ANKARA- Covid-19 önlemleri kapsamında ülkelerdeki “tam kapanma uygulamaları, toplumsal hareketliliğin kısıtlanması ve ekonomik güvensizlik”, dünyanın her tarafında bayanların ‘ev içi şiddete’ karşı savunmasızlığını artırdı.
BAKANLIK YÜZDE 32 DEDİ
Türkiye’de ise Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı, 11–23 Mart tarihleri ortasında bakanlığa bağlı konuk meskenlerinde kalan 450 bayanın iştirakiyle şiddet araştırması yaptı. Kelam konusu araştırmada “Maruz kaldığınız şiddet salgın periyodunda artı mı?” sorusuna bayanların yüzde 53’ü hayır derken, yüzde 32’si evet, yüzde 15’i ise kısmen arttı cevabını verdi. Araştırmada yer alan bulgular ortasında şiddete maruz kalan bayanların büyük kısmının erken yaşta evlendikleri ve evliliklerini kendi istekleri ile gerçekleştirdikleri yer aldı.
Bakanlık tarafından yapılan bu araştırmaya karşı bayan örgütleri, pandemi periyodunun ve salgın önlemleri kapsamında 17 gün süren ‘tam kapanma’nın konut içi şiddeti önemli oranda artırdığına dikkat çekti. Bayan örgütlerine nazaran; bilhassa Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekildiğini açıkladığı mart ayından bu yana erkekler bu durumu “kadınlara şiddet aracı” olarak kullanıyor, bayanlar ise bu süreçte güvenlik ünitelerine müracaat yapmakta çekiniyor.
Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu Lideri Canan Güllü‘TAM KAPANMA SÜRECİNDE BAYANLAR SIĞINMA KONUTLARINA KABUL EDİLMEDİ, ONLARDAN TEST İSTENDİ’
Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu Lideri Canan Güllü, pandemi devrini kapsayan bir yıllık süreçte acil yardım telefon sınırlarına gelen aramaların epey arttığını söyledi. Güllü, “Kadın sivil toplum örgütü olarak yalnızca geçen sene 9 bin 630 bildirim yaptık. Bayanlar, kamu müracaat sınırı olan 183’ü de aradıklarını fakat bir türlü ulaşamadıklarını söylüyorlar. Mesela pandemi devrinde Alo 183 kapasite azlığı nedeniyle yetersiz kaldı, yanıt veremedi. Vardiyalı tarzla çalışanlar bizim yaptığımız ihbara neredeyse 20 gün sonra bile gidemediler. En kıymetlisi de tam kapanma sürecinde şiddete maruz kalan bayanlar sığınma konutlarına kabul edilmedi, onlardan test istendi” tabirlerine yer verdi.
‘GÜNDE EN AZ 8 İLA 15 ORTASI TELEFON GELİYOR’
Ankara Barosu Gelincik Merkezi de 17 günlük tam kapanma sürecinde 7 gün 24 saat hizmet vermeyi sürdürdü. Merkezin Lideri Aslı Arıhan, “Ankara Barosu Gelincik Merkezi sınırı 7/24 açıktı ve müracaat almayı sürdürdü. Günde en az 8 ila 15 ortası telefon geldi. Bu süreçte Ankara dışındaki vilayetlerden de çok sayıda telefon aldık. Arayan şahıslardan kimileri bilgi almak emeliyle arıyor, kimileri avukat ataması için gerekli dokümanları soruyor. Aramalar ortasında şiddet nedeniyle sığınma konutuna yerleşmiş eşinin adresini öğrenmeye çalışan erkekler bile vardı” diye konuştu.
‘KADINA ŞİDDET TOLERE EDİLEMEZ’
Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu Üyesi Dilber SünnetçioğluBayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu Üyesi Dilber Sünnetçioğlu, pandemi periyodunda bayana yönelik şiddetin arttığını tabir etti, “Bunun yanında çocuk istismarında da artış yaşandı. Pandemi devrinde kapanan birçok işyerinde ve işten çıkarmalarda öncelikli olarak bayanlar etkilendi. Bayanların bu süreçte meskende olmaları, ekonomik kayıpları, tam kapanma da eklenince şiddetin daha da artmasına neden oldu. Bayanlar korona virüsü endişesinden sıhhat kuruluşlarına, güvenlik ünitelerine başvurmakta zorlandı. Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık’ın basına yansıyan “kadına şiddet tolere edilebilir” kelamları ise çok vahim. Bayana şiddet tolere edilemez. Bayan cinayetleri lakin 6284 sayılı yasa ile İstanbul Sözleşmesi’nin aktif uygulanmasıyla tolere edilebilir” sözlerine yer verdi.
‘İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NDEN ÇIKILMASIYLA BAYANLAR GARANTİSİZ KALDIKLARINI DÜŞÜNÜYOR’
Bayan örgütleri, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekildiğini açıkladığı mart ayından bu yana erkek şiddetinin daha da arttığını; fakat bayanların kendilerini teminatsız hissettiği için şiddet başvurusu ile güvenlik ünitelerine başvurmaktan vazgeçmeye başladıklarını aktardı.
