Bileşik isimler türeterek yeni durumlara ‘nokta atışı’ isim koyma özelliğiyle bilinen Almancaya, korona virüsü pandemisinde yaklaşık 1200 yeni sözcük eklendi. Alman Lisanı Leibniz Enstitüsü’nün derlemesine nazaran, Almanlar pandeminin dayattığı yeni ömür biçimini tasvir etmek için adeta yeni bir kelamlık yarattı.
AŞI KISKANÇLIĞI, SARILMA ARKADAŞI, UZAKTAN BİRA…
Leibniz Enstitüsü’nün Alman medyası, toplumsal medya ve genel olarak internette kullanıldığını tespit ettiği, en sık kullanılanlarının sözlüklere girebileceği belirtilen yeni sözcüklerden kimileri şöyle:
Coronaangst: Virüs konusunda yaşanan anksiyeteyi anlatmak için kullanılıyor.
Impfneid: Aşı yaptıranlara karşı kıskançlığı tabir ediyor.
Coronamüde: Covid-19 nedeniyle yorgun düşme halini anlatıyor.
Coronafrisur: ‘Korona saç tarzı’ manasına geliyor.
Kuschelkontakt: Karantina sırasında virüsten korunduğuna güvenip fizikî temas muhtaçlığını gidermek için buluşulan ‘sarılma arkadaşı.’
Abstandsbier: Arkadaşlarla inançlı bir uzaklıkta bira içmek için yapılan buluşmaları anlatıyor.
Balkonsänger: Birinci karantinada çok tanınan olan, balkondan müzik söyleme aksiyonunu tabir ediypr.
Hamsteritis: Salgının birinci başlarında görülen besin stoklama dürtüsünü anlatıyor.
Todesküsschen (ölüm öpücüğü): Salgına karşın birisi sizi yanağınızdan öptüğünde kullanılıyor.
Covidiot (Covid aptalı): Tedbirleri ciddiye almayan şahıslara deniyor.
Maskentrottel (maske aptalı): Maskesini burnun altına indirerek takan şahıslar için kullanılıyor.
Einkaufshelfer: Mahallesindeki şahısların alışverişine yardım edenlere deniyor.
CoronaFußgruß: Pandemi sırasında temas kurmadan selamlaşmak için dünya çapında bir periyot yaygınlaşan ayakla selamlaşmayı anlatıyor.
Leibniz Enstitüsü, Almancaya her yıl yaklaşık 200 sözcüğün eklendiğini, pandemi şartlarının bu sayıyı sıradışı biçimde artırdığını belirtti. Enstitüsü’de çalışan uzmanlardan Dr. Christine Möhrs, derlediklerini yeni sözcüklerin pandemide ömrün kıssasını anlattığını söyledi.
‘İSMİ OLMAYAN ŞEYLER GÜVENSİZLİK YARATIYOR’
Möhrs, “Yeni şeyler meydana geldiğinde bir isim ararız. İsmi olmayan şeyler insanların dehşet ve güvensizlik hissetmesine yol açabilir. Ama bu şeyler hakkında konuşabilir ve onlara isim verebilirsek, o vakit birbirimizle konuşabiliriz. Bu, bilhassa de kriz vakitlerinde önemli” dedi.
Almancada bileşik sözler sık sık türetiliyor. Örneğin eldivene, ‘el ayakkabısı’ manasında ‘Handschuhe’ deniliyor. Almanca bu özelliği sayesinde, kimi karmaşık insani hisleri kısa ve öz bir biçimde, nokta atışıyla anlatabilmesiyle tanınıyor. Bunun en bilinen örnekleri, ‘dünyanın acısı’ yahut ‘varoluş acısı’ olarak çeviri edilebilecek Weltschmerz; ‘zamanın ruhu’ manasına gelen Zeitgeist; ve bir diğerinin mutsuzluğundan zevk alma halini anlatan Schadenfreude. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
