Jînda Zekioğlu
Diyarbakır’da 2012 yılındaki Açlık Grevleri hareketlerinde, halk otobüsünden inenler keyfi biçimde gözaltına aldığında, ortalarında Sanatçı Fatoş İrwen de vardı ve bu nedenle 3 yıl cezaevinde kalacağını bilmiyordu. Zorla zırhlı araca sokularak, cinsel şiddete ve hakarete maruz bırakıldı. İtirafçı tabirleri nedeniyle cezaevine girdi.
Bu olay öncesinde hayatında, fotoğrafları, müzikleri, büyüdüğü Sur’un sokakları, yitirilmemiş umudu, üretmek istediği işleri vardı. Cezaevini bir süreç olarak kıymetlendirdi. 1 yıl evvel tahliye olur olmaz, içeride ve dışarıda üretilmiş bütün işlerini toparlamaya başladı. Pandeminin tesirleri yavaş yavaş kalkarken, standını açtı.
Hem ferdî, hem politik tarihini konuştuk İrwen’le. Sanatkarın 20 Mayıs’ta açılışı yapılan Olağan Vaktin Dışında standını, eş vakitli olarak Karşı Sanat Çalışmaları ve Tütün Deposu’nda, 27 Haziran’a kadar görebilirsiniz.
Sanatçı Fatoş İrwen Birinci gençlik yıllarınız 80’lerin Diyarbakır’ına denk geliyor. Sur’da büyümüşsünüz. Nasıl bir çocukluk ve gençlik yaşadınız Sur’un sokaklarında?
Yalnızca ben değil, jenerasyonlar uzunluğu evimizdi Sur. ‘Evimiz Sur’daydı’ demiyorum dikkat ederseniz konutumuz Sur’du. 80’lerin minikleri olarak birinci gençlik yıllarım 90’lara denk geliyor. Politik olarak en sıcak yıllarıydı. Müdafaa içgüdüsüyle bu politik ortamdan uzak tutulmaya çalışılsanız da her yerimize nüfuz ederek yaşadık her anı. Nüfus sayımlarındaki sokak yasaklarıyla, polisle çatışmanın ortasında bir çocukluk ve gençlik geçirdik. Müzikle yankılanan bir konutta annemin müzikleriyle büyürken, arabesk, TRT’nin Pazar Konserleri, sokaklarımızda canlı Dengbej performanslarıyla, Kürtçe kasetlerin saklandığı yıllardı. Neden yasaklandığının anlamsızlığıyla kıvrandığımız ve bunları korumak için herkesin formül geliştirdiği vakitlerde, avlulu konutumuzda kirpiler, kediler, kuşlar, tavşanlar, fareler, Çin horozları üzere pek çok canlıyla iç içe bir ömürdü. Son derece kozmopolit bir ortam, Meryem Ana kilisesi ile Lalebey Cami’nin avlusu, harabeler, Sur’un labirent üzere sokakları oyun alanımızdı, o sokakların çocuklarıydık.
Nasıl bir ortamda fotoğraf yapmaya başladınız. Resme ilginizi birinci kim fark etti?
Kendimi bildim bileli hayatımda olan şey fotoğraf. Büyüklerden arta kalan, serçe parmağımın uzunluğunda bir kurşun kalemle başladım çizmeye. Ailede fotoğraf konusunda o kadar yetenekli beşerler var ki bizim için olağan ömrümüzün bir modülü yani. Konutların damları, duvar halıları, meczuplar çünkü delilerimiz çoktu, objeler, konutlar, mezarlıklar, böcekler, öyküler, dini sıkıntılar benim birinci fotoğraf mevzularım olmakla bir arada çok gözlemci ve birebir vakitte hayalperest biri olmam tüm bu bahislerle birlikte sorularımı çoğaltan ve bu sorularla büyüdükçe hayatla felsefi bir münasebet içine girdiğim birinci başlangıç meselelerimdi.
