Türkiye’nin korona virüsü salgınına karşı 50 milyon doz sipariş ettiği Çin aşısı CoronaVac, Brezilya’da siyasi bir krize yol açtı. Tansiyonun bir tarafında, Çin’le bağlantılara kuşkuyla yaklaştığı bilinen ve salgına bilimden uzak yaklaşımıyla reaksiyon çeken faşist eğilimli Devlet Lideri Jair Bolsonaro var. Öteki tarafındaysa, 2022 seçimlerinde Bolsonaro’ya rakip çıkması beklenen bir öteki sağcı siyasetçi, São Paulo Valisi João Doria bulunuyor. Brezilya’nın federal sıhhat kurumu olan ve Bolsonaro’ya yakınlığıyla tanından bir ismin başında olduğu Anvisa ise siyasi tartışmanın ortasında kalmış durumda.
BİRİNCİ DOZLARIN GELDİĞİ GÜN RAKİP AŞIYA BAŞKANLIK KARARNAMESİYLE FON
João Doria’nın Çin firması Sinovac’ın aşısının valisi olduğu eyalette denenmesine müsaade vermesi ve birinci sonuçların alınması sonrası aşılamaya bir an önce başlama kararı alması, Bolsonaro’nun federal hükümetinin engellemeleriyle karşılaşıyor. São Paulo’daki denemelerin geçtiğimiz ay bir gönüllünün ‘intihar ettiği’ savıyla durdurulup yine başlatılması sonrası, Bolsonaro’nun teşebbüsüyle Senato’da rakip bir aşıya onay çıkması dikkat çekti.
Brezilya Senatosu, tam da São Paulo eyaletinin Çin’den 1 milyon doz aşıyı getirdiği perşembe günü, İngiltere’de geliştirilen aşının alınması için fon ayıran başkanlık kararnamesini kabul etti. AstraZeneca firması ile Oxford Üniversitesi’nin geliştirdiği aşıdan alınabilmesi 2 milyar reais (388 milyon dolar) ayıran kararname, evvelki gün de Kongre’nin alt kanadında onaylanmıştı. Kelam konusu fon, Brezilya’nın Fiocruz isimli federal biyomedikal merkezine verilecek ve sonrasında İngiliz aşısının ülke içinde üretilmesi için kullanılacak.
VALİ DORIA: DAHA FAZLA BREZİLYALIYI GÖMMEYECEĞİZ
Bu gelişme, Çin aşısını bir an önce uygulamaya başlayan Vali Doria’nın yansısını çekti. Doria, federal hükümetin aşılamayı mart ayında başlatma planına da uymayacaklarını söyleyerek, ocakta işe koyulacaklarını söyledi: “Mart ayını beklemeyeceğiz ve ocak ayına dek 60 bin kişinin hayatını kurtarabilecekken, yalnızca beklemiş olmak için daha fazla Brezilyalıyı gömmeyeceğiz.”
Vali Doria, São Paulo eyaletinin 1 milyon doz Çin aşısı alamsının akabinde, bu ay içinde 6 milyon doz daha geleceğini ve 15 Ocak’a kadar 40 milyon daha temin edileceğini de ekledi.
İNTİHAR ARGÜMANI NEREDEN ÇIKTI?
Bu, Doria ve Bolsonaro ortasındaki birinci aşı tansiyonu de değildi. İkili, 9 Kasım’da gündeme gelen ‘intihar’ argümanında da karşı karşıya geldi. O devirde, Brezilya’nın sıhhat konusundaki merkezi otoritesi Anvisa, ‘gönüllülerden birinin intihar ettiği’ gerekçesiyle São Paulo’daki aşı denemelerini birdenbire askıya aldı. Bolsonaro bu kararın akabinde Facebook’ta yaptığı paylaşımda “Ölüm, sakatlık, kanunsuzluk. Doria’nın bütün São Paulo’ya zorla yaptırmak istediği aşı bu” deyip denemelerin durdurulmasını kendisi için bir ‘zafer’ olarak niteledi.
