Türkiye’nin de 50 milyon doz sipariş ettiği Çin menşeli CoronaVac aşısının Brezilya’daki detaylı sonuçlarının açıklanması, üretici şirket Sinovac’ın talebiyle üçüncü sefer ertelendi. Brezilyalı yetkililer, aşının ülkede onay alması için gereken yüzde 50 muhafaza hududunu aştığını açıklamakla yetindi; Çin firması Sinovac’ın, öteki ülkelerde yapılan testlerin de dikkate alındığı birleşik bir sonucu ilan edebilmek için erteleme istediğini duyurdu. Bu açıklamanın akabinde gözler aşının Türkiye’deki Faz-3 denemelerine ve Sıhhat Bakanlığı’na çevrildi.
Pekala Brezilya’daki basın toplantısından aşıya dair ne öğrendik? Aşının gönüllüler üzerinde denendiği öteki ülkeler olan Türkiye ve Endonezya’daki testler ne durumda? Şirketin erteleme istemesi ne manaya geliyor?
BREZİLYALI YETKİLİLER NE AÇIKLADI?
Brezilya, CoronaVac aşısının Faz-3 testlerinin sonuçlarının tamamlandığı birinci ülke oldu. Çalışmaları Sinovac firması ile ortak yürüten Sao Paulo eyaleti sıhhat kurumu Butantan Enstitüsü’nün, sonuçları 23 Aralık’ta (dün) detaylı olarak açıklaması bekleniyordu. Lakin eyalet yetkililerinin düzenlediği basın toplantısında, en son sonuçlar açıklanmadı. Sinovac şirketinin, yapılan kontrat uyarınca öteki ülkelerdeki test sonuçlarının beklenmesini istediği belirtildi.
‘AĞIR HASTALIK GEÇİREN OLMADI’
Basın tıplantısında yetkililer, 13 bin kişinin katıldığı testlerde CoronaVac aşısının ‘güvenli ve tesirli olduğunun’ görüldüğünü ve aşının ülkede onay alması için gereken yüzde 50 müdafaa oranını aştığını söyledi. Butantan Ensitüsü’nün Lideri Dimas Covas, denemelerde aşıyı yaptıran küme ortasında hiç ağır hastalık geçiren olmadığını açıkladı. Covas, tek yan tesirin de aşı yapılan noktada hafif ağrı olduğunu söyledi.
‘ÜLKELER ORTASI SONUÇLARDA FARKLAR VAR’
Sao Paulo eyaletinin Sıhhat Bakanı Jean Gorinchteyn ise Brezilya’daki testlerde elde edilen müdafaa oranının, başka ülkelerdeki testlerde görülenden farklı çıktığını söyledi. Aşı denemelerinin farklı ülkelerindeki testlerinde farklı sonuçlar alınması bilim dünyasında doğal karşılanırken, Butantan Ensitüsü’nün Lideri Covas da bu hususta şu yorumu yaptı: “Sinovac’ın devam eden birkaç denemesi daha var ve datalara tutarlılık kazandırması kıymetli. Şirket, tıpkı aşının bilgilerini farklı kriterleri kullanarak tahlil edemez ve tıpkı aşı için üç farklı müdafaa oranına sahip olamaz.”
BLOOMBERG: TÜRKİYE’DEKİ TESTLER ŞUBATTA SONUÇLANACAK
Bu açıklamaların akabinde gözler, CoronaVac aşısının testlerinin sürdüğü Türkiye ve Endonezya’ya çevrildi. Aşının Türkiye’de kasım sonunda başlayan Faz-3 testlerine 12 bin 500 istekli katılmıştı. Lakin geçtiğimiz hafta Bloomberg ajansına isim vermeden konuşan bir Bilim Şurası üyesi, Türkiye’de aşılamanın ülke içindeki testler sonuçlanmadan başlayacağını, çünkü bu sonuçların şubat ayından evvel çıkmayacağını söylemişti.
Bloomberg’e konuşan bir hükümet yetkilisi ise Türkiye’deki aşılamanın hem Endonezya hem Brezilya’daki denemelerin kesin sonuçlarına, Türkiye’deki denemelerin de orta sonuçlarına dayanarak yapılacağını belirtmişti.
‘ENDONEZYA BREZİLYA’NIN SONUÇLARINI İSTEDİ’ SAVI
Lakin Endonezya’nın da, ülkedeki Faz-3 denemelerinin çok yavaş ilerlemesi nedeniyle Brezilya’nın test sonuçlarını istediği öne sürüldü. Argümana nazaran, Endonezya hükümeti Dışişleri Bakanlığı üzerinden Brezilya ile temasa geçti; ülke içindeki testler tamamlanmadan aşılamaya başlayabilmek için Brezilya’nın sonuçlarını talep etti.
Güney Asya’da yayın yapan The Straits Times gazetesinin haberine nazaran, Endonezya’nın İlaç ve Besin Dairesi BPOM, ülkedeki denemelerin yavaş ilerlemesi nedeniyle Brezilya’daki dataların Dışişleri Bakanlığı üzerinden elde edilmesini talep etti. İsim vermeden konuşan bir Endonezya hükümeti yetkilisi, bu yolla Brezilya’nın Ulusal Sıhhat Ajansı ve Sinovac ile temas kurduğunu söyledi. Yetkili, “Verileri aldıktan sonra BPOM, derinlemesine kıymetlendirme yapıp aşıya acil kullanım onayı verebilir” dedi.
Haberde, Endonezya’da ağustos ayında başlayan aşı denemelerine yalnızca 1600 gönüllünün katıldığı, sıhhat çalışanları üzere risk kümelerini temsilen kâfi sayıda istekli bulunmadığı belirtildi. Buna nazaran, Endonezya’daki denemelerde şimdi orta tahlil edilemedi.
Endonezya basını, BPOM Lideri Dr. Penny K. Lukito’nın 26 Kasım’da yaptığı “Klinik deneylerin Endonezya’da gerçekleştirilmesi koşul değil. Aşının geldiği ülkeden alınan bilgiler acil kullanım onayı için temel olabilir” açıklamasını da hatırlattı.
NE KADAR SÜRECEK?
Gelinen noktada, Sinovac firmasının aşının yalnızca Brezilya’daki sonuçlarının açıklanmasını engelleyip Türkiye ve/veya Endonezya’nın da beklenmesini istemesi, CoronaVac’ın aktiflik oranının ne vakit açıklanabileceğine dair soru işaretleri yarattı.
Uzmanlar ise şirketinin tutumunun bilimsel olduğunu belirtiyor. Birleşmiş Milletler’e bağlı Milletlerarası Aşı Enstitüsü’nün Lideri Jerome Kim, Brezilyalı yetkililerin sonuçları şahsen Sinovac’dan evvel açıklamak istemesini sıradışı bulduğunu söyledi.
CNBC’ye konuşan Kim, Sinovac firmasının bütün bilgilere dayalı bir sonuç açıklama ısrarının yanlışsız olduğunu belirterek “İstediğimiz şey tam da bu” dedi. Kim, bir yandan Çinli aşı firmalarına şeffaflık davetinde bulunurken, bir yandan da başka ülkelerdeki test sonuçlarının dahil edildiği bir sonucun daha sağlam olduğunu belirtti. (DIŞ HABERLER)
Çin aşısı CoronaVac’ın Brezilya sonuçlarının açıklanması üçüncü kez ertelendiDÜNYAGazete Duvar
