Oxford Üniversitesi Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü’nün Türkiye dahil 46 ülkeden iştirakçilerden elde edilen bilgilere dayalı 2021 Dijital Haber Raporu yayımlandı. Raporda farklı ülkelerdeki haber alma eğilimleri incelenirken, pandemi sürecinde basılı gazetelere ilginin dünya çapında önemli düşüş yaşadığı, lokal haberlere ilginin arttığı ve 25 yaş altındaki gençlerin haberle kurduğu alakanın klâsik medyayı gelecekte zorlayacağı sonucuna varıldı.
TÜRKİYE’DE HANGİ MEDYA KURULUŞLARINA GÜVENİLİYOR?
Raporun Türkiye kısmındaysa, basın üzerindeki siyasi baskı sonucunda internet gazetelerine ve toplumsal medyaya ilginin arttığı yorumu yapıldı; bununla birlikte, Fox TV, Cumhuriyet gazetesi ve NTV’nin en muteber haber kuruluşları olarak görüldüğü belirtildi. “Partizan markalara genel olarak daha az güveniliyor” sözlerinin kullanıldığı raporda, haberlere inancın de genel olarak azalmış göründüğüne dikkat çekildi.
TÜRKİYE’DE EN ÇOK HANGİ KURULUŞLARDAN HABER ALINIYOR?
Raporda Türkiye’de en çok izlenen ve takip edilen haber kuruluşları da sıralandı. Raporun iştirakçileri televizyon, radyo ve basılı gazeteler ortasında haber kaynağı olarak en çok Fox haber, CNN Türk ve Sözcü gazetesini kullandıklarını; internette ise Sondakika.com, CNN Türk’ün internet sitesi ve Sözcü’nün internet sitesini takip ettiklerini söyledi.
EN ÇOK HABER İNTERNETTEN ALINIYOR
İştirakçiler, haberleri en çok internet üzerinden aldıklarını söylerken, basılı gazetelerin yaşadığı düşüş dikkat çekti. Televizyon ve toplumsal medya ise yaklaşık olarak eşit çıktı.
HABER İÇİN EN ÇOK HANGİ TOPLUMSAL MEDYA PLATFORMLARINI KULLANIYORUZ?
Raporda, iştirakçilerin haber için toplumsal medyayı kullanma oranlarına da yer verildi. Buna nazaran yüzde 40 YouTube’u, yüzde 34 Twitter’ı ve Instagram’ı, yüzde 30 Facebook ve WhatsApp’ı, yüzde 13 de Telegram’ın haberlere erişim için kullandığını söyledi.
‘BAĞIMSIZ HABER KURULUŞLARINA İLGİ ARTIYOR’
Raporda, Türkiye için “Hükümet yanlısı seslerin hâkim olduğu bir habercilik ortamında, farklı perspektifler arayan vatandaşlar internet haber sitelerine, toplumsal medyaya ve özel iletileşme uygulamalarına giderek daha fazla yöneliyor. Ancak geçtiğimiz yıl, bağımsız haber kuruluşları editoryal ve mali bağımsızlıklarına yönelik artan tehditlerle karşılaştı” denildi.
‘HÜKÜMETİ ELEŞTİREN MEDYA ÜZERİNDE AĞIR BASKI VAR’
Türkiye’nin Hudut Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün basın özgürlüğü sıralamasında 180 ülke ortasında 153’üncü sırada olduğuna dikkat çekilirken, Türkiye’de bağımsız gazetecilik için kuvvetli bir ortam bulunduğu yorumu yapıldı. “Özellikle hükümeti eleştiren medya kuruluşları daimi siyasi ve mali baskı altında” denilen raporda, geçen yıl RTÜK ve Basın İlan Kurumu’nun ortalarında Fox TV, Halk TV, Birgün ve Cumhuriyet gazetelerinin bulunduğu haber kuruluşlarına cezalar kestiği ve ilan yasağı getirdiği belirtildi. Raporda Olay TV’nin 26 günde kapatıldığı, binlerce internet sitesinin engellendiği ve birtakım haberlerin kaldırılması için yasal teşebbüsler başlatıldığı da hatırlatıldı.
‘BASKI NEDENİYLE KAPALI İLETİLEŞME UYGULAMALARI HABER İÇİN KULLANILMAYA BAŞLANDI’
Raporda “Buna karşın, toplumsal medya bağımsız perspektifler için değerli bir kaynak haline geldi. İştirakçilerimizin yüzde 61’i toplumsal medyayı haber için kullandığını söylüyor” denilirken, “Fakat toplumsal medyada otosansür de yaygın hale geldi” sözleri kullanıldı. Yeni toplumsal medya düzenlemelerinin tabir özgürlüğü konusunda telaş yarattığı belirtilirken, WhatsApp ve Telegram üzere kapalı iletileşme uygulamalarının haber için daha fazla kullanılmasının da kısmen öteki haber kanallarının söz özgürlüğü üzerindeki baskıdan kaynaklandığı yorumu yapıldı.
‘MEDYASCOPE, DOKUZ8HABER, DUVAR’IN TAKİPÇİ KİTLESİ GENİŞ’
Raporda, “Bu art plana karşın Medyascope, dokuz8haber yahut Duvar üzere daha küçük internet siteleri toplumsal medyada yeniden de geniş bir takipçi kitlesine sahip ve çeşitli alternatif haberler ile yorumlar sunuyorlar” denilirken, podcastlerin de kıymetli bir haber kaynağı haline gelmekte olduğu belirtildi.
‘PANDEMİ BAĞIMSIZ GAZETECİLİĞİ ZORLAŞTIRDI’
Pandeminin Türkiye’de bağımsız gazetecilik için siyasi ve mali şartları daha da zorlaştırdığı belirtilen raporda, “Yerel ve ulusal haber kuruluşları için çalışan gazeteciler, Covid-19’la ilgili haberleri yüzünden kovuşturuldu yahut gözaltına alındı” sözleri kullanıldı. Raporda, basılı gazetelerin pandemiden evvelki tiraj kaybının sokağa çıkma kısıtlamalarıyla arttığı da belirtildi.
Rapora nazaran Türkiye’de yanlış bilginin yayılması pandemi sürecinde artan bir kaygı haline geldi. Yetkililerin de ‘temelsiz ve provokatif’ bilgi paylaşan bireyleri soruşturduğu, teyit.org’un tertipli olarak korona virüsüyle ilgili yanlış yönlendirici savları çürüttüğü belirtilirken, “Fakat İrtibat Başkanlığı’nın ‘Doğru mu?’ ismiyle kendi doğrulama platformunu kuracağını açıklamasıyla, doğrulama Türkiye’de giderek tartışmalı bir sıkıntı haline geliyor” denildi.
‘ULUSLARARASI MARKALARA İLGİ ARTIYOR’
Reuters’ın raporunda, Türkiye’de internet dışında haber tüketimi açısından en tanınan kaynakların yüzde 54 ile Fox TV, yüzde 33 ile CNN Türk ve yüzde 32 ile Sözcü gazetesi olduğu belirtildi. İnternet üzerinden haber kaynakları açısından da en tanınan sitelerin Sondakika.com, CNN Türk’ün internet sitesi ve Sözcü’nün internet sitesi olduğu saptandı. Raporun bu kısmında, “Sözcü, şiddetli bir siyasi ortamda bulunmasına karşın hâlâ bağımsız bir kuruluş olarak görülüyor. Bunun bilakis, CNN Türk ve Hürriyet’in kısa mühlet evvel hükümet yanlısı bir holding tarafından alınması, haberlerinin artık tarafsız olarak görülemeyeceği konusunda kaygı yarattı” denildi.
Raporda, BBC Türkçe ve DW Türkçe üzere milletlerarası markaların Türkiye’de dijital haber piyasasında artan bir varlık gösterdiği, bu çeşit haber kuruluşlarına daha çok toplumsal medyadan erişildiği de belirtildi. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