‘SİYASİ RAKİBİNE MÜDAHALE İÇİN AŞIYI KULLANDI’
Lakin olayın Yüksek Mahkeme’ye de taşınması sonrasında bu kişinin aşı denemelerinden bağımsız bir halde öldüğü tespit edildi, denemeler de süratle tekrar başlatıldı. Gelinen noktada bu olay, Bolsonaro’nun Çin aşısına ve gelecekteki siyasi rakibine müdahalesi olarak yorumlanıyor. Vali Doria da, devlet liderini Anvisa’yı siyasete karıştırmakla suçladı.
İki siyasetçinin aşı üzerinden yaşadığı arbede, Brezilya’da bilim insanlarının reaksiyonunu çekmiş durumda. Merkezi São Paulo’da bulunan ve ülkenin saygın sıhhat kurumlarından biri olan Butantan Enstitüsü’nün yöneticisi Dimas Covas, eyaletteki aşı denemelerinin federal bir kurum olan Anvisa tarafından durdurulmasını ‘şaşırtıcı’ olarak nitelemişti. Covas, yaşanan olayın direkt yahut dolaylı olarak aşıdan kaynaklanmasının bilimsel açıdan imkânsız olduğunu belirtmiş, Anvisa’ya öfkelendiklerini söylemişti.
‘SİYASİ BİR TARTIŞMA’
São Paulo Eyalet Üniversitesi’nden epidemiyolog Carlos Fortaleza ise “Anvisa bugüne dek hiçbir vakit siaysi bir araç olarak kullanılmamıştı” dedi. Giselda Trigueiro Hastanesi’nin Başhekimi Andre Prudente de, “Çok endişeliyim, her şey bunun siyasi bir tartışma olduğuna işaret ediyor. Bir pandeminin ortasındayız – bir aşı hangi ülkeden geldiğine bakılmaksızın kullanılmalı; değerli olan şey, bu aşının ne kadar tesirli olduğudur” diye konuştu.
‘HALKI İKNA ETMEKTE ASLINDA ZORLANIRKEN, HAYAL KIRIKLIĞI OLDU’
Brezilya’nın en büyük kenti olan São Paulo’daki tabipler ise halkı aşı olmaya ikna etmekte zorlandıkları bir periyotta, merkezi hükümetin güvensizlik yaratan bu müdahalesiyle hayal kırıklığına uğradıklarını anlattı.
Kısa mühlet öncesine dek Brezilya Sıhhat Bakanlığı’nın iki numaralı yetkilisi olan Júlio Gabbardo, “Bizi şoke eden şey şu ki, herkes halka yapılabilecek bir aşının elde edilmesi için elinden gelen her şeyi çabukla yaparken, birtakım beşerler bunun tam bilakis bel bağlıyor. Onlar, bir mevtin bu karmaşayı yaratmış olmasını kutluyor ve Çin laboratuvarı ile ortaklı içinde geliştirilen bu aşıyı itibarsızlaştırmaya çalışıyorlar” yansısını gösterdi.
Doria’nın merkez sağcı partisinin üyelerinden biri olan eski devlet lideri Fernando Henrique Cardoso da, “Bizi korona virüsünden kurtaracak aşının politikleştirilmesi üzücü” dedi.
SALGINDAN EN ÇOK ETKİLENEN ÜÇÜNCÜ ÜLKE
Gelinen noktada, São Paulo eyaleti CoronaVac aşısına süratle onay verip ocak ayının başında halka uygulamaya başlaması beklenirken, Bolsonaro’nun bu durum karşısında ne adım atacağı merak konusu. Brezilya’daki salgın ise sürat kesmiyor. Bugün açıklanan son datalara nazaran, ülkede son 24 saatte 26 bin 363 yeni olay tespit edildi, 313 kişi öldü. ABD ve Hindistan’dan sonra en yüksek olay ve meyyit sayılarına sahne olan ülkede, toplam olay sayısı 6 milyon 603 bin 540’a yükseldi. Toplam can kaybı ise 176 bin 941 olarak açıklandı (DIŞ HABERLER)
Bolsonaro: Covid-19 aşısı yaptırmayacağımDÜNYA
Çin aşısının birinci iki fazı başarılı olduDÜNYAGazete Duvar