Kaybolmayı çok severdim. Babaannemin konutu benim için sığınaktı, mağaraydı ve herkesi genel olarak ürküten bir yer olduğu için kimsenin çok uğradığı bir konut değildi. Her sabah şafakta bu konuta giderdim ve 5 yaşımdan itibaren kendimi günlerce kapandığım bu konut birinci kendime ve dünyaya dair sorularıma kaynaklık etti. Asma ağacını sular, avluyu yıkar, gövde gövde olgunlaşan üzümleri toplar komşulara dağıtırdım. Ve yıllarca bu yerle çok özel bir bağım olduğu için büyüklerimin meczup olduğumu düşünerek huzursuz olduklarını hiç unutmam.
O periyotlarda de herkesin ‘deli’ diye işaret ettiği amcamın anlattığı mitolojik, tarihi kıssalar, sazıyla çalıp söylediği “Huma Kuşu” türküsü, benim hâlâ bu türküye olan hayranlığımın sebebidir. Goya’yı, Leonardo’yu, Michelangelo’yu birinci amcamdan duydum.
‘İSTEDİĞİM HERŞEYİ BÂTIN YAPMAK ZORUNDA KALDIM’
Eğitim hayatınız da engebelerle dolu olmuş. Fotoğraf okumaya nasıl karar verdiniz?
Büyüdükçe cinsiyetiniz hayatınızın gidişatını da çizmeye başlıyor. Daha süratli bayan oluyorsunuz hatta erken bayan olmanız için büyük bir gayret da beraberinde başlıyor. Ben 20 nüfuslu bir ailede büyüdüğüm için bayanların da bol olduğu bir ortamdı. Sorularla büyürken kadınlık, erkeklik, cinsiyet, ilah, din, devlet problemleri dağ üzere aşılması gereken ömrün manileri olarak ergenlik dönemlerime kadar ve sonra devam eden krizlerimin kaynağı oldu. Çocukluğumdan beri para kazanmak için daima çalıştım. Bu süreçte deresim, hep vazgeçmeye karar verdiğim vakitlerde bile dönüp dolaşıp sığındığım sığınak oldu. Bu kadar hayatımda olan sanat için okul okuma fikri bizimkilere tuhaf ve gereksiz gelmişti. Kız meslek lisesi ve hazır giyim okudum. Sonraları bu işten de para kazandım, dizaynlar, dikişler, siparişler vs. istediğim katiyen bu değildi. İmtihanlara saklı girdim. Aslında büyüdükçe her şeyi kapalı yapmak zorunda kalıyordum. Zira en büyük manim bunu gereksiz gören, sanatı bir gelecek vaat etmeyen alan olarak gören ailem oluvermişti o vakit. Ama esasen daha ufakken bana dayatılan her şeyin aksisini yapma inadım amcam sayesinde fazla gelişmişti. İmtihanlara bilinmeyen çalıştım, iş müracaatlarımı saklı yaptım, bâtın girdim imtihana da sevgilisiyle bâtın buluşan aşık üzereydim. Kısacası hem çalışıp hem Hoş Sanatlar okudum.
Gençlik yıllarında kendinizle uğraşınız devam ederken, bir yandan da toplumsal ve politik çaba devam ediyordu. Bu ikisi, genç bir ressamı hangi yollara soktu, sanatınızın politik uğraştan ne kadar etkilendiğini düşünüyorsunuz?
Erken büyüyen insanlarız. Siyaset hayatımızın doğal bir modülü. Bir bayan olarak zorluk ve pürüzlerle doğar doğmaz bilmem kaç-sıfır ekside başlıyorsunuz. Toparlamak çok güç sonrasını. Gereksinimler, zorunluluklar tercihlerimiz üzerinde büyük baskı yaratıyor. Sanatla doğal bir ilginiz ailede başlasa da siyasi atmosfer ve muhtaçlıklar hem ömrü hem de çabanızı daima büyütmek için daha fazla arayışa ve alternatif yaratmaya sürüklüyor. Bir yandan farklı kesimlerde çalışma, öbür yandan sanatsal üretim eforu beraberinde devletin direkt ve dolaylı şiddet siyasetleri içinde bir coğrafya. Bitmeyen OHAL’lerle, kayıplarla, iliklerimize kadar adaletsizliği her hususta deneyimleyerek yaşadık. Bunun yanında kendi klasik, feodal aile yapılarımız içerisinde de bu adaletsizlikle, pürüzlerle çaba etme hali bir bayan olarak politik duruşunuzu belirlerken sanatsal üretimlerimin niteliği konusunda da resen belirleyici rol oynuyor. Çok şahsî bir yerden başlarken o şahsilik aslında ortamın toplumsal her bir yapısıyla iç içe ve felsefi bir yer üzerine inşa etme uğraşını taşıdı daima. Sorularım başıma daima bela oldu, bu yüzden çok tokat da yedim. Tüm bunlar sonraki yıllardaki sanatsal üretimlerimde belirleyici oldu.
