Altı yıldır resmi olarak tırmanışlara müsaade verilmeyen Ağrı Dağı, “ha açıldı ha açılacak” derken nihayet atletleri ağırlamaya başladı. Ağrı Dağı’na birinci resmi tırmanış Türkiye Dağcılık Federasyonu antrenörlerinin iştiraki ile gerçekleştirildi.
. BİRİNCİ RESMİ TEPE YAPILAMADI
Lakin 4 Şubat’ta merasimlerle kamplarından uğurlanan atletler, şiddetli rüzgâr nedeniyle 5137 metredeki doruğa ulaşamadı ve pazar günü 4 bin 800 metreden dönüş yapmak zorunda kaldı.
Bugünden itibaren Ağrı Dağı, tüm dağcılara kapılarını tekrar açtı. Tıpkı vakitte Ağrı Dağı’nda bilim insanlarının incelemeler yapmasına ve tabiat severlerin yürüyüşler düzenlemesine de müsaade verilecek.
1890’ler Ağrı Bölgesi, Serdar Bulağı Kürtleri. Serdar Bulağı Platosu ise 2600 metrede bulunuyor (bitlisname.com sitesinden alınmıştır)… TÜRKİYE’NİN EN YÜKSEK NOKTASI
“Türkiye’nin çatısı” olarak isimlendirilen ve 5 bin 137 metrelik rakımıyla ülkenin en yüksek noktası olan Ağrı Dağı, 2015 yılından bu yana resmi olarak tırmanışa kapalıydı. Doğu Anadolu Volkan dizisi üzerinde yükselen bu dağ, sönmüş bir volkan. Türkiye, İran ve Ermenistan hudut kavşağında; Iğdır Ovası ile Doğubayazıt Ovası ortasında yer alıyor. Bir de küçük Ağrı Dağı var. Yeniden volkan dağı olan 3 bin 896 metre yüksekliğindeki Küçük Ağrı ile “Büyük” Ağrı ortasında Serdar Bulağı isimli lav platosu yer alıyor.
. TIRMANIŞ ROTALARI
Yalnızca Türkiye’den değil, tüm dünyadan tırmanıcıların ilgisini çeken Ağrı Dağı için en iyi tırmanış mevsimi olarak temmuz, ağustos ve eylül ayları gösteriliyor. Kış tırmanışı için ise şubat ayı öneriliyor.
Dağ ve tırmanış rehberi Yıldırım Seçmen, Ağrı Dağı’na üç rotayla çıkılabildiğini belirterek, birincisinin Eli ve Çevirme köylerinden başladığını aktarıyor. Haberleşme, taşıma, güvenlik ve tırmanma açısından en inançlı ve en rahat rota olduğu için bu güzergâh ziyaretçiler tarafından daha çok tercih ediliyor. Seçmen, şu bilgileri veriyor: “Bu rotada araçlar 2 bin 200 metreye çıkıyor. Birinci kamplar 3 bin 200 ve 3 bin 300 metrede. 4-5 saatlik yürüyüş ile varılıyor. İkinci kamp 4 bin 200 metrede ve buradan tepeye 5-7 saatlik yürüyüş ile ulaşılıyor. Öbür rota ise Iğdır tarafından Korhan Yaylası üzerinden Kuzey Rotası. Ticari bir rota değil, lojistiği güç olduğu için çok tercih edilmiyor. Bir de Batı rotası var, o da pek ilgi çekmiyor.”
. ‘KAPALIYKEN DE TIRMANIŞ VARDI’
Resmi olarak kapalı olduğu devirde dahi yüzlerce yabancı ve yerli dağcının Ağrı Dağı’na kaçak olarak tırmanışlara devam ettiğini söyleyen Seçmen, “Resmi ve evraklı Türk ve yabancı acenteler, yasak olduğu için bu süreçte tıp satışı ya da rehberlik yapmadı. Maalesef gayri resmi olarak yapılan tırmanışlarda, lisan bilmeyen ve dağcılık eğitimi almamış lokaller yabancılara eşlik etti. Bu bir yandan güvenlik açısından önemli tehlikeler yaşanmasına sebep olurken bir yandan da yabancıların Türkiye’deki rehberlerin seviyesini bu türlü zannetmesine sebep oluyor” dedi.
