
Yazının yepyenisi Science Daily sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