‘ASIL MAKSAT MUHALİF VARLIĞIMIZ’
3 yıllık bir cezaevi sürecinin akabinde tahliye edildiniz. Bu süreci nasıl yorumluyorsunuz? Sizin başınıza gelmesi şaşırtan mıydı?
Türkiye siyaset alanının kendisi başlı başına trajikomik bir alan. O süreçte Türkiye genel siyasi atmosferi iktidar açısından nasıl uygun görülüyorsa o halde kararların alındığı, insanların patır patır tutuklandığı, siyasi davaların birçoklarının cezaya bağlandığı siyasi soykırım olarak isimlendirilebilecek bir süreçti. Bilinmeyen şahit tabirleri ile ‘terörist’ olduğunuz söyleniyor. Bu argümanlar yeniden onların düzenlediği halde tutanaklara geçiyor, raporlanıyor ve bu tutanaklar, raporlar güya suçlamaların ispatı üzere mahkemede aleyhinize yer alıyor. Yani düşünün birine iftira ediyorsunuz, bu iftirayı yazıya döküp resmiyet kazandırıyorsunuz ve güya kanıtmış üzere mahkeme de bunu ciddiyetle tekrarlıyor, suçluyor. Bu kadar trajikomik. Temel maksat bizim muhalif varlığımız aslında. Bedensel-zihinsel varlığımızı kendisine tehdit olarak gören ve bunu söyleyemeyince de kendince nedenler yaratan bir anlayışla uygulanan şiddet siyasetleri. Evet zırhlı araç içerisinde polisin hem cinsel, hem fiziki hem de kelamlı şiddetini direkt yaşadım. Bir yıla yakın yarım yamalak tedavi ve terapi denemelerim oldu, devam etmek istemedim yarım bıraktım. Fotoğraf yaptım yalnızca.
Cezaevi sürecinde neler yaşadınız?
Cezaevi süreci de benim tüm ömrümü altüst eden bir durum oldu. Birebir vakitte KHK ile işime son verilmesi, maddi para cezaları vb. bir sürü sorunu beraberinde getirdi. Meseleler yalnızca tutuklanmayla sonlu kalmıyor yani.
Türkiye’de ve yaşadığım bölge itibariyle düşününce yaşadıklarım şaşırtan değil ancak hiç olağan şeyler de değil ve asla normalleştirilemez. Zira bu, şiddeti olağanlaştırmak demek olur. Politik olarak esasen kabul edilebilir bulmuyorum bu durumu.
