Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemleri nedeniyle ABD’yle yaşanan krizde tahlil önerisi olarak ‘Girit modeli’ni gündeme getirdi. Akar, Ankara’nın bu modeli müzakere etmeye açık olduğunu söyledi.
Gazetecilere konuşan Akar, 1997’de Kıbrıs’taki Rum idaresinin Türkiye’nin hava üstünlüğüne karşı satın aldığı ve Ankara’nın baskısıyla Yunanistan’a verdiği S-300’leri örnek gösterdi; Varşova Paktı üyesi olup sonradan NATO’ya katılan birçok Avrupa ülkesinde de hâlâ Sovyet devrinden kalma silah sistemlerinin bulunduğunu söyledi.
Akar, “Bu silahlar da pekala NATO içinde sistemde tutuluyor. Girit’teki S-300’lerde nasıl bir model kullanılıyorsa, biz de bunu müzakereye açacağız” tabirlerini kullandı.
‘GİRİT MODELİ’ NEDİR?
Şu an Yunanistan’ın Girit adasında tutulan S-300’lerin tarihi, temelinde Kıbrıs sıkıntısına dayanıyor. Bu sistemleri Kıbrıs’taki Rum idaresi, 1997 yılının sonlarında Türkiye’nin hava üstünlüğünü dengelemek maksadıyla Rusya’dan satın almıştı. Türkiye ve KKTC bu adıma sert reaksiyon göstermiş, füze sistemlerinin aktive edilmemesi için önleyici taarruz yapılabileceği istikametinde ihtarda bulunulmuş ve periyodun KKTC Rauf Denktaş Kapalı Maraş’ın açılabileceğini söylemişti. Türk F-16 pilotlarının da, S-300’leri yok etmek üzere eğitim almak için İsrail’de bir eğitim programına katıldıkları tez edilmişti.
ABD’nin ve Avrupa Birliği’nin de bu alıma karşı çıkmasının akabinde, Kıbrıs Rum idaresi S-300’leri 1998 yılında adadan çıkararak Yunanistan’ın Girit adasına transfer etmişti. Yunanistan ise karşılığında Güney Kıbrıs’a alternatif silahlar vermişti. Atina bu sistemleri 2007’ye kadar kiralayıp bu tarihte büsbütün satın aldı.
15 yıl boyunca Girit Adası’nda atıl bir halde bekleyen S-300’ler, 2013 yılında birinci defa bir tatbikatta Yunanistan tarafından denendi. Yunanistan’ın daha sonraki tarihlerde İsrail uçaklarının S-300’lere karşı eğitim yapabilmesi için sistemleri aktive ettiği tez edilse de taraflar bunun Rusya’yla yapılan mutabakata ters olduğunu belirterek tatbikat tezlerini yalanladı. Son olarak geçtiğimiz kasım ayında, Ankara-Atina ortasındaki Doğu Akdeniz krizinin tırmandığı bir periyotta, sistemlerin test edileceği öne sürüldü. (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar
