Pandemi devrinde büyük ıstırap yaşayan bar ve meyhaneler kısıtlamalar kalkınca tekrar hizmet vermeye başladı. Lakin müşteriler artan fiyatlardan şad değil. Pandemiden evvel Kadıköy yahut Karaköy’deki bir yerde oturan müşterinin 160-180 liralık hesabı artık 300 liralara kadar çıkabiliyor. İşletme sahipleri artan fiyatlar için ne düşünüyor, işletmeler durumu fırsata mı çeviriyor? Alkollü işletmelerin sahipleriyle konuştuk…
‘PANDEMİNİN ACISINI ÇIKARMAK İÇİN…’
Pandemi boyunca sıkıntı günler geçiren alkollü işletmeler için yeni süreç başladı. Çalışanlarını kaybeden birçok işletme artık de müşterilerini kaybetme korkusu yaşıyor. İstanbul’da kapalı olan işletmelerde çalışan birçok garson ve aşçı işsiz kalınca yaz dönemiyle birlikte turizm bölgelerinde iş aramaya başladı ve İstanbul’a dönmedi. İşletme sahiplerinin anlatıma nazaran yaşanan bu durum çalıştırmak için işçi bulmakta meseleler yaratırken, işe alımlardaki maaş talepleri de yükseldi.
Pandemi boyunca kapalı kaldıkları için yüksek fiyatlarla artırım yapan işletmeler de var. Pandemiden evvel Taksim’deki bir işletmede 20 liraya bira içen bir müşteri şu an 28 liralara çıkan fiyatlarla karşılaşabiliyor. Taksim’de Meclis meyhanesini işleten Cihan İlter, fiyatlardaki artışın birçok nedeni olduğunu ve kimi işletmelerin de bu durumu fırsata çevirdiğini söylüyor. Kendi yerleri için, “Fiyatlarımız pandemi öncesinden farklı değil” diyen İlter artan fiyatlar için de şöyle konuştu:
“Markette temel besin alırken reaksiyona neden olan fiyatlar hayatın her alanında kendisini göstermeye başladı. Alkollü işletmelerde de bunu görebiliyoruz. Pandemide kapalı kalan işletmelerin tadilata girmesi, ham husus fiyatlarının artması nedeniyle artırımlar yapıldı. Bizim meslekte bir kural vardır: Her artırımı sattığın alkol fiyatına yansıtamazsın. Bir meyhaneye, bir bara müşteri olarak gittiğimde fırsatçılık yapıldığını görebiliyorum. Çok abartılı fiyatlarla karşılaşıyoruz. Birtakım işletmeciler pandeminin acısını çıkarmak için bu durumu fırsata çevirmeye çalıştı.”
NEREDE, NE KADAR ÖDERSİN?
İlter, İstanbul’un farklı bölgelerindeki yerlerde oturan bir kişinin pandemi öncesi ve sonrası ödediği fiyatlar için de şunları söyledi:
“Bazı bölgelerdeki yerlerde artan fiyatları bölgesele ayırmak gerekiyor. Örneğin pandemiden evvel Kadıköy’de bir yerde oturduğunuz vakit 170 lirayı gözden çıkarırdınız. Karaköy’de biraz daha yüksek olurdu. Şu an Kadıköy ve Karaköy’de bir yerde oturan kişi 300 lirayı gözden çıkartıyor. Taksim’de ise 170, taş çatlasa 180 lirayı gözden çıkarıyor. Bir birayı 14-15 liraya alıyorsan yerlerin da buna çok fazla fark yazmaması gerekiyor. Taksim üzere bir yerde en fazla 25 lira yazılmalı. Siz bunu 35 liraya satamazsınız. Evet enflasyonun da tesiri var ya da işçi tedariği noktasında önemli meseleler yaşıyoruz. Bilhassa mutfak aşçıları uzun mühlet çalışamadı. Birçok meslek değiştirdi birçok turizm bölgelerinde çalışmaya başladı. Bunlar ister istemez fiyatları da etkiledi.”
‘ÇOK UFAK BİR KÂR HİSSEMİZ VAR’
Şişli’deki Pikap Pub Restoran işletmecisi Abdurrahman Özege ise artan fiyatlara karşın artırım koymadan alkol satışı yaptıklarını söylüyor. İnsanların alım gücünün düştüğünü belirten Özege 16 liraya aldıkları birayı pandemi öncesi 20 liraya verdiklerini söylüyor: “Aslında şu an 30 liraya vermemiz gerekiyor ancak bu türlü olunca da insanların alım gücü daha da düşer. Müşteri kaybederiz. Bizim çok ufak bir kâr hissemiz var. Kısıtlamalar kalktığında daha fazla müşteriye hizmet vereceğimizi düşünmüştük ancak o denli olmadı. İnsanlarda para yok. Bir de artırım yaparsak müşterilerimizi büsbütün kaybederiz. Bu durumu fırsata çeviren yerler var elbette. Bir biranın fiyatı 25-28 lira olsun. Bu bile çok yüksek bir fiyat. Örneğin pandemi öncesi bir birayı 20 liraya satıyorduk şu an 2 lira fark koyarak 22 liraya satıyoruz. 25 liraya versek iş yapamayacağız. Hiç artırım yapmayınca olmuyor, çalışanımızın yarısını işten çıkardık ve işe geri alamadık.”
‘HEPİMİZ İÇİN KUVVETLİ BİR SÜREÇ’
İstanbul’da artan fahiş fiyatlardan ötürü insanların reaksiyon gösterdiği ilçelerden biri de Beşiktaş. Beşiktaş’taki Abbas isimli yerin işletmecisi Dilek Yıldız, yaşanan artırım süreçlerinin hem müşteriler hem de işletmeciler için kuvvetli bir süreç olduğunu söz ediyor. Yıldız’a nazaran müşteriler muhakkak bir artırımı tolere edebiliyor: “Kapalı kaldığımız süreçte kimse bizim kapalı olduğumuzu gözeterek hareket etmedi. Her şey zamlandı. Süt eserleri neredeyse her hafta zamlanıyor. Ülke iktisadına baktığımız vakit tarım ve hayvancılık çökmüş durumda. Tekrar pandemiden evvel elektrik, su, doğalgaz, kira maliyetlerimiz vardı. Pandemi sonrası yerimizdeki kapasiteyi düşürdük. Bu nedenlerden ötürü mekanımızı ayakta tutmakta zorlandık. Sattığımız biraya yalnızca iki liraya artırım yapabildik. Evet 22 liraya sattığımız birayı 27 liraya satamazsın. 5 lira artırım çok fahiş bir artırım olur. Ayrıyeten çalışanımızı kaybettik. Bu süreç müşteriler için işletme sahipleri için kuvvetli bir süreç. Bu durumu fırsata çevirmek etik değil. Zati makul fiyatlarla artırım yapıldığında müşterilerimiz bu durumu anlayabiliyor.”
Gazete Duvar