Diyarbakır Cezaevi OHAL alışkanlıklarının devam ettiği bir cezaevi. Kısıtlamalar, bitmeyen disiplin cezaları, baskılar, açlık grevleri vs. ortasında bir sürü bayanla birbirine yoldaşlık etmek, paylaşmak, okumak, üretmekle geçen 3 yıllık bir üretim ve direniş alanı oldu. Cezaevine girmeden evvelki gün Diyarbakır Sur’da bir performans gerçekleştirdim. Ve o performansın devamı niteliğinde, işlerle devam ettim. Zati dışarıdayken de materyal konusunda kendime hudut koymadığım için cezaevinde bu hususta zorlanmadım hiç. Zira esasen vücudumu kullandığım performatif işler üretiyorum yıllardır, bu nedenle şahsen benim için tüm cezaevi süreci 3 yıllık bir performatif direniş ve üretim süreci. Cezaeviyle başlayan bir arayış değil de kısıtlandıkça üretim patlaması yaşayıp kendimi durduramadığım, cezaevi idaresini, gardiyanları, denetleyici düzeneklerin üretimle, ürettiğim işlerin niteliğiyle krize girdiği bir süreç oldu. Tıpkı 2012 ‘de parmak izlerimi alamamaları karşısında yaşadıkları kriz üzere. İçerde arkadaşlarla yaptığım fotoğraf dersleri, 4 defa yaptığım ferdî stantla sanatla genel olarak iç içe geçen bir cezaevi yerinde kim tutsak artık?” sorusu gülle üzere ortaya düşüyor. İşlerim tekraren kriminalize edildi, kimileri yok edildi, kimilerine el konuldu. Saçlarım, böceklerim, objelerim, metinlerim, haftalarca kriminal incelemede kaldı. Sağ olsun arkadaşlarla birlikte hareket ettiğimiz için, avukatlar, ailem sayesinde el koydukları işleri yok edemediler ben tahliye olunca alabildim. Tahliye olmam da sıkıntı oldu tabi. Disiplin cezaları, en son aldığım hücre cezası sebebiyle yeni cezaevinin keyfi uygulamaları vs. derken cezam uzadı. Çıktıktan 1 hafta sonra pandemi yasakları başladı. Bu defa daha yalnızdım tabi. Yine çalışarak üstesinden gelmeye çalıştığım yeni bir devir oldu. Ne arkadaşlarımla, ailemle doya doya hasret giderdim, ne de dışarıda olmanın tadını çıkardım, ne de sağlığımla ilgilendim hiçbiri olmadı maalesef, bu da yalnızca üretmeye yaradı.
‘POLİTİK ORTAMIN VÜCUDUMDAKİ İZLERİ…’
Olağan Vaktin Dışında isimli çalışma ile yıllar içindeki üretimlerinizi bir stant ile taçlandırdınız. 27 Haziran’a kadar Depo ve Karşı Sanat’ta eşzamanlı olarak görülebilecek. Adalet ve Merhamet kavramları üzerine yoğunlaştığınız bir tema var. Sizden dinleyelim, Olağan Vaktin Dışında’da neler var?
Olağan Vaktin Dışında iki standa de ismini veren 2010 tarihli ikili bir çalışmamın dahil olduğu stantlar. Bu çalışma iktidar, vücut siyasetleri, tutulamayan yas, adalet ve vakit kavramlarının iç içe geçtiği, hem politik, hem tarihî hem aktüel bir problem olan vücut siyasetleri karşısında bir hali imliyor. Çalışmaların hepsi çocukluk dönemlerimi de kapsayan tüm ömrümün politik ortamının vücudumdaki hissiyatlarıyla, beden-mekan kıssaları, olayları, mahrem ömrü, vakit, bellek sorunları üzerinden bilinen manada lisana gelemeyen, adlandırılamayanın imgelerini oluşturma problemi. Bayan, coğrafya, konut, yer, vücut, cinsiyet, tabiat, tarih, belirsizlik üzere iç içe ve katmanlı fikirlerle örülü, bazen sert, rahatsız edici bazen de akışkan işler birbiriyle ilgi içerisinde bir ortaya geldi. Bu nedenle ‘Olağan Vaktin Dışında’ ismi iki standın de içeriğini kapsayan katmanlı bir kavram oldu. Münasebetiyle hem standın dönemsel ayrımına eşlik eden orta periyotlar hem de işlerimin vakit kavramıyla bitmeyen hesabı, vakit kavramının politik bir sıkıntı olarak işlerin bütünüyle iç içe geçmesi belirleyici oldu. Bu iki sergiyi, katmanlı farklı zamansallıkları içeren double seçki olarak nitelendirmek daha gerçek. Genel olarak Cezaevi süreci ve evvelki periyotlar formunda çok keskin olmayan bir seçkiyle Ezgi Bakçay ve M. Wenda Koyuncu küratörlüklerinde Tütün Deposu ve Karşı Sanat Çalışmaları formunda iki farklı yerde gerçekleştirdik.
