Amerika Birleşik Devletleri’nin gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesiyle ilgili beklenen istihbarat raporu açıklandı. Rapora nazaran, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman, Kaşıkçı’nın 2018 yılında İstanbul’daki Suudi konsolosluğunda öldürülmesi operasyonuna onay verdi.
Arap Dünyası’nın gündemini sarsan rapordan sonra Suudi Arabistan idaresi ise raporu kesin bir lisanla reddettiğini açıkladı. Suudi Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Suudi makamlarının cinayetin sorumlularının yakalanması ve yargılanması için bütün adımların atıldığı sav edildi.
‘BİDEN’İN YENİ ORTADOĞU DENKLEMİ’
Geçtiğimiz Çarşamba günü açıklanması beklenen lakin Cuma gününe bırakılan raporun kamuoyuyla paylaşılması Arap medyasında, ABD’nin yeni idaresinin Ortadoğu’daki yeni denklemlerini kurma çerçevesinde değerlendirildi. Birçok gazeteye nazaran, Biden yeni Ortadoğu siyasetinde selefi Trump’ın tersine Suudi Arabistan idaresini bilhassa “insan hakları ihlalleri” bahislerinde sıkıştırmaya çalışacak.
Arap medyasına nazaran, Biden idaresinin daha evvel de Körfez ülkeleriyle ilgili bilhassa silah muahedeleri konusunda attığı adımlar, Kaşıkçı raporu ve Yemen savaşıyla ilgili kararları da göz önüne alındığında, Trump idaresinden farklı olacağını açıkça gösteriyor.
‘KÖRFEZ BLOĞU: MAKSAT İRAN’LA NÜKLEER MUTABAKATA DÖNMEK’
Amerikan istihbaratının Kaşıkçı raporuna karşı birçok Arap ülkesinden Suudi Arabistan idaresine takviye iletileri geldi. Başta Suudi Arabistan’ın müttefiki olan birtakım Körfez ülkelerinin basınına nazaran, İran’la nükleer muahedeye tekrar dönme niyetinde olan Biden idaresi, buna karşı olan Suudi idaresini amaç alıyor.
Birleşik Arap Emirlikleri’nin Londra merkezli El Arab gazetesi, “Washington, siyasi nedenlerle Riyad’ı maksat almaya devam ediyor” yorumunu yaptı. Körfez ülkeleri haricinde Irak ve Mısır üzere ülkelerden de Suudi idaresine dayanak bildirileri geldi.
Arap Dünyasında resmi seviyede gelen reaksiyonların yanı sıra, toplumsal medyada başlatılan “Hepimiz Muhammed Bin Selman’ız” kampanyası ise dikkat çekti.
‘AMERİKAN İDARESİ BİN SELMAN’I KUŞATMAYA BAŞLADI’
“Joe Biden idaresi, CIA’nın Cemal Kaşıkçı raporunu açıklamasıyla Muhammed Bin Selman’ a yönelik kuşatmasını uygulamaya koydu. Bu kuşatma, 2018 yılındaki konsolosluk hadisesinden sonra giderek artıyor. Ki bu hadisenin, tahtın ‘ıslahatçı’ varisi Muhammed Bin Selman’ın hayal ettiğinin çok ötesinde sonuçlar oldu.
Bu raporun açıklanması, Joe Biden’ın Ortadoğu bölgesinde ABD istikrarlarını yine düzenlemesi ve ABD siyasetinde ‘insan hakları ilkeleri’nin tekrar değerli yer alacağı beklentileri çerçevesinde geldi. Ayrıyeten yeni Amerikan idaresinin Suudi krallığını birçok mevzuda zorlayacağını da gösteriyor. Bilhassa de insan hakları evrakı ve Yemen savaşı üzere bahislerde. Fakat Amerikan lideri, İran ile nükleer muahedeye geri dönme niyetinden ötürü Suudi Arabistan ile münasebetlerinde adımlarını ihtiyatlı atıyor.” (Lübnan El Akhbar gazetesi)
‘MUHAMMED BİN SELMAN SUUDİ HALKI İÇİN BİR TEHLİKE’
“ABD Ulusal İstihbarat Yöneticisi ’nün CIA’nin Suudi Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman’ın Cemal Kaşıkçı cinayetinde sorumluluğu olduğuna dair raporunu açıklaması, Suudi Arabistan’a memleketler arası alanda kınama ve utanç getiren yalnızca en son dava niteliğinde. Artık Muhammed Bin Selman’ın üst seviye bir yetkili olarak Suudi idaresinde kalmaya devam etmesinin Suudi halkı için bir yük olduğu ve tehlike arz ettiğini kabul etmenin vakti geldi.
Tahminen de Suudi Arabistan için milletlerarası alanda skandal sayılan ve aşağılanmasına neden olan olay, Cemal Kaşıkçı’nın ülkesinin İstanbul’daki konsolosluğunda katledilmesidir. Bu suikasta karışan Suudi idaresi, olayın üstünü iğrenç bir tiyatro ile örtmeye çalıştı.
