Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal, 2021 yılının birinci Enflasyon Raporu’nu açıkladı. Ağbal’ın konuşmasında “Parasal sıkılık uzun bir müddet kararlılıkla sürdürülecek” sözü dikkat çekti.
Ekim Enflasyon Raporu’nda öngörülen enflasyon varsayımlarını koruduklarını belirten Ağbal’ın açıklamasından öne çıkan başlıklar şöyle:
MALİ GENİŞLEME ENFLASYONİST BASKI POTANSİYELİ TAŞIYOR: Aşı ve tedaviye yönelik olumlu gelişmeler 2021 yılının ikinci yarısında daha süratli bir toparlanma güçlendi. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde enflasyon düşük seyretmekte. Mali ve mali genişleme önümüzdeki periyot için enflasyonist baskı oluşturma potansiyelini taşımakta.
KREDİ TAKVİYELİ İKTİSAT: Ülkemizde iktisadi faaliyet güçlü kredi ivmesi dayanağıyla 2020 yılının 3. çeyreğiyle besbelli toparlanma göstermekte. 4. çeyrekte de güçlü bir seyir görüyoruz. Ekonomik aktivitede görünen güçlü toparlanma bölümlerin geneline yayılmış görünmekte. İmalat endüstrinin genelinde salgın öncesi üretim seviyeleri aşılmış. Başta giyim olmak üzere turizm ilişkili imalat dallarındaki iyileşme hudutlu kaldı. İktisadi faaliyetteki güçlü toparlanma istihdam piyasasında iyileşme sağladı.
YÜKSEK FAİZLE KREDİ KULLANIMI YAVAŞLATILDI: Yıllık kredi büyümesi ikinci çeyrekten itibaren ivmelenmiş 2017 yılındaki kredi garanti fonunun çok ötesinde bir genişlemeye neden olmuştur. Bankalarca TL cinsinden açılan net kredi hacmi 518 milyar olmuştur. 3. çeyrekte uygulanmaya başlayan mali sıkılaştırmayla kredi faizleri yükselmeye başlamış kredilerin ivmelenmesinde değerli bir yavaşlama sağlamıştır. M2 para arzı yüzde 33 artışla 833 milyar TL yükselmiştir. Ferdî krediler olmak üzere net kredi kullanımın tarihî ortalamaların hayli üzerinde artması altın ithalatının yükseldiği ve turizm gelirlerinin gerilediği cari süreçler açığını yükselmesine neden olmuştur. Kasım ayı itibariyle cari süreçler açığı 38 milyar dolar civarına yükseldi.
BORÇLANMA MALİYETİ ARTTI: Ülke risk primi artarken döviz kurlarında oynaklık ve bedel kaybı gözlenmiş ve borçlanma maliyetleri atmıştır. Mevduat dolarizasyonu artış göstermiştir.
BESİN ENFLASYONU YÜKSEK SEVİYEDE SEYREDİYOR: İç talep şartları başta olmak üzere döviz kurunun birkimli maliyet tesirleri milletlerarası besin ve emtia fiyatlarındaki yükseliş ve enflasyon beklentilerindeki yüksek seyirler fiyatlama davranışları ve enflasyon görünümünü olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Tüketici enflasyonu 2020 Eylül ayında yüzde 11.75 düzeyinden 2020 yıl sonu itibariyle yüzde 14.60 düzeyine yükselmiştir. Enflasyondaki yükselişte temel mal ve besin kümeleri belirleyici olmuştur. Güç ile alkollü içecek ve tütün kümeleri toplam 0.7 puanlık katkıyla tüketici enflasyonunu değerli ölçüde sınırlamıştır. Salgın nedeniyle talep şartlarının zayıf seyrettiği kalemlerde enflasyon nispeten düşük seyretmekte. Talebin güçlü olduğu kimi alt kümelerde enflasyon epey güçlü bir seyir izlemekte.
ENLASYONDA ÇEKİRDEK GÖSTERGE EPEY YÜKSEK SEYREDİYOR: Çekirdek göstergelerin yıllık enflasyon ve eğilimi hayli yüksek seyretmekte. İşlenmiş besinde bariz bir biçimde üst istikametli riskler atmakta. Üretici enflasyonu artış eğilimini korumakta. Üretici fiyatlarında enflasyon 2020 Aralık ayında yüzde 25.15’e ulaşmıştır. 2020 yılının 3.çeyreğinde finansal şartlardaki iyileşme özel tüketim talebi ulusal gelir artışının epey üstünde gerçekleşmiş ve büyümeye katkısı olmuştur.
