Türkiye Melih Bulu’nun Boğaziçi Üniversitesi Rektörlüğü’ne atanmasının akabinde yaşanan protestolarda polisin öğrencilere sert müdahalesini tartışırken, Kamu Denetçiliği Kurumu’ndan ‘barışçıl şovlarda orantısız ve yersiz güç kullanımı’na ait kıymetli bir karar geldi. Çoklu baro düzenlemesine karşı Ankara’ya yürüyen baro liderlerine yönelik polis uygulamalarına ait verilen kararda, “barışçıl şovları olur olmaz nedenlerle kanuna karşıt ilan edip en sert metotlarla müdahalede bulunmanın yanlışlığına” dikkat çekildi.
Kamu Denetçiliği Kurumu, CHP Milletvekili Mahmut Tanal’ın başvurusu üzerine aldığı kararda, misal kolluk müdahalelerinin yine yaşanmaması için barışçıl ve kamu tertibini aksatmayan toplantı ve kanıyı açıklama özgürlüklerinin önünün açılması gayesine yönelik gerekli önlemlerin alınması konusunda İçişleri Bakanlığı’na tavsiyede bulundu.
BARO LİDERLERİ ANKARA’YA SOKULMAMIŞTI
“Çoklu baro”yu içeren kanun teklifine karşı 22 Haziran 2020’de ‘Savunma Yürüyüşü’ başlatan baro liderleri, Ankara girişinde polisin sert müdahalesiyle karşılaşmıştı. Geceyi yağmur altında bekletilerek geçiren liderlerin kente girişlerine de müsaade verilmedi.
CHP İstanbul Milletvekili Avukat Mahmut Tanal da, bu olayda kolluk müdahalesinin hukuka tersliğinin tespit edilmesi talebiyle Kamu Denetçiliği Kurumu’na (Ombudsmanlık) başvurmuştu.
KARAR: HAK İHLALİ
Tanal’ın şikayetini kıymetlendiren Onur Malkoç’un başkanlığındaki Kamu Denetçiliği Kurumu, baro liderlerine yönelik gerçekleştirilen kolluk müdahalesinin, “toplantı ve ifadeyi açıklama özgürlüğünün ihlaline yol açtığı” istikametinde karar aldı.
Kurum, “söz konusu toplantı ve ifadeyi açıklama özgürlüğünün ihlaline yol açan bu çeşitten kolluk müdahalelerinin yine yaşanmaması için gereken önlemlerin alınması konusunda Ankara Valiliği’ne, barışçıl ve kamu sistemini aksatmayan toplantı ve kanıyı açıklama özgürlüklerinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadına uygun halde, önünün açılması hedefine yönelik yasal, idari ve kurumsal önlemlerin alınması konusunda İçişleri Bakanlığı’na tavsiyede bulunulmasına” karar verdi.
ANAYASA’NIN VERDİĞİ HAK
Tavsiye kararının münasebetinde ise Anayasada, tabir ve ifadeyi açıklama özgürlüğüne paralel formda toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkının da çerçevesinin somut bir halde belirlendiği belirtilerek, herkesin, evvelce müsaade almadan, silahsız ve akinsız toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkına sahip olduğunun altı çizildi. Kelam konusu hakkın, 2911 sayılı Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanunu’yla da yurttaşlara verildiğine dikkat çekildi.
“Açık bir şiddet yahut şiddet daveti içermedikçe ve barışçıl niteliklerini korudukları sürece, kamu otoritelerince protesto şovlarına müdahale edilmemesi” halindeki AİHM içtihadının hatırlatıldığı münasebette, baro liderlerinin Savunma Yürüyüşü’ne yönelik gerçekleşen kolluk müdahalesinin, barışçıl olan ve kamu sistemini hayati oranda aksatmayan bir şova müdahale niteliğinde olduğunun anlaşıldığı belirtildi.
‘ÇOK LEGAL BİR GAYE’
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun baro liderlerine “Avukatlık onurunun ve meslek tertibinin korunması” sorumluluğunu yüklendiğinin aktarıldığı münasebette, savunma makamı temsilcilerinin, kendileri ile ilgili bir yasal değişiklik sürecinde, çok yasal bir maksat ve husus etrafında, temel Anayasal haklarından olan şov yürüyüşü düzenleme hakkını kullanmak istedikleri, bu emelle 57 baro lideri olarak Eskişehir-Ankara D-200 devlet yolu üzerinden Ankara etraf yolunun çabucak bitişiğinde, sembolik olarak 250 metre topluca bir yürüyüş gerçekleştirmek istedikleri, lakin bu aktifliğin 2911 sayılı Kanuna muhalif olduğu münasebeti ile kolluk tarafından engellendiği söz edildi.
Münasebette şöyle devam edildi: “Bütün bunlar bir tarafa bırakılsa dahi, yalnızca 2911 sayılı Kanuna muhalif olduğu münasebeti ile hem barışçıl olan hem de kamu nizamını aksatmayan barışçıl bir şova müdahale, milletlerarası hukuk kuralları ve Anayasanın 90’ıncı hususu kararı uyarınca, bir hak ihlalidir. Baro liderlerinin, kendilerini direkt ilgilendiren bir yasa değişikliği sürecinde görüşlerini lisana getirmek gayesi ile gerçekleştirdikleri yasal emel ve mevzuya dayalı yürüyüşlerinin ve topluca kente girmelerinin engellenmesi, bu esnada polis ile gösterici küme ortasında yaşanan arbede, gösterici baro liderlerinin toplum tarafından tanınan simalar olması ve maruz kaldıkları müdahaleye ait imgelerin televizyon kanallarında yayınlanması göz önünde tutulduğunda, polis tarafından bu şahıslara yönelik yakalama ve gözaltı halinde özgürlüğün kısıtlanması durumu yaşanmamış olsa bile, polisin engelleme hedefi ile kullandığı güç sonucunda, müracaata husus şahısların maddi ve manevi olarak olumsuz etkilenmeleri ihtimal dâhilindedir.”
‘TÜRKİYE’DEKİ TEMEL ZAHMET BÜROKRATİK ANLAYIŞ’
Kamu Denetçiliği Kurumu kararının münasebetinde, “toplanma ve ifadeyi açıklama özgürlüklerinin kullanımı” noktasından probleme bakıldığında, Türkiye’de bu hususta temel sorunun, “özgürlüklerin kullanımını, mevzuatın lafzi yorumuna nazaran kısıtlayıcı halde değerlendirip, olur olmaz nedenlerle aktiflikleri kanuna ters ilan edip en sert metotlarla müdahalede bulunmak aslına dayanan bir bürokratik anlayışın varlığında yattığı” belirtildi.
VALİLİĞİN SAVUNMASI: POLİSİN ASLİ MİSYONU
Ankara Valiliği, Kamu Denetçiliği Kurumu’na gönderdiği savunma yazısında, “22 Haziran’daki aksiyon esnasında Emniyet görevlilerince yapılan sürecin yerinde ve mevzuata uygun olduğu, bu nedenle kamu nizamını sağlamak ve var olan kabahati önlemenin polisin asli vazifelerinden olduğundan, konusu kabahat teşkil eden bir buyruğun kelam konusu olmadığı” öne sürüldü. (Kaynak: Cumhuriyet)
Gazete Duvar