Bu rapor Suudi idaresinin Muhammed Bin Selman’ın Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesi olayına karışmadığı tarafındaki savlarının komik tarafını ortaya koymaktadır. Ayrıyeten, yabancı hükümetlere de Muhammed Bin Selman’a yaptırım uygulamaları için baskı ögesi da oluşturacak.” (Arabi21.com)
‘BİDEN, İRAN’A MİSİLLEME VE KAŞIKÇI RAPORU’
“Joe Biden idaresi, Suriye’nin doğusunda İran’ın desteklediği milislere ilişkin gayelerin vurulmasından 24 saat sonra CIA’nın Cemal Kaşıkçı ile ilgili raporunu açıkladı. Çarşamba günü açıklanması beklenen rapor, evvel Perşembe’ye daha sonra ise Cuma gününe ertelendi.
Raporun açıklanması ve Suriye’deki gayelerin vurulması ortasındaki zamanlama, her iki durumla ilgili olan taraflara iletiler içeriyor. Bu ileti, Biden idaresinin selefi Trump idaresinden farklı olduğu ve dış siyasetteki gelişmeleri, hesap sorma temelinde ele alacağı biçiminde.
Çok açıktır ki, her iki durumda da lider Biden’in karşılık verme formu ile ‘aday’ Biden’in vadettiğinden çok daha hafif bir biçimde geldi. Bilhassa de Cemal Kaşıkçı cinayeti ile ilgili raporunda. Çünkü rapor, Muhammed Bin Selman’ın Kaşıkçı’nın tasfiyesine onay verdiğini söylüyor lakin, Muhammed Bin Selman’ın onay verdiği bu kararın kime ilişkin olduğunu söylemiyor. Bu da beklenen bir şeydi. Sonuçta Suudi Arabistan ile olan alakalar bunu bu formda dayatıyor. Yeniden, İran takviyeli milislere yönelik hava saldırısı nükleer muahedeye dönme önceliğinden ötürü sonlu kaldı.”(Victor Şelhub / El Arabi el Cedid Gazetesi)
‘BİDEN İRAN’A YÖNELİK HAFİF BİR MİSİLLEME TERCİH ETTİ’
“Pentagon’dan ABD’nin Hizbullah ve Ketaib Seyyid El Şüheda milislerine yönelik Suriye-Irak hududundaki akınıyla ilgili yapılan açıklama açıkça gösteriyor ki, akının Erbil’deki üsse yönelik akına karşı sonlu bir misilleme niteliğinde. Ve bu durum, ABD’nin İran’a ve Bağdat ile Şam’daki müttefiklerine yönelik tavrında bir değişim manasına gelmiyor.
Dikkat cazibeli olan, ABD askeri karşılık verirken Irak alanını bu operasyona dâhil etmedi. Hâlbuki ABD’nin Iraklı milislere yönelik bu misilleme saldırısı Suriye’de değil, Irak topraklarında olmalıydı. Zira bu milisler Iraklı ve ABD’nin Erbil konsolosluğuna yönelik hücumları Irak topraklarında gerçekleşti. Amerikalılar, Iraklı milisleri Suriye’de vurdu zira Hafriyat mi hükümetini güç durumda bırakmamak ve Irak’ta daha fazla gerginlik yaşamamak içindi.
ABD’den gelen haberlere nazaran, Joe Biden Amerikan Savunma Bakanlığı tarafından önüne konulan bir kaç operasyon planından en hafifini seçti. Bu da ABD idaresinin İranlılar ile tansiyonu daha fazla tırmandırmak istememesi ve İran ile nükleer mutabakata tekrar dönmek istemesiyle bağdaşıyor. Bu da, önümüzdeki aylarda olması beklenen bir durum. Tabi şayet istisnai bir gelişme yaşanmazsa.” (Vail İsam / Kuds El Arabi Gazetesi)
‘RUSYA SURİYE’DE İSRAİL’İN OLDUĞU BİR TAHLİL İSTİYOR’
“İsrail’in son haftalarda Rusya’ya yönelmesi, ABD’nin Suriye’de İsrail’in çıkarlarını hesaba kaymayan bir tahlil teşebbüsüne dair telaşlarından kaynaklanmaktadır. Bilhassa de, Netanyahu’nun yeni Amerikan idaresinin İran ile nükleer mutabakata İsrail’in bütün çekincelerine karşın geri dönmek istediğini görmesi ve yeni dışişleri bakanı Blinken’in daha evvelki idarenin Golan’daki İsrail hâkimiyetini tanıyan kararı desteklemekten imtina etmesinden sonra.
İsrail’in ABD yerine Rusya’ya yönelmesi, Rusya’nın İran yahut ABD ve hatta müttefiki Suriye idaresine alternatif olarak İsrail’e yüzünü dönmesiyle paralellik oluşturmaktadır. Şam idaresinin yeni Amerikan idaresiyle diyalog kurmak istediğine dair işaretleri gören Rusya bundan rahatsızlığını gösterdi. Lakin Rusya’nın İsrail’e yönelik açılımı yalnızca bununla alakalı değil. Tersine Suriye’de İsrail’in güvenlik mevzularındaki bütün taleplerini karşılayacak geniş kapsamlı bir tahlile varmak istemesiyle de alakalıdır.” (Muhammed El Said İdris / BAE El Haliç gazetesi)
Gazete Duvar