Ağrı Dağı’na birinci çıkan Parrot’un Alexander Julius Klünder tarafından 1829’da yapılan portresi. KADİM DAĞA BİRİNCİ ÇIKIŞ
Gelelim bu kadim dağa birinci çıkışa… Hayatını Rus İmparatorluğu’nun Livonya bölgesinde geçiren Alman tabiat bilimci ve gezgin Johann Jacob Friedrich Wilhelm Parrot, 1829 yılında takımıyla Ağrı Dağı’nın tepesine tırmanan birinci kişi oldu. Bu nedenle 9 Ekim 1829 tarihi, Türkiye’de dağcılığın başlangıcı kabul ediliyor.
Ağrı Dağı’na birinci kış tırmanışı, Türkiye dağcılık sporunun duayen isimlerinden Bozkurt Ergör tarafından gerçekleştirildi. Birinci kış çıkışı ise Türkiye dağcılık faaliyetlerinin kıymetli ismi, federasyonun da kurucuları ortasında yer alan Dr. Bozkurt Ergör tarafından 21 Şubat 1970 yılında gerçekleştirildi. Cumhuriyet periyodunda Türk dağcıları, çabucak hemen her yıl dağın doruğuna çıkmayı başarmıştır. Dağcıların duayen ismi Bozkurt Ergör’ün isminin Kaçkar Dağları’ndaki Ergör Buzulu’na verildiğini belirterek, mevzumuza geri dönelim.
. NUH’UN GEMİSİ ARARAT’TA MI?
Ağrı Dağı’na birinci çıkışı yapan Parrot’un bu tepeyi, yalnızca dağcılık tutkusu için değil, tıpkı vakitte Nuh’un Gemisi’ni de aramak gayeli yaptığı söyleniyor. Ağrı Dağı o gün bugündür hem dağcıları hem de Nuh’un Gemisi araştırmacılarını kendine çekiyor. “Ne alakası var?” diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Dünyaca kabul gören inanışa nazaran Nuh’un Gemisi, Ağrı Dağı’nda bir yerlerde. Bu inanış, dağın yalnızca sportmenlerin değil, Hristiyanlar’ın da ilgisini çekmesine sebep oluyor. Zira İncil’in Genesis kısmında, Nuh’un Gemisi’nin, Ararat Dağları’nın üzerinde durduğu söz ediliyor. Urartuların İbrani lisanında ve batı lisanlarında Ağrı Dağı’nın ismi “Ararat” olarak geçiyor.
. İDDİLAR HER VAKİT GÜNDEMDE OLDU
Türk Diyanet Vakfı tarafından yayınlanan İslâm Ansiklopedisi’nde birçok teze yer veriliyor. Bunlardan kimileri şöyle:
1876’da dağa çıkan James Bryce, 4 bin metrede lav yığınları ortasında dört ayak (121,92 cm) uzunluğunda, beş inç (12,70 cm) kalınlığında yontulmuş tahta modülü gördüğünü argüman ederken; 1893’te dağa giden Kudüs başdiyakosu Dr. Nuri, geminin orta kısmının buza gömülü vaziyette bulunduğunu, çok kalın ve koyu kırmızı renkteki kalaslarının 30 cm uzunluğunda çivilerle çakılı olduğunu öne sürdü. I. Dünya Savaşı sırasında Vladimir Roskovitsky isimli bir Rus pilotu, Ağrı Dağı’nın 25 mil kuzeydoğusundaki yamaçta bir gemi kalıntısı gördüğünü, geminin bin 200 metre uzunlukta ve direklerinin de sağlam olduğunu bildirdi. II. Dünya Savaşı sırasında, Ağrı üzerinde uçan bir Sovyet pilotunun yarı yarıya batmış bir gemi gördüğünü açıklaması üzerine olay yerine gönderilen araştırma grubu, kömüre misal bir ağaçtan yapılmış, iyice çürümüş bin 200 metre uzunluğunda bir gemi bulduklarını ileri sürdüler. Lakin bütün bu savların hiçbiri ispatlanmadı.
Marco Polo’nun portresi ‘TIRMANILAMAYACAK DAĞ’
Marco Polo’nun seyahatnamelerinde ismi geçiyor Ağrı Dağı’nın. Marco Polo’nun notlarında “hiçbir vakit tırmanılamayacak bir dağ” olarak anılan Ağrı Dağı’nın farklı lisanlarda birçok ismi bulunuyor. Üstte belirttiğimiz Ararat dışında; Yakut lisanında “Ağr”, Selçuklu Türkleri’nde “Eğri Dağ”, bazen da “Ağır Dağ”, İranlılar’da “Kûh-ı Nûh”, Araplar’da Büyük Ağrı “Cebelülhâris”, Küçük Ağrı ise “Cebelülhuveyris” isimleriyle anılıyor.