“Bedenin sanatsal bir üretim alanı olarak kullanılması”ndan kastınız nedir, bu süreç cezaevi devrinde mi başladı?
Cezaevi süreciyle başlamadı alışılmış. Vücut tüm iktidarlar için işgal edilmesi gereken yer üzeredir. Dini açıdan da tohumun atıldığı topraktır bayan vücudu. Ekin Van’ın çıplak vücudu teşhir edilerek bir toplum bel altından vurulmaya çalışıldı ve o tarihte ‘Ekin Van’ın vücudu bedenimizdir’ dedik halâ o denli. Vücutlar araç gerilerinden sürüklendi. Ben çocukken mezarı bombalanan bir devrimcinin meyyit vücudu neden bir daha yok edilir diye büyüklerime sorular sorduğumda çok küçüktüm ve bunu hafızamdan çıkaramadığım vakitte takılı kaldım. Antigone mitolojisindeki üzere hem tarihi ve hem yeni bir problem vücut siyasetleri. Üzerine çok fazla şey söylenebilir tabi. İşte ‘Olağan Vaktin Dışında’ işinin art planı bunlar. Ve 12 doğum yapmış olan Annemin vücuduyla kurduğu bağ, büsbütün yaşadıklarına ve dünyanın hafızası üzere, bir höyük üzere, bir mesken, yer olarak söz edişi, tahminen de bunun günlük hayatımızda kendiliğindenliği üreten biri olarak resen üretimimin de bir kesimi oldu. Sistem, iktidar, din vb. tüm tahakküm aygıtlarının amacındadır vücut zira bellektir ve hasebiyle başlı başına politik bir alandır. Bu nedenle stantları Cezaevi çalışmalarıyla sonlu tutmak vücut sıkıntısıyla bu derece örülü cezaevi öncesi üretim sürecime haksızlık olur. Cezaevi inanılmaz bir yoğunlukta deneyimlediğim periyot olsa da öncesi de yoğunluk bakımından farklı değildi. Çocukluğumdan beri biriktirdiğim saçlarım 2000’li yıllardan beri obsesif biçimde kullandığım materyalim oldu, beraberinde vücudum, vücut kesimlerim, kan, tırnak, cildim sanatımın yeri oldu. Evvelki periyot işlerden günümüze kadar işlere yayılan bu süreklilik aslında işlerde görülebilir. Zira başlı başına politik bir gereç benim için ve bu cezaevinde de devam etti doğal olarak. Bayanların da dahil olmasıyla devam eden bir performans süreci açlık grevlerinde dışa aktarıldı. Cezaevinin vücudunu arkeolojik hafriyat üzere kazıyıp 80’li yılların direniş katmanlarına hakikat ve o vakit katmanlarını dışarıya çıkardım. Diyarbakır Cezaevinin yıllardır müzeye dönüştürülme gayretleri daima karşılıksız bırakılmıştı zira. Bu işle 40 yılını doldurarak kapatılan tarihi cezaevinin direniş tarihini somut bir biçimde ortaya koyarak yerin kendisini dışarı çıkarma pratiğiyle performe ettim. Tıpkı vakitte yasaklı tarih, palavra üzerine inşa edilmiş eril- resmi tarih anlayışının karşısına yazısız bayan tarihi ve yeniden Diyarbakır Cezaevi’nin 40 yıllık direniş tarihine atfen 40 metinden oluşturduğum ‘Öteki Tarih’ isimli çalışma serisini ürettim. Bu iki solo stant ferdî hayatımın özeti üzere oldu aslında. İki yerde dijital işler var, performatif fotoğraflar, görüntüler, enstalasyonlar, fotoğraflar, metin işler, objelerden oluşan farklı mediumları kullandığım, ağır çeşitlilikte işlerden oluşan stantlar gerçekleştirdik. Karşı Sanat Çalışmaları’nda cezaevi öncesi periyotlardan seçki, Tütün Deposu’nda da Cezaevi’nde ürettiğim çalışmalar yer alıyor. Birtakım çalışmaları iki yere da yaydık tabi.
