Tripolis Antik Kenti’nde gün yüzüne çıkarılan yaklaşık 2 bin yıllık tuvaletin onarımı gelecek yaz bitecek. 40 kişi kapasiteli genel tuvalet yaz döneminde ziyarete açılacak.
Denizli’nin Buldan ilçesindeki Tripolis Antik Kenti Hafriyat Heyeti Lideri ve Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bahadır Duman, “2 bin yıl evvel de salgın hastalıklardan kurtulmak emeliyle toplu tuvaletlerin yapıldığını söyleyebiliriz” diyerek hafriyat çalışmalarını anlattı.
Kuruluşu MÖ 3. yüzyıla uzanan, en parlak devrini Roma İmparatorluğu periyodunda yaşayan ve günümüze sağlam ulaşan mimari yapısıyla dikkat çeken kentin sıklıkla zelzele yaşadığını anlatan Duman, toprak altında kalan çok sayıda yapıtı gün yüzüne çıkarmak için çalıştıklarını belirtti.
Duman, kentte 2018’de buldukları 31 metre uzunluğunda 7 metre genişliğinde ve yaklaşık 15 metre yüksekliğindeki anıtsal çeşmenin akabinde birebir bölgede genel tuvalet ve kanalizasyon sistemi de tespit ettiklerini aktardı.
Antik tuvalet hafriyatlarının arkeologlar için çok değerli olduğunu belirten Duman, “Kare planlı ve ortasında havuz bulunan tuvalet 40 kişilik kapasiteye sahip. Toplumsal hijyenin sağlanması açısından Roma periyodunda tuvaletler kentin merkezinde yer alıyor.
Genel tuvaletler ve kanalizasyonlar üzere etkileyici sıhhi muvaffakiyetler, salgın hastalıkları önleyici olması açısından kent ömrü için epeyce değerlidir. 2 bin yıl evvel de salgın hastalıklardan kurtulmak emeliyle toplu tuvaletlerin yapıldığını söyleyebiliriz” diye konuştu.
Tuvaletlerin onarımı için proje hazırlandığını, onayların akabinde çalışmanın başlayacağını gelecek yaz döneminde tamamlayarak ziyarete açmayı planladıklarını aktaran Duman, “O devirde tuvaletler birer toplumsallaşma yeriydi. Beşerler gereksinimlerini giderirken sohbet edebiliyorlardı. Antik periyotta beşerler yan yana oturarak tuvalet muhtaçlığını gideriyordu” dedi.
Antik kentteki genel tuvalet duvar cephelerine yerleştirilen mermer ve traverten bloklar üzerine açılan deliklerden oluşuyor. Deliklerin 2 metre altında kanalizasyon çizgisi bulunuyor.
Hafriyat heyeti lideri Duman, “Tuvaletin ardında bulunan anıtsal çeşmede kullanılan suyun bu kanallardan geçtiğini, böylece kanalizasyondan daima akan su sayesinde atıkların bertaraf edilerek hijyenik bir ortam sağlandığını söylememiz mümkün. Tuvalette insanların oturduğu kısmın çabucak önünden de paklık için daima suyun aktığı küçük bir kanal tespit edildi. O periyotta tuvalet kağıdı yerine herkesin kendisine ilişkin, ucunda sünger takılı olan taharet çubuğu vardı. Bu çubuk ve kanaldan geçen suyla taharet alıyorlardı” diyerek genel tuvalet sistemini anlattı.
Duman, kanalizasyon sisteminin altındaki topraktan alınan çeşitli örneklerle o periyoda yönelik beslenme kültürü, yaygın hastalıklar üzere mevzularda da bilgi sahibi olmayı hedeflediklerini söyledi. (AA)
Gazete Duvar