ANKARA – Kamuda 4/B statüsünde kontratlı istihdam edilen yüz binlerce kişi uzun yıllardır takım gayreti veriyor. Bilhassa süresiz kontratlı işçi olarak çalışanlar, çalıştıkları kurumlarda ’aynı işi’ yaptıkları takımlı memurlardan farklı olarak tayin, misyonda yükselme ve yıllık müsaadelerin devredilmesi üzere haklardan yararlanamıyor. Üstelik iş garantileri de yok. Bu da kontratlı çalışanların, mağduriyetine ve hak kayıplarına yol açıyor.
Türkiye’de sayıları 500 bini aşan kontratlı çalışanın hak ve menfaatlerini korumak, sıkıntılarını ve taleplerini kamuoyuna duyurarak yetkili ünitelere iletmek gayesiyle kurulan ’Kamu Süresiz Kontratlı Memurlar Derneği’, 2019 yılından bu yana “kadro” talebiyle faaliyetlerini sürdürüyor.
Düzce merkezli kurulan ve tüm Türkiye’yi kapsayarak bin 108 üye sayısına ulaşan dernek, son iki yılda birçok siyasi parti ile de temasa geçerek, takım sorununun TBMM’de tahlile kavuşturulması için çalışma yürütüyor.
Geçtiğimiz hafta Dernek Lideri Adem Atacan, DÜZGÜN Parti küme toplantısında milletvekillerine seslendi, duygulanması sebebiyle konuşmasını yarıda kesmek zorunda kaldı. Atacan ile Meclis’te yarım kalan konuşmasını, kontratlı memurların meselelerini ve taleplerini konuştuk.
‘İŞÇİ SAYILMAYAN KAMU HİZMETİ GÖREVLİLERİ’
Sizi ve faaliyette bulunduğunuz derneği Meclis’te duygulandığınız için yarım kalan konuşmanızdan ötürü yeni yeni tanımaya başladık aslında. Öncelikle sormak istediğim; istihdam formları ortasında mağduriyete en açık olan tıp kontratlı işçiler. Kontratlı işçinin iş çerçevesini nasıl tanımlasınız?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. unsurunda “Kamu hizmetleri; memurlar, kontratlı işçi, süreksiz işçi ve çalışanlar eliyle gördürülür” demek suretiyle devletin üç türlü istihdam formu öngörülmüştür. Kelam konusu istihdam formlarından biri de kontratlı işçi olarak öngörülmüştür. 657 sayılı kanunda kontratlı işçi şu biçimde açıklanır: “Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan kıymetli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için kural olan, zorunlu ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına muhtaçlık gösteren süreksiz işlerde, Cumhurbaşkanınca belirlenen temel ve metotlar çerçevesinde, ihdas edilen durumlarda, mali yılla sonlu olarak mukavele ile çalıştırılmasına karar verilen ve emekçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.”
HAK KAYIPLARI: TAYİN HAKKI YOK, İŞ TEMİNATI YOK, SÜT MÜSAADESİ KISITLI
En çok tartışılan mevzulardan birisi kontratlı işçilerin yaşadığı hak kayıpları. Kontratlı işçilerin kurallarını açıklayacak olursak onları takımlı memurlardan ayıran farklılıklar nelerdir?
Kontratlı çalışanların hakları ne yazık ki yalnızca kontratlı işçi çalıştırılmasına ait temellerde olduğu kadardır. Dolayısı ile personel ve memur hakları üzere özel bir yönetmelikle tüm haklarının düzenlendiği bir kanun mevcut değildir. Öncelikle kontratlı işçilerin kurumlar ortası nakil hakkı ve tayin hakları yoktur. Münasebetiyle kişi bütün hayatını o ile nazaran planlamak zorunda, çalıştığı vilayet dışında biriyle evlenmesi durumda eş durumdan tayin alamayacağı zahmeti vardır.
Kontratlı işçilerin disiplin yönetmeliği bulunmaması sebebi ile öteki memurlara verilebilen ikaz, kınama, aylıktan kesme, vs. cezalar kontratlı işçiye verilememektedir. Hasebiyle da kontratlı çalışana verilebilecek tek ceza kontratın feshidir. Bu durumda da hem kurum hem de çalışan mağdur oluyor. Kontratlı çalışanların yıllık müsaadeleri her yıl 31 Aralık’ta güncellenmekte olup bir sonraki yıla yıllık müsaadenin evresi mümkün değildir.
‘SÖZLEŞMELİ İŞÇİ ANNE ÇOCUĞUNA KARGO İLE SÜT GÖNDERMEYE BİLE ÇALIŞTI’
Öte yandan da anne olan çalışana verilen süt müsaadesi mühleti takımlı memurlarda yarım günken, süresiz kontratlı işçiler 3 saat müsaade kullanabilmektedir. Tıpkı ünitede birebir işi yapan çalışanlar ortasında açık bir biçimde ayrımcılık yapılmaktadır. Süresiz kontratlı işçilerin hizmet gereksinimi kalmaması durumunda kurum tarafından mukavelesinin feshi kelam konusu olabileceği için ne yazık ki iş garantileri yoktur. Hatta bu bahisle ait çok acı bir örnek var. Eşlerin ikisi de farklı kentlerde kontratlı işçi olarak vazife yapan iki arkadaşımız var. Bu arkadaşımız kısa mühlet evvel doğum yapıyor ve çocuğunu misyonlu olduğu Mardin’e götüremiyor ve annesi bakıyor. Eşi de Diyarbakır’da kontratlı olduğu için ne aile birliği korunabiliyor ne de bebeğin bakımı tam yapılabilir. Anne o kadar çaresiz kalıyor ki, sütünü sağarak çocuğuna eczaneden aldığı özel poşetlere koyarak kargo ile göndermeye çalışıyor lakin tabi bozuluyor. Bu üzere o kadar çok çaresiz aile var ki, örnek bitmez.