Kürt fotoğraf sanatı/sanatçıları son devir bir epey tanınan. Bu kapsamda politik sanat üretimlerini nasıl buluyorsunuz?
Savaşın ve politik çalkantıların olduğu her devir ve coğrafyada misal durumlar yaşanıyor. Birileri birilerini cilalayıp sunabilir, devrin politik atmosferine nazaran birtakım şahıslar karpuz seçer üzere sanatçı seçip bunları Kürt coğrafyasından çıkan özneler üzere pazara dahil edip sivriltebilir. Bir tarafı imkanlarla beslerken başka yandan çok kıymetli sanatkarlar kaybolup gidebilir. Ve güya bunlar olmuyormuş üzere üreten pek çok sanatkarın başarısızlığıymış üzere müthiş manipulatif bir atmosferde tüm sorular ve hakikatler buharlaşabiliyor. Bunların farkında olup üretime paylaşıma devam etmek başlı başına irade gerektiriyor ve tüm bunlar karşısında üretmek direnişin kendisi manasına gelirken son derece güçlü işler çıkıyor diyebilirim. Savaşa karşın, istismara açık alan olmasına karşın beni heyecanlandıran muazzam bir potansiyeli taşıyor bünyesinde. Vaktin akışı içinde taşlar yerine oturuyor oturacak.
‘DİLİNDEN VURULMUŞ BU HALK SIKINTISINI HER LİSANDA ÇOĞALTIYOR’
Kürt sanatkarların üretimlerinin Kürt olmakla ilgisi olması bir toplumsal mecburiyet mi misyon mu? Yoksa sıkıntının lisanı mi?
Kaygının lisanı olduğunu söyleyebilirim, niteliği ne olursa olsun.Çünkü lisanından vurulmuş bu halk ve bu lisanı öbür diğer çoğaltma dileğiyle üretiyor. Lisanıyla ilgili sorun yaşayan bir toplumun bireyleri, lisanı yasaklanan, değersizleştirilen hatta yok edilmek istenen bir toplumun sıkıntı lisanı olması da olağan değil mi? Bu türlü bir mecburiyeti hissetmek, sorumlu hissetmek yadırganacak bir şey de değil. Kürdün kaygısını kendine problem eden bir Türk çok hassas olmakla etiketlenirken bir Kürt neden kendi lisanını çoğaltıp anlatmasın? Bunu da demek zati Yaşamasın! demek. Bu tam da hükümran iktidar lisanı.
Pekala bu bağlamda “Kürtlükten ekmek yeme” tenkidine ne diyorsunuz? Kaygıdan ekmek yenir mi?
Çok kızıyorum bunlara. Sıkıntıdan ölünür, kaygısı olan ağır bedeller ödüyor ve ödemiştir. Sıkıntısı olanın o ekmeği yemeye fırsatı olmuyor, ortada ekmek filan da olmuyor birçok vakit. Türkiye’de yaşıyorsanız dünyanın en iyi yapıtlarını de üretseniz güya Kürtlük bir avantajmış üzere düşünüldüğü için, önemli bir manipülasyonla karşı karşıyasınız aslında. Kürtseniz, bayansanız, hükümran erilliğin dışındaysanız cinsiyetiniz fark etmeden bunlarla sürekli yüz yüzesiniz. Bir taraf “Kürtlükten ekmek yemek” derken öbür taraf da Kürtlüğünüzü sorgulama hadsizliğine kapılırken temel olayı kaçırırlar ve tam da bu noktada muhalif olduğunu tez etseler de iktidarla tıpkı çizgide yer alma tehlikesine düşebilirler.
‘İKTİDARIN YOK SAYMA PRATİĞİNE, BİRBİRİMİZİ YOK SAYMA EKLENDİ’
Kürt sanatkarlar neden daima “yalnız bırakıldıklarını” söylüyorlar? Siz de bu türlü düşünüyor musunuz?
