ANKARA – Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) AK Parti iktidarı tarafından 2011 yılında kapatılan Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığı’nın yine kurulması gayesiyle kanun teklifi hazırladı. CHP Küme Başkanvekilleri Engin Altay, Özgür Özel ve Engin Özkoç’un imzasıyla TBMM Başkanlığı’na sunulan 16 unsurluk kanun teklifi, 2011 yılında AKP iktidarınca kapatılan Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığı’nın tekrar açılmasını öngörüyor.
MERKEZİN İDARE KONSEYİ
Kanun teklifine nazaran, Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü’nün bir lider ve üç lider yardımcısından oluşacak. Uzmanlık Kurulu’nda ise Sıhhat Bakanlığı’nca belirlenen üç üye başta olmak üzere Türk Tabipleri Birliği’nden seçilen (TTB) 3 üye, Türk Eczacılar Birliği (TEB) TMMOB Besin Mühendisleri Odası, Türk Veteriner Doktorları Birliği’nden seçilen birer üye yer alacak. Ayrıyeten Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) tarafından seçilen epidemiyolog, klinik mikrobiyoloji ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı, klinik farmakolog, immünolog ve virologdan oluşması öngörülüyor.
HALK VE ETRAF SIHHATİNİ TEHDİT EDEN DURUMLARDA TEDBİR ALACAK
Teklife nazaran Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığı’nın misyonları şöyle olacak:
“Halk ve etraf sıhhatini etkileyen ve genel sıhhati ilgilendiren her türlü etkeni araştırmak, incelemek, pahalandırmak, denetim etmek ve teşhis etmek üzere temel laboratuvar hizmetlerini yürütmek. Ulusal referans laboratuvarı kurmak, işletmek ve bu maksatla, gerekli gördüğü vilayetlerde yeteri kadar laboratuvar kurmak. Halk ve etraf sıhhatini tehdit eden durumlarda gereken tüm önlemleri almak, kurumlar ortası uyum sağlamak ve gerekli yaptırımları uygulamak. Besin unsurları, içme suları, ilaç ve biyosidal eserlerin denetimini yapmak. Salgın hastalıklara ait araştırma ve laboratuvar hizmetleri vermek. Aşı, serum, ilaç ve test gereci araştırmaları yapmak, yaptırmak, bunları üretmek ve ürettirmek, bu hedefle ulusal ve milletlerarası kuruluşlarla ortak projeler yürütmek ve işbirliği yapmak. Aşı, serum, ilaç ve test malzemesi araştırmalarına yönelik laboratuvar, enstitü ve öteki altyapıları kurup yönetmek.”
BAŞKANLIĞIN PANDEMİ DURUMLARINDA KARARLARI BAĞLAYICI OLACAK
Teklif, epidemi ve pandemi ilan edilen durumlarda, başkanlığın salgın hastalıkla gayret kapsamında aldığı kararların tüm kamu kurum ve kuruluşları, kamu yönetimleri ile gerçek ve hukuksal şahıslar tarafından bağlayıcı olmasını, kararlara uymayanların üç aydan altı aya kadar mahpus cezasıyla cezalandırılmasını da öngörüyor.
MERKEZ, 1940’TA KOLERA AŞISI İHRAÇ ETTİ
Teklifin münasebetinde şunlar kaydedildi:
“1983 yılında 181 sayılı KHK ile Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı ismini alan merkez, 11 Ekim 2011 tarihli 663 sayılı KHK ile kapatılmış, vazifeleri Sıhhat Bakanlığı’na devredilmiştir. Kurumun kapatılmasıyla Türkiye’de sıhhat alanında önemli tartışmalar yaşanmıştır. Merkezin birinci kuruluş yıllarında tifo, tifüs, difteri, BCG, kolera, boğmaca, tetanos ve kuduz aşılarının seri üretime geçtiği, 1940’ta Çin’e kolera, Yunanistan ve Suriye üzere komşu ülkelere de tetanos ve tifüs aşılarının ihraç edildiği bilinmektedir. Merkez bünyesinde 1952’de BCG ve influenza aşıları, 1965’te kuru çiçek aşısı, 1968’te difteri-boğmaca-tetanos karma aşısı üretilmiş ve kullanılmaya başlanmıştır. Kapatıldığında Merkezde, tifo, dizanteri, kolera, veba, meningokok, stafilokok, boğmaca, brusella, oral BCG, intradermal BCG, difteri, tetanos, kızıl, alüminyum presipiteli karma aşılar, lekeli humma, kuduz, çiçek ve grip aşıları üretilmekteydi.”
‘TARİHSEL BİRİKİMİ BULUNAN BU KURUMUN KAPATILMASININ EKSİKLERİ HİSSEDİLDİ’
Korona virüsü salgını nedeniyle yaşanan ölümlerin durdurmak için aşı çalışmalarının sürat kazandığı belirtilen kanun teklifi münasebetinde,
“Bu süreçte ülkemiz, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi üzere tarihi birikimi bulunan bir kurumun kapatılmış olmasının eksikliklerini yaşamıştır. Ülkemizde korona virüsüne karşı aşı geliştirme çalışmaları sürmektedir; lakin dünyadaki başka ülkelere ve kurumlara kıyasla bu çalışmaların ülkemizde 4-6 ay geriden geldiği görülmektedir. Ekonomik münasebetlerle yürütme erki, en az 14 günlük bir kapanmayı göze alamamış, alınan kısıtlama kararları da Covid-19 ile çabada beklenen olumlu sonuçlara ulaşılmasını sağlamamıştır” denildi.
‘TÜRKİYE’NİN TEKRAR AŞI ÜRETİLEBİLMESİ SAĞLANMALI’
Türkiye’de aşı üretimi ve temini için Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığı’nın tekrar açılması gerektiği söz edilerek şunlara dikkat çekildi:
“Sadece Covid-19 ile uğraşta değil, örneğin Covid-19 ile uğraşta risk kümeleri için tavsiye edilen grip ve zatürre aşılarının temininde de ülkemizin zorluklar yaşadığı, risk kümelerinin tamamı için bu aşıların temin edilemediği ortadadır. Ülkemizde aşı, serum, ilaç ve test gereci geliştirmek ve üretmek üzere araştırmalar yapmak ve halk sıhhatinin korunması maksadıyla temel laboratuvar hizmetlerini yürütmek hedefiyle Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığı’nın tekrar açılması gerekmektedir. Bu kanun teklifiyle ülkemizde yine aşı üretilebilmesinin sağlanması emeliyle hem bulaşıcı hastalıklara karşı savaşımda bilimsel bir araştırma merkezi hem de aşı AR-GE ve üretim merkezi olacak halde Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Başkanlığı’nın tekrar açılması amaçlanmaktadır.”
Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü, 1928’de kuruldu. Aşı üretiminde dünyaya örnek gösterilen kurum 2011’de KHK ile kapatıldı. (DUVAR)
Gazete Duvar
