David Olusoga
Harry ile Meghan’ın düğününün yakın geçmişteki öteki bir merasimle irtibatlı olduğunu düşünüyorum: 2012 Londra Olimpiyatı’nın açılış merasimi. Birebir Windsor’da güneşli bir günde gerçekleşen düğün üzere, Olimpiyat Stadyumu’nda İngiltere kendisini, dünyaya karşı kendinden emin, çağdaş bir ülke olarak gösterdi; gayret göstermeksizin global olan, çokkültürlülükle sorunu bulunmayan, kadim kurumlarını değişen vakte uyarlayan bir ülkeydi.
Bugün oburlarının bizi nasıl gördüklerini öğrenmek için dünyadaki haber başlıklarına bakın. Sonra Meghan ve ailesi için kıyılarımızın ötesinde söz edilen şok ve sempatiyle bizim magazin basınının zehirli lisanı içinde kuluçkalanıp yayılan aşağılamayı bir karşılaştırın.
İNGİLTERE IRKÇILIK KONUSUNDA GÜNAHSIZ DEĞİL
Siyahların Hayatı Kıymetlidir hareketine ve Edward Colston’ın heykelinin yıkılışına şahit olduğumuz geçen yaz açıkça ortaya koydu ki, milyonlarca Britanyalı ırkçılığa, İngiltereli bir sorun olmasından fazla Amerikalı bir sorun olarak bakıyordu. George Floyd’un mevti sonrasında, gazetelerde, televizyonlarda, gazeteciler ve yorumcular, ABD’de yükselen hareketin Birleşik Krallık’taki siyah insanların yaşadıklarıyla bir bağlantısı olduğuna dair fikirleri inkâr ettiler. Newsnight programında Emily Maitlis’in George the Poet’e dediği üzere, “Amerika’yla Birleşik Krallığı birebir yere koymuyorsunuz.”
Bugün, bütün bu inkârlara karşın, ABD’de yahut diğer bir yerde milyonlarca insan İngiltere’nin ırk ve ırkçılık sıkıntılarıyla daha evvel hiç olmadığı kadar ilgili. Lakin dünyadaki haber başlıkları doğmamış çocuğun cilt renginin kraliyet ailesi içinde sorun edildiğine odaklanırken, İngiltere medyasının bir kısmı kendisini öteki bir projeye adadı. Büyük kurumlarımızda çalışan yahut kamuoyunun gözü önünde olan birçok siyah, çağdaş İngiltere’de işleyen ırk kökenli fiziğin temel kanununun çok de iyi farkındaydı. Bu kanunun hususları kolay ve kozmiktir: Irkçılıkla suçlanan beyaz bir kişinin yahut kurumun, ırkçılık mağduru bir siyahtan çok daha fazla mağdur olduğunu belirtir.
Kraliyet röportajını takip eden saatlerde, Piers Morgan, temel kanunla ahenk içinde, “Kraliyet ailesinde herkesin beyaz ırkın üstünlüğüne inandığını” söyleyen Meghan ve Harry’yi palavra söylemekle suçladı; bu yorum, kültürel savaş kodlu berbat bir magazin abartısına eklenivermişti. Birebir program, ırk sıkıntılarında şaibeli bir geçmişi olan Fox News spikeri Megyn Kelly’nin yorumunu almaya geldiğinde, kendisi bunun rahatsız edici olduğunu, ülkenin nereye gittiğini gösterdiğini söyledi (kendi programı siyahlar hakkındaki tartışmalı yorumlarından sonra iptal edilmişti).
ÖRTBAS ETME GELENEĞİ TEKRAR SAHNEDE
Irkın, Meghan’ın magazin tarafından takibe alınmasında yahut saray çalışanları tarafından mağdur edilmesinde tesirli olduğu fikrinin -İngiliz hayatının öteki taraflarında da ırkçılığın inkâr edilmesi gibi- hiç ele alınmaması, gerekli bir fonksiyonu yerine getirdi. Bu, bu türlü davranmaya eğilimli olanları, Laurence Fox’un geçen yıl coşup söylediği üzere “Avrupa’nın en hoşgörülü, en hoş ülkesi” olduğumuz inancına sarılmalarına müsaade veriyor.
Daily Mail’den Andrey Pierce, Meghan’ın magazin basını tarafından taciz edilmesinde ırkın oynadığı rolü reddetmek için, onu ırksal kimliğinden soyacak kadar ileri gitti. LBC programındaki şaşırtan bir telefon kontağı sırasında “Ona baktığınızda siyah bir bayan mı görüyorsunuz? Ben görmüyorum. Ben çok alımlı bir bayan görüyorum” dedi. Bu programda Meghan’a yönelik tacizde ırkın rolünü reddederken, tıpkı vakitte olmadığını argüman ettiği ırkçılığı da sergiliyordu.
İngiltere’de ırkçılığın var olduğu kabul edildiğinde, bu, yapısal ve toplumsal bir sorun olarak gösterilmez; siyahların hoşgörmesi ve birlikte yaşaması gereken ‘üzücü bir ömür gerçeğidir’. Yardım ve takviye davetleri sıklıkla ve yanlış biçimde özel muamele olarak nitelendirilir. Bu tavrın yahut buna yakın bir şeyin, kraliyet temsilcilerinin hürmetle “saray” dediği, Meghan’ın ve başkalarınınsa “şirket” dediği kurum içinde karar sürdüğü görülüyor. Eşinin karşılaştığı davranış hakkında Harry “Benim için faklı olan ırk unsuruydu” dedi. Bu fark, gelenek koruyucuların ve protokol bekçilerinin görmediği bir şeydi.
‘ŞİRKET’İN KİRLİ GEÇMİŞİ
Kuşkusuz bu, Prenses Diana’dan ve VIII. Edward’ın 1936’da tahttan feragat etmesinden bu yana “şirketin” karşı karşıya kaldığı en önemli kriz. Ancak bu yalnızca kraliyet ailesinin değil, tıpkı vakitte İngiltere’nin krizi. Bu durumu ırk ve ırkçılık hakkında dürüst bir ulusal tartışma başlatmak için kullanmak yerine, korkarım ki Meghan ve Harry daha da şeytanlaştırılacaktır. İngiliz toplumunda gündelik ırkçılık, yapısal ırkçılık, kölecilik ve imparatorluk inkârlarının tuzağına yakalanan kimi bölümler değişimden aciz olmakla kalmayıp, bunun ön şartı olan kendi üzerine dürüstçe düşünmekten de aciz.
Dünyaya iki kere yansıttığımız manzarayla, yani 2012 oyunlarının ülkesi olmak ve siyah bir “prensesin” ve kraliyet hanedanlığının silsilesinde karışık ırklı bir çocuğun olduğu bir ülke olmak gerçeğiyle yaşamak çok zordu. Denetimden çıkmış olan basını denetim etmek, çokkültürlülük hakkındaki basmakalıp lafların, “hoşgörülü, hoş ülke” hezeyanlarının yerine sıkı bir kendiyle yüzleşme gerçekleştirilmesi gerekecekti. Bu da imparatorluk tarihimizin çetin gerçekleriyle hesaplaşmayı gerektirecekti.
Meghan ve Harry İngiltere’yi terk edip kraliyet ailesinin üyeleri olarak yaşamaktan vazgeçtiler, seçimlerini yaptılar. Basının onları sıkıntıdan çıkarmasına müsaade vererek Meghan ve ailesinin yerine tabloid gazetelerin ve telefon kontaklarının yanında yer alarak, görünüşe nazaran biz de ülke olarak tercihimizi yaptık. (Çeviren: Serdar Aygün)
Gazete Duvar