Hakikat, yalnız bırakılan bu çoğulluk var alışılmış ki. Genel coğrafyaya da has bir özellik. Bunu inkar etmek halâ bölgede üreten ve pek görünür olamayan sanatkarlara haksızlık olur. Önemli bir üretim potansiyeli ve pratiği var. Bölgede oluşan yeni alternatif oluşumların ortaya çıkması çok kıymetli, pahalı. Yıllardır şuurlu bir görmezden gelme siyaseti hakim. İktidarın yok sayma pratiğine, birbirini yok sayma pratiği eşlik etti. Mesela savaşın ve siyasetin ağır yaşandığı yerlerden öne çıkarılmış bir sanatçı, kendini biricik hissetmeyi ve bu hissin yarattığı tahakkümü seviyor galiba ve kaybetmek istemiyor. Bir çeşit iktidar alanı oluşturmak üzere kendi ve kendine yakın olan dışında öteki sanatkarların görünür olmasını pek istemiyor. Bayan sanatçı esasen hiç yok tutumuyla taçlandırıyor bunu.
Ayrıyeten İnsanın yalnızlığını sevmesi gerekiyor. Bu olmazsa hem yaşayamaz hem de üretemez insan. Ve tahminen yalnızlığı, bir ortaya gelmek için üretmek, biriktirmek, demlenmek, birbirine akmak için avantaja dönüştürmek gerekiyor. Görünmemeyi bir avantaj olarak düşündüm daima. Hayalet üzere. Alışılmış ki bir ortaya gelmeyi, bu konularla yüzleşmeyi, tartışmayı politik bir hal olarak önemsiyorum. Zira hem eksik olan şey hem de çok bedelli ve iyileştirici olduğunu düşünüyorum.
Şimdiki politikayı takip edebiliyor musunuz? Nasıl değerlendiriyorsunuz Ortadoğu’nun trafiğini?
Ortadoğu her daim kaynayan kazan. Aktüel politikayı midem bulanarak takip etmeye çalışıyorum tabi, fakat bünye kaldırmıyor ve daima hastalık olarak geri dönüyor vücuda. Sonra çalışmaya vuruyorum kendimi. Siyaset hiçbir periyot bu kadar imkansız olmamıştı ve hiçbir şey bu kadar da şeffaf olmamıştı. Pandemiyle pekiştirilen yeni idare anlayışı, 90’ların siyasi ortamlarının sahneleri karşısında nostalji yapıp iç geçiren beşerler. Toplumsal medya, iktidar, mafya, çete, çılgınlığına doymayan çılgın taraftarları gündemi belirliyor. Bayan cinayetleri, tecavüz, şiddetin, hırsızlığın, hukuksuzluğun olağanlaşması çürümenin derinleştiğinin göstergesi. Bunun karşısında yükselen feminist çıkışlar, bayan gücüne, dayanışmasına olan itimat, inanç umut veren tek dinamik. Bu yalnızca Türkiye için değil tüm Ortadoğu ve Dünya için olumlu ve daha da güçlenecek bir hareket ve tek çıkış.
‘KÜRT SİYASETİNE TÜRKİYE’DE ALAN KALMADI’
Kürt siyasal hareketinin gidişatı nasıl sizce? Kimlerin lisanını, üslûbunu, bakış açısını beğeniyorsunuz?
Tek motivasyon kaynağım Bayan Hareketi ve hâlâ en güçlü dinamik bu. Hem Kürtler için hem de Türkiye halkları için bu türlü. Feleknas Uca, Gülten Kışanak, Leyla İnanç, Figen Yüksekdağ, Hüda Kaya, Ahmet Türk, Selahattin Demirtaş, Mithat Sancar, Garo Paylan beğendiğim siyasetçilerden kimileri. Zira siyaset yapma lisanına sahip olmak, tartışabilmek, problemlerle yüzleşebilmek çok değerli. Kürt siyasal hareketine tam da bu sebeple Türkiye siyaseti içinde yer kaldığını sanmıyorum şu ortamda çünkü ortamın hali de feci. Siyasi soykırım yaşandı bu ülkede ve alan kalmadı, birçok siyasetçi cezaevlerinde. Muhalefet yok, hasebiyle şimdiki siyasi görünüm içinde siyaset manasını yitirdi.
Gazete Duvar