. CEHENNEM DERESİ
Marco Polo’yu haksız çıkaran dağcılar, tahminen de bu kelamları bir ikaz olarak almalılar. Maalesef Ağrı Dağı’nı hafife alan kimi sportmenler, dağa tırmanmasına tırmandılar ancak maalesef hepsi geri dönemedi. Ağrı Dağı’nın en çok dikkat edilmesi gereken ve en tehlikeli bölgesi olarak bilinen Cehennem Deresi’nde 1989 yılında Dr. Halil İnişkan, 1998 yılında Bulgar bir dağcı, 2000 yılında ise Atlas Mecmuası muhabiri ve AKUT üyesi İskender Iğdır hayatını yitirdi. Bu kazaların hepsinde, dağdaki bu geçitlerin hafife alınması ve gerekli ekipmanların bulundurulmaması gösterildi. Dağdaki vefatlar yalnızca kazalarla da sonlu değil, donarak hayatını yitirenler de azımsanmayacak sayıda.
Sertaç Tümerdem İNTİKAM TIRMANIŞI
2001 yılında Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı nedeniyle düzenlenen Ağrı Dağı tırmanışına tek başına katılan ve buzda kayarak, birçok dağcıya mezar olan Cehennem Vadisi’ne hakikat yuvarlanan İzmirli öğretmen Sertaç Tümerdem, bir kayaya tutunarak son anda kurtulmuştu. Tümerdem, “Ağrı için ant içtim” diyerek, temmuz ayında Ağrı Dağı’na solo tırmanış yaparken kayboldu ve cansız vücudu dönüş yolunda doruktan 20 metre uzaktaki buzul çukurunda bulundu. İkinci denemesine “İntikam Tırmanışı’ ismini veren Tümerdem için bu aktivite maalesef “İntihar Tırmanışı” oldu.
. KUŞ GÖZLEMCİLERİ İÇİN DE DEĞERLİ
Türkiye’nin en büyük ulusal parklarından ve yaban hayatı merkezlerinden olan Ağrı Dağı Ulusal Parkı, birçok kuş cinsine de konut sahipliği yapıyor. Ağrı Dağı’nın eteklerine yılın her ayında birbirinden farklı kuşlar geliyor. Hava sıcaklığının sıfırın altında 10 dereceye kadar düştüğü kış mevsiminde de bu konuklar eksik olmuyor. Patka, gri balıkçıl, sakar meke, çamurcun, saz tavuğu, batağan, kızıl şahin, saz delicesi ve karabatak başta olmak üzere birçok kuş çeşidinin görülebildiği Ağrı Dağı Ulusal Parkı’ndaki sulak alanlar, bölgedeki dondurucu soğuklara karşın canlılığını koruyor.
Su maymunu SU MAYMUNU
Üretim çiftliklerinden kaçarak Iğdır’ın sulak alanlarına yerleştiği bilinen Latin Amerika kökenli su maymunları, adapte oldukları bölgenin endemik hayvanı üzere ömrünü sürdürüyor. Günlerinin büyük kısmını suda geçirdikleri için olağanda yaklaşılması ve görüntülenmesi güç ancak şanslıysanız Ağrı Dağı’nı ziyarete gittiğinizde Karasu ve Bulakbaşı sulak alanlarında yaşayan su maymunlarını görebilirsiniz. Son olarak Anadolu Ajansı muhabiri tarafından görüntülenen su maymunlarına halk ortasında “esrarengiz fare” deniliyor.
. KÖYLÜLERİN BADMİNTON KEYFİ
Ağrı Dağı’na gittiğinizde karşılaşabileceğiniz bir enteresan imaj de hayvancılık faaliyetlerine orta veren köylülerin badminton oynaması! Bunun sebebi de; Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Türkiye Badminton Federasyonu’nun birlikte yürüttüğü “Köy Halk Badminton” projesinin Ağrı’da hayata geçirilmiş olması… Karla kaplı okul bahçesinde kömür tozu kullanılarak oluşturulan küçük alanda tahminen de siz de badminton oynamak isteyebilirsiniz.
. Gazete Duvar
