Prof. Dr. İlhan Başgöz, 1923 yılında Sivas’ın Gemerek ilçesinde doğdu. Birinci ve ortaöğrenimini Sivas’ta tamamlayan İlhan Başgöz, 1945 yılında Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu.
Üniversiteyi bitirdikten sonra birebir fakültede Prof. Pertev Naili Boratav’ın asistanlığını yapan Başgöz, “Biyografik Türk Halk Hikâyeleri/Kahramanları, Teşekkülleri, Saz Şairlerinin Yapıtları ile Münasebetleri” isimli çalışmasıyla hekim unvanını aldı.
‘CADI KAZANI ZAMANINDA TOKATA SÜRÜLDÜM’
Folklor ve halk edebiyatı kürsüsünün 1950’de özel bir yasa ile kapatılması üzerine Tokat Lisesi’ne edebiyat öğretmeni olarak sürülen Başgöz, 1952’de sonra öğretmenlikten de ihraç edildi. Türk Ceza Kanunu’nun 141’inci unsurunu ihlalle suçlanan Başgöz, 8,5 ay cezaevinde kaldı.
Başgöz, İlhan Başgöz Halkbilim Derneği’nin internet sitesindeki biyografisinde o devri şu sözlerle anlatmıştı:
“1949 yılında hekim unvanını kazandım, ilmi yardımcı olarak fakültede kaldım. Üç solcu hocayı, (Pertev Naili Boratav, Niyazı Berkes, Behice Boran) fakülteden atmak için kaynatılan cadı kazanı zamanında ben de Tokat Lisesi Edebiyat öğretmenliğine sürüldüm. 1952 yılında ve Tokat Lisesi edebiyat öğretmeniyken, Demokrat Parti’nin Ulusal Eğitim Bakanı Tevfik İleri benim misyonuma son verdi, bir vakit işsiz kaldım. Sonra askerliğimi yaptım. 1952 yılında Türk Ceza Kanunu’nun 142.i unsurunu ihlal etmek suçlaması ile tevkif edildim. 8,5 ay mahpusta kaldım. Bana iki yıl ceza verildi. Ve Türk Ceza Kanunu’nun aklımda kalmayan bir hususu uyarınca verilen cezanın tamamı kaldırıldı.”
1960 yılında Ford Vakfı’nın bursuyla Amerika Birleşik Devletleri’ne giden İlhan Başgöz, 1965’te Indiana Üniversitesi’nde asistan profesör olarak vazife başladı.
1967’de doçent, 1976’da profesör unvanını kazanan Başgöz, 1997’de emekli oldu ve Türkiye’de döndü.
Boğaziçi Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde misyon yapan Başgöz, daha sonra yine ABD’ye giderek Indiana Üniversitesi’nde çalışmalar yürüttü.
Geçen yıl rahatsızlanan Başgöz, tedavisini Türkiye’de sürdürmek istemiş ancak korona virüsü (Covid-19) salgını nedeniyle getirilen seyahat kısıtlamaları nedeniyle Türkiye’ye gelememişti.
Başgöz’ün Türkiye’ye getirilmesi için yapılan davetlerin akabinde Sıhhat Bakanlığı, ABD’ye ambulans uçak göndermişti. 5 Ocak 2021’de Türkiye’ye getirilen Başgöz’ün tedavisine Ankara’da devam edilmişti.
İlhan Başgöz, uçaktan indikten sonra Enver Gökçe’nin “Senin Emekçin Olaydım” şiirinden “Senin emekçin olaydım şen muhtemel türküsü, dost kokusu, dost selamı Türkiye” dizeleriyle sevincini anlatmıştı.
Ankara Üniversitesi İbn-i Sina Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde tedavi gören Başgöz bugün vefat etti. (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar
