Faili meçhul cinayetler ve 12 Eylül sonrası Diyarbakır Cezaevi’nde yaşananlar son günlerde yine gündeme geldi. Darbeden sonra askeri idareye devredilen Diyarbakır Cezaevi’nde yaşanan vefatlar ve sakat kalanlarla ilgili 2015’te TBMM İnsan Hakları Komitesi bünyesinde Diyarbakır Cezaevini İnceleme Kurulu’nun hazırladığı rapor ortadan yıllar geçmesine karşın kamuoyuna açıklanmadı. Meclis raflarında bekleyen bu raporun açıklanıp açıklanmayacağı ise bilinmiyor.
Devrin komite lideri Mustafa Yeneroğlu ve alt komite lideri Orhan Miroğlu rapor hazırlanma sürecinde faal rol alan siyasetçiler ortasında oldu. Pekala kurul raporu kamuoyuna neden açıklanmadı, o devir neler yaşandı, kimler şahit olarak dinlendi…
RAPOR NEDEN AÇIKLANMADI TARTIŞMASI
Sedat Peker’in faili meçhul cinayetler ve Diyarbakır Cezaevi ilgili “Diyarbakır Cezaevi’nde çocukların babalarına bok yedirdiniz, annelerini çıplak aradınız. Çocuğu da bunları görüp dağa gidiyor” halindeki kelamları sonrası eski AK Parti İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Twiitter hesabından, “Diyarbakır Cezaevi’nde yapılan insanlık dışı uygulamalarla ilgili içerideki kelamda devleti koruyan muktedirlere karşın alt kurul kurduk. Dinlediklerimiz utanç vericiydi, kayıtlarda mevcut. Pekala raporu niçin yayınlattırmadınız? Düşün devletin sırtından” açıklamalarında bulundu.
Bu açıklamaların üzerine komitenin mimarlarından Orhan Miroğlu ise şu karşılığı verdi: “Mecliste, Diyarbakır Cezaevini araştırma kurulu kurulması fikri ve teklifi bana aitti, ‘muktedirden’ kasıt nedir bilmiyorum, bu alt-komisyonun lideri bendim, çalışmalarımızı bitirdik, elli sayfalık raporu da ben kaleme aldım. Erken seçim (2018) kararı alınınca rapor yayınlanamadı.”
RAPOR YAYINALANACAK MI?
Periyodun AK Parti Milletvekili Orhan Miroğlu, raporun erken seçim kararı alınması nedeniyle açıklanmadığını söylüyor. Pekala komite çalışmaları nasıl yürüdü? Miroğlu, o periyot HDP ve CHP’nin komiteye üye gönderdiğini lakin MHP’nin kurula üye göndermediğini belirtirken kelam konusu çalışmalarla ilgili şu bilgileri verdi:
“Bizim çalışmamız özel bir çalışma olduğu için şahit bulmak, resmi kurumlara yazmak çok sıkıntı oldu. Büyük zorluklarla karşılaştık. Meclis tarihinde bence en sağlıklı çalışan ve Türkiye’nin çok konuşulmuş problemlerinden biri olan Diyarbakır Cezaevi çalışması derli toplu bir çalışma oldu. Bu çalışma yaklaşık 1 buçuk yıl sürdü. 28’e yakın şahit dinlendi. Kuruldaki son tanıklığı da ben yaptım. O periyot siyasi manada çok iyi bir iklim vardı. Anadolu Ajansı’ndan bir gazeteci arkadaşımız da süreksiz olarak Meclis’te çalıştı. 1979-1989 ortası bir medya taraması yaptı. 12 Eylül askeri darbesine giden yıllarda ne oldu, Diyarbakır Cezaevi nasıl kuruldu üzere bir tarama yaptık. Süreci tanımak için 170 sayfalık kitapçık oluşturduk ve kurulun önüne koyduk. Şahitlerin dinlenmesiyle birlikte bin sayfalık bir taslak oluştu. Beklentilerimiz nedir, süreçle ilgili neler oldu üzere birçok tartışma yürütüldü. Buranın müzeye dönüştürülmesi, mağduriyetler yaşamış insanların hak taleplerini sağlamak komitede en çok konuşulan hususlar oldu.”
Rapor bittikten sonra erken seçim kararı alındı ve raporun açıklanması da askıya alındı. Miroğlu şöyle devam ediyor: “Diyarbakır Cezaevi’yle ilgili kurul raporunun uygun bir iklimde kamuoyuna deklare edilmesi evresine geldik. Lakin erken seçim kararı alındı. Bu nedenle rapor açıklanmadı. Bu hususta çok büyük ayıbımız olmadı, bu çalışma da kaybolmadı. Çalışmalar İnsan Hakları Komitesi’nin arşivinde duruyor. Komite üyelerine bu çalışmaları gönderdim, 50 sayfalık raporu E-Mail gönderdim. Bu çok değerli bir çalışma. İnşallah Türkiye daha iyi bir iklimde bu raporu İnsan Hakları Komitesi’ne deklare eder. Bu mevzuda yapılan spekülasyonlar haksız, Meclis çatısı altında yapılan en değerli çalışmalardan biri de Diyarbakır Cezaevi oldu. Bu rapor ve tartışmalar uygun bir siyasi iklimde, yararlı olacak bir devirde tekrar gündeme gelebilir. Hiçbir şey kaybolmuş değil. Ben o devir yalnızca bir milletvekili değil, bir Diyarbakır Cezaevi mağduru olarak kendimi sorumlu hissettim ve bu sorumluluğum da devam ediyor.”
ALTAN TAN’IN BABASININ VEFATINDA SORUMLU GARDİYAN DA DİNLENDİ
Hakkaniyetle bu işi yaptığını belirten Miroğlu, kurulda tanıklık ettiği olayları ve dikkat çeken gelişmeler için de kimi bilgiler vardı. Cezaevinde azaba maruz kaldığı bir şahitle birebir koğuşta kaldığını öğrenen Miroğlu, buna misal birçok olay yaşandığını da söyledi. Miroğlu, en çok etkilendiği olayı ise şöyle anlatıyor:
“Komisyonda birçok kentten gelen şahitler konuştu. Bir şahidi da Antalya’dan bulup getirdik. Kendisi gardiyandı… Kurulda dinledik. Bu kişi Altan Tan’ın (HDP’nin eski Milletvekili) babasının mevtinde sorumlu olanlardan biriydi. Bu kabahati işleyen herkes üzere o da inkar etti. Bu insan çok sıkıntı durumdaydı. Şahidi odama aldım. Yemek yedik birlikte. Ne iş yapıyorsun diye sorduğumda, ‘İnşaat işçisiyim’ dedi. Sıradan insanları nasıl hatalı hale getirdiklerini gördüm. Sonra Altan Bey’i çağırdık, o da bana ‘keşke bu gardiyanı çağırdığınız vakit ben de orada olsaydım’ demişti. Bu çok sıkıntı bir şey olurdu… Saatlerce süren bir kurul Diyarbakır Cezaevi’nde ne oldu diye tartışıyordu. Ben bunun ismine bir çeşit yüzleşme seansları diyordum. Bundan sonra da milletvekili olmadım, Diyarbakır Cezaevi’yle ilgili kitaplar yazdım. O kitaplar çok okundu. Diyarbakır Cezaevi’nde yaşananları unutmamak için Diyarbakır Cezaevi’nden Mektupları ve Dijwar kitabını tekrar yayın meskenine göndermek istiyorum.”
DİYARBAKIR CEZAEVİ’NDE NE OLMUŞTU?
Diyarbakır Cezaevi 12 Eylül askeri darbesinden sonra burada yaşanan azaplarla ön plana çıktı. 1981-1989 yılları ortasında azaba maruz kalan en az 34 kişi öldü, yüzlerce kişi sakat kaldı. Bu bireylerden 25’i aldığı ağır darbeler sonucu, 5’i açlık grevi sonucu vefat etti. Bu cezaevinde azap görenler ortasında Ahmet Türk, Gülten Kışanak ve Orhan Miroğlu üzere isimler de vardı. Tutuklulardan 5’inin kendini asarak, 4’ünün kendini yakarak intihar ettiği cezaevindeki azapçı vazifelilerden hiçbiri ceza almadı. Günümüze kadar tartışmaları süren Diyarbakır Cezaevi’nde yaşananlarla ilgili birçok soru işareti ve mağdurların talepleri ise karşılık bulamadı. En son 2015 tarihinde 600 darbe mağduru devrin sorumluları hakkında cürüm duyurusunda bulundu lakin savcılık vakit aşımını münasebet göstererek yapılan hata duyuruları hakkında takipsizlik kararı verdi.
Gazete Duvar