‘TAYİN HAKKI OLMADIĞI İÇİN TACİZ VE TEHDİT EDİLDİĞİ YERDE ÇALIŞMAYA ZORLANIYOR’
Kontratlı işçilerin yaşadığı hak kayıpları ortasında değerli olanlardan bir tanesi tayin haklarının olmaması. Sanırım en çok zorluk da bu durumdan kaynaklanıyordur. Bu alanda ne üzere mağduriyetler yaşanıyor?
Bir üniversitede süresiz kontratlı olarak vazife yapan arkadaşımız ediliyor. Memleketinden binlerce kilometre uzakta yıllardır çalışan arkadaşımız durumu yetkililere bildiriyor; lakin rastgele bir tahlil bulunamıyor. Tahlil de olmayınca arkadaşımız farklı bir vilayette misyon yapmak istiyor ve maalesef mevzuat gereği bu türlü bir şeyin mümkün olamayacağı söyleniyor. Bu arkadaşımız huzursuz olduğu bir ortamda çalışma zorunda bırakılıyor. Yani arkadaşımız can güvenliği olmasa da o vilayette yaşamaya mecbur bırakılıyor. Tekrar farklı bir üniversitede süresiz kontratlı işçi olarak misyon yapan arkadaşlarımızdan eşleri polis, uzman çavuş, vs. olan ve mecburî vazife yeri değişenler tayin, nakil olamadığı için aileleri bölünmektedir. Bu hususta yüzlerce çalışan mağdur olmaktadır.
PANDEMİDEN ETKİLENENLER
Son bir yıldır pandeminin de tesiriyle hayat durma noktasına geldi. Bu durum kontratlı işçileri nasıl etkiledi?
Bu periyot bilhassa bizler için çok çaresiz, güç ve içinden çıkılmaz dediğimiz kadar dayanılmaz geçiyor. 4B kontratlı işçiler, kent değiştiremedikleri için birçok vakit misyon yaptıkları vilayetlerde tanıdıkları dahi olmayabiliyor. Sıkıntı sıhhat çalışanları korona virüsüne yakalandıklarında kendilerini ailelerinden, çocuklarından izole etmekte zorlandı. En zoru da okulların, kreşlerin kapatıldığı andaki bizlerin durumu. Bu süreçte bakıcı dahi bulamadık. Birden fazla vakit her iki ebeveynin çalıştığı konutlarda çocukları, konutlara kamera yerleştirerek konutlara kilitlemek durumunda dahi kaldık.
‘BİZLERİN KAMU MALİYESİNE EK BİR KÜLFETİ YOK, YALNIZCA STATÜ DEĞİŞİKLİĞİ İSTİYORUZ’
Geçtiğimiz günlerde DÜZGÜN Parti küme toplantısında yaşadığınız problemleri anlatırken duygulandınız ve konuşmayı yarıda kesmek zorunda kaldınız. Bugün ise Meclis’te yarım kalan konuşmanızı tamamladınız. Son olarak dernek olarak şu ana kadar yürüttüğünüz faaliyetler ve öncelikli talepleriniz nelerdir?
Şu ana kadar kontratlı işçisinin takıma alınması için birçok çalışma yürüttük. Dernek idare şurası olarak, TBMM’de kümesi bulunan AKP, CHP, YETERLİ Parti ve MHP ile görüşmeler yaparak randevu talep ettik. Birçok parti ile toplumsal medya hesabımız İnstagram üzerinden canlı yayınlar yaptık lakin AK Partili milletvekillerine ulaşamadık. Randevu taleplerimize dönüş yapılmadı. Meclis’te kürsüye çıktığımda yaşadığımız zorluklar nedeniyle çok duygulandım. Meral Akşener, Ramazan’dan sonra tekrar konuşabileceğimi söyledi. Bizim bu güne kadar ki çalışmalarda da taleplerimiz muhakkak: Bizlerin kamu maliyesine ek bir külfeti yok, yalnızca statü değişikliği istiyoruz. Takımımız var, özlük haklarımız yok. Kontratlı olarak çalıştırılan kamu çalışanlarının ömür standardında yükselmeye gidilmeli ve insani hakları iade edilmelidir! Memurluk garantisi memurun şahsına değil, yürüttüğü kamu hizmeti ismine devletin teminatıdır. Bu sorun da TBMM’de ya da Cumhurbaşkanlığı tarafından tahlile kavuşturulmalıdır.
Gazete Duvar
