Halkların Demokratik Kongresi İstanbul Emek Meclisi, Kod 29 kapsamında işten atılmaları Kadıköy’de protesto etti. Pandemi devrinde personel çıkarmak yasak lakin patron, ‘İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına muhalif davranışı’ olarak tanımlanan Kod 29’u işçiyi tazminatsız biçimde işten çıkarmak için kullanıyor.
‘KABUL ETMİYOR VE ÇABAYI YÜKSELTİYORUZ’
Pandemiyi fırsata çeviren işverenlerin, işçilerin kazanılmış haklarına dönük ataklarının devam ettiğini belirten Limter-İş Genel Lideri Kamber Saygılı, devletin ilgili kurumlarının ise yalnızca seyrettiğini söyledi. “Siyasi iktidar kâfi tedbirleri almayarak, çalışma ömründe yapması gereken kontrolleri askıya alarak, yönetmelik ve kanunlara uymayan işverenlere yaptırım uygulama üzere süreçleri yapmayarak işçileri işverenlerin insafına bırakıyor” diyen Saygılı kelamlarını şöyle sürdürdü: “Kabul etmiyor çabayı yükseltiyoruz. Birinci Covid-19 hadisesinin Sıhhat Bakanlığı tarafından tespit edilmesinden günümüze yaklaşık 1 yıl geçti. Geçen bu süreçte toplumun tamamını koruyacak tedbirler yerine yalnızca sermaye sahiplerini koruyan uygulamalar yüzünden bir yandan binlerce işçi hayatını kaybederken öbür yandan işçilerin kazanılmış haklarının gasp edilmesine dönük hücumla karşı karşıya kaldık. Bunlardan birisi de ‘ücretsiz izin’ dayatmasıdır. Fiyatsız müsaade uygulaması ile işçilerin maaşından kesilerek oluşturulan işsizlik fonundan karşılanıp ödenen aylık 1168 lira net fiyat ile milyonlar açlığa mahkûm edildi. Tekrar bu uygulamayla emekçilerin kıdem, ihbar tazminatı hakları dondurulup emeklilik primleri ödenmeyerek emeklilik müddetleri ertelendi. Covid-19 salgınından işçileri korumak için oluşturulan gayret taleplerinden birisi olan işten çıkarma yasağı ne yazık ki kelamda işten çıkarma yasağına, işverenler tarafından keyfi bir silah olarak kullanılıp fiyatsız müsaade uygulamasının yaygınlaşmasına dönüştü. İşten çıkarmaların kelamda yasak olduğu salgın sürecinde milyonlarca personel işverenler tarafından ‘ekonomik koşullar’ münasebet gösterilerek fiyatsız müsaadeye çıkarıldı. Çabucak çabucak bütün işkollarında fiyatsız müsaade uygulaması hayata geçirilmiş, işçiler belgisiz bir işsizlikle karşı karşıya bırakılmıştır. Fiyatsız müsaade uygulaması ile istihdamdaki daralma ve gerçek işsizlik sayıları gizlenerek toplum kandırılarak yalnızca işverenler korunmuş, işsizlik fonu gerçek hedefinden çıkarak yağmalanmıştır.
‘ATILAN ÇALIŞANLAR TAZMİNAT ALAMIYOR’
Pandemi periyodunda karşılaştığımız en yaygın akınlardan birisi de Kod 29 uygulamasıdır. Bu devirde neredeyse bütün kanun ve yönetmelikler kâğıt üzerinde bırakılarak işverenler kârlarına kâr katmak için keyfi uygulamalar ortaya çıkarmıştır. İş Kanunu’nun 25/2 hususuna dayandırılarak Kod 29 ile işten atmak bu periyotta yaygınlaştırılmıştır. “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller” gerekçesiyle suçlanan emekçiler, SGK’nın kodlamasına nazaran Kod 29 ile işten çıkarılıyor, tazminat alamıyor. Kod 29’la atılan emekçiler adeta fişlenmiş oluyor ve diğer işlere girmeleri de neredeyse imkânsız hale getiriliyor.”
‘DEVLET İŞVERENLERİN HUKUKSUZLUKLARINA SEYREDİYOR’
İşverenler için dikensiz gül bahçesi yaratılmaya çalışıldığını söyleyen Saygılı şöyle devam etti: “Pandeminin işçilere yansıyan 1 yıllık sonucu ortadadır. İşverenler emekçilere uzun ve ağır çalışma saatleri dayatmakta, hakaret etmekte, kazanılmış haklarını gasp etmekte, örgütlenmesinin önüne her türlü manisi koymakta ve vefatına çalıştırmaktadır. Karşı çıkan emekçileri ise ya fiyatsız müsaadeye yollamakta ya da Kod 29 ile işten atmaktadır. İşverenler her türlü hukuksuzluğu yaparken devletin ilgili kurumları seyretmektedir. Bu süreçte çalışma ömründe personel lehine olan işyeri kontrollerini askıya alınmış; işyerinde kontrol ya da denetim yapılmadan yalnızca işverenlerin beyanları temel alınarak süreçler yapılmıştır. İşverenler cephesinde her türlü kolaylık sağlanırken emekçilerin şikayetleri görmezden gelinmiş, işyeri kontrolleri yapmak yerine işverenlere teşvik ve takviye veren projelere mesai harcanmıştır.
İşsizlik fonu yağmalanarak işverenlere kaynak aktarılan bir başka uygulama Kısa Çalışma Ödeneği olmuştur. Denetimsizlikten güç alan birçok işletmede işçiler olağan çalışma biçiminde hatta mecburî fazla mesai ile çalıştırılırken Kısa Çalışma Ödeneği İŞKUR tarafından onaylanarak milyonlar işverenlere aktarılmıştır. İşçiler işsizlik ve açlıkla tehdit edilerek bu şartlarda çalışmaya mecbur bırakılmıştır. Mevti gösterip sıtmaya razı edilmiştir.”
‘KÖLELİK SİSTEMİ DAYATMALARINA BOYUN EĞMEYECEĞİZ’
Saygılı’ya nazaran işçiler için işsizlik-açlık sopasıyla vefatına çalışma şartlarına boyun eğmekten diğer bir yol daha var. O da haklarını almak için dayanışmak, örgütlenmek, direnmek ve birleşik bir gayret vermek. Saygılı, bugün işçilere dayatılan kölelik nizamına karşı memleketin dört bir tarafında çaba verildiğini ve direnişler sergilendiğine dikkat çekerek şunları söyledi: “Bu gayret bir yandan mevcut kazanımlarımızı muhafazaya dönükken başka yandan da ağırlaşan ömür şartlarını düzeltmeye dönük bir gayrettir. Buradan bir sefer daha haykırıyoruz. Kölelik tertibi dayatmalarına boyun eğmeyeceğiz, direneceğiz. İlgili kurumları da adım atmaya, kendi çıkardıkları kanun ve yönetmeliklerin uygulanması için misyonlarını yapmaya davet ediyoruz. Haklarımızın gasp edilmesine sessiz kalmayacağız! Gayret edeceğiz, kazanacağız!”
Gazete Duvar