DÖVİZDEKİ DÜŞÜŞ ENFLASYONA YANSIYACAK: Döviz kuru girişkenliği iktisadın yükselme devirlerinde ve süratle arttığı devirlerde tarihî ortalamalardan daha yüksek olmaktadır. Son aylarda döviz kurlarda yaşanan düşüş enflasyon üzerindeki tesirin yavaşlayacağına işarettir. Besin enflasyonu kestirimi yüzde 11,5 olarak açıklandı. Yakın periyotta ulusal gelire oranla yüzde 3.5 olarak aşağı istikametli revize edilen 2021 yılı merkezi idare bütçe açığı para siyaseti amaçlarını destekleyeceğini değerlendirmekteyiz. Temel varsayımlar ve kısa vadeli öngörüler çerçevesinde enflasyonun kademeli amaçlara yakınsayacağını kıymetlendiriyoruz.
2023’TE YÜZDE 5 ENFLASYON BEKLENTİSİ: Sıkı para siyaseti duruşunun uzun bir süre sürdürüleceği bir görünüm altında enflasyonun 2021 yılı sonunda yüzde 9,4 olarak gerçekleşeceğini, 2022 sonunda yüzde 7’ye, 2023 sonunda yüzde 5’e gerileyerek bir istikrar kazanacağını öngörüyoruz. 2021 yılı için bir evvelki rapor periyoduna nazaran enflasyon varsayımını 0.4 puan düşürürken ünite işgücü maliyeti 2021 yılı için belirlenen minimum fiyata bağlı olarak 1 puan yükseltici tarafta tesir yapmıştır. Ayrıyeten sıkı nakdî duruşun devamıyla enflasyon beklentilerinde öngörülen iyileşmenin yıl sonu iddiasına 0.5 puan katkıda bulunacağını kıymetlendiriyoruz. Varsayımlar mali sıkılık seviyesi varsayımı altında üretildi. Salgın kaynaklı olumsuz bir şokun tekrar yaşanmayacağını temel aldık.
ENFLASYONDA YÜZDE 5 MAKSADIMIZDAN EPEYCE UZAKTA BİR NOKTADAYIZ: Sıkı mali duruşun oluşturacağı tesirin yıl sonu enflasyonun yüzde 9.4’e seviyesine gerileyeceğini sağlayacağını öngörmekteyiz. Enflasyonun mevcut düzeyi yüzde 5 amacımızdan hayli uzakta bir noktadayız. Yüzde 5 gayesine 2023 yılı sonunda lakin ulaşabiliyoruz. Bu amaca varmak hedefiyle 2021 yılında enflasyon hedeflemesi rejimini tüm ögeleriyle uygulayacağız.
ENLASYON VE FAİZ SİYASETİNDE GÜÇLÜ DEZENFLASYONİST İSTİKRAR GÖZETİLECEK: Para siyaseti operasyonel çerçevesini sadeleştirerek elimizdeki bütün araçları kullanacağımızı söyledik. Siyaset faiz oranını 17’ye çıkardık. Gerekirse ilave sıkılaşma yapacağımızı son Para Siyaseti Şurası’nda söz ettik. Yüzde 5 gayesi için Para Siyaseti şurası elindeki bütün araçları kullanmaya devam edecektir. Yüzde 5 enflasyon maksadına varıncaya kadar beklenen enflasyon oranı siyaseti ile para siyaseti faiz oranı siyaseti ortasındaki seviye güçlü bir dezenflasyonist istikrar gözetilerek oluşturulacak ve bu istikrar daima korunacaktır.
ISLAHATLAR KATKI SAĞLAYACAK: Hukuk ve iktisat alanlarında atılacak ıslahat adımları beklenti kanalıyla dezenflasyonist sürece değerli bir katkı sağlayacaktır. Fiyat istikrarı sürdürebilir büyüme istihdam ve adaletli gelir dağılımının ön şartıdır. Fiyat istikrarı iktisada olan inancı artırır ve işsizlik azalır. Fiyat istikrarını kalıcı sağlarsak paramızın kıymetini korumuş oluruz.
MERKEZ BESİN KOMİTESİNE DAHA FAZLA KATKI SUNACAK: Besin komitesi bünyesindeki kurumlar besin enflasyonu üzerinde risk oluşturan faktörlerle ilgili değerlendirmeler yapıp tahliller sunuyor. Besin komitesi içerisinde Merkez Bankası sekreterya misyonunu yürüttü. Merkez Bankası olarak besin komitesine daha fazla katkı vermeyi planlıyoruz. Besin enflasyonu 2021 yılı enflasyon gerçekleşmeleri üzeinde değerli bir risk oluşturmaya devam ediyor.
(EKONOMİ SERVİSİ)
Gazete Duvar