Aslı Arıhan’a nazaran son periyotta bayan örgütlerine yapılan müracaatların içeriği bayanların nasıl bir tehlikeyle karşı karşıya kaldığını gösteriyor. Arıhan, “İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasının kamuoyuna yansımasıyla saldırgan erkeklerin bu durumu referans göstererek bayanı tehdit ve darp ettiği bir süreç oluştu. Bayanlarda ise ‘Devlet artık bizi korumayacak. Gitsek de deva bulamayacağız; o vakit gitmeyelim’ üzere bir algı gelişti. Bu da şiddet gören bayanların ‘Ne olsa beni korumayacaklar’ fikriyle kolluğa başvurmamalarına yol açıyor. Bunu bize yapılan müracaatlardan biliyoruz. Arayan bayanlardan, ‘artık bizi korumayacak mısınız’, ‘İstanbul Sözleşmesi’nden çıkıldı, müdafaa önlem kararı çıkaramaz mıyım’ üzere çok sayıda telefon alıyoruz” dedi.
‘TÜRKİYE İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NDEN ÇEKİLDİĞİNİ AÇIKLADIKTAN SONRA ARAMALAR AZALDI’
Canan Güllü de kendilerine gelen müracaatların İstanbul Sözleşmesi’nden çıkıldıktan sonra azalmaya başladığına dikkat çekerek, en sık karşılaştıkları soruların tekrar İstanbul Sözleşmesi’yle ilgili olduğuna vurgu yaptı:
“Türkiye İstanbul Sözleşmesi’nden çekildikten sonra aramalar azaldı. Mart ayında acil yardım çizgisine gelen aramalar 632 iken, nisan ayında 471 davet geldi. Mart ayında gelen davetlerden 112’si mesken içi şiddet başvurusuydu, bu sayı nisan ayında 80’e düştü. Bu durum şiddetin azalmasıyla değil, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkıldıktan sonra bayanların garantisiz kaldığını düşünmesiyle açıklanabilir. Hatta bu durum bayanların kolluğa gitmemesine neden oluyor. Bize şiddet nedeniyle başvuran bayanlar, ‘gittiğim her yerden geri çevrildim’ diyor. ‘Şiddete uğruyorum beyanı’ bile kalmadı artık. Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, pandemide şiddetin yüzde 32 arttığını, bunun tolere edilebileceğini söylüyor. İstanbul Kontratı 1 Temmuz 2021 tarihine kadar geçerli lakin bakan yok kararında görüyor. Mukaveleyi görmeyen bakan da yok kararındadır.”
Dilber Sünnetçioğlu, İstanbul Sözleşmesi’nin kaldırdığı haberlerinin kamuoyuna yansımasıyla bayana yönelik şiddette önemli oranda artış olduğunu söyledi. “Kadına şiddetin ve bayan cinayetlerinin önü açıldı” diyen Sünnetçioğlu, “Kadına şiddet uygulayanlara bir garanti ve cüret geldi. İstanbul Kontratı bayanlar için büyük bir teminattı, kapının kilidiydi. Şu an o garanti kilidi açılıyor. Bu da bayanları çok endişelendiriyor. Bu durumu kabul etmemiz mümkün değil” dedi.
‘BÖYLE GİDERSE ÖNÜMÜZDEKİ GÜNLERDE ‘ŞİDDET AZALIYOR’ DİYECEKLER’
Ankara Barosu Gelincik Merkezi Lideri Aslı Koçak Arıhanİstanbul Sözleşmesi’nin temmuz ayına kadar yürürlükte olduğunu hatırlatan ve bayanların 6284 sayılı kanundan doğan haklarının devam ettiğini belirten Aslı Arıhan, “Böyle giderse önümüzdeki günlerde ‘şiddet azalıyor’ diyecekler. Hatta şiddet, istatistiki açıdan düşmeye başlayacak. Fakat bu Türkiye gerçeği değil, şiddet pandemi devrinde arttı. Çok kolay bir mantıkla ekonomik dertlerin olduğu inanılmaz bir periyottan geçerken şiddet azalabilir mi? Bayanlar kesinlikle 6284’den doğan haklarına sahip çıksınlar, önlem kararları almak için başvurmaya devam etsinler. Biz bu mevzuda elimizden geleni yapıyoruz. Çaba her alanda devam ediyor. Korkmayın 6284 sayılı yasa hala yürüklükte” diye konuştu.
Bayana şiddetin görünür olmamaya başlayacağı bir sürecin tehlikesine dikkat çeken Canan Güllü de “2021 yılının sonunda ‘bakın şiddet nedeniyle kolluğa giden yok, bayana şiddet hadiseleri düştü’ diyecekler. Tarih ‘kol kırılır yel içinde kalır’ denilen devirlere gerçek gidecek. İvedilikle 6284 sayılı yasa faal bir formda uygulansın. Bayanların temel haklarını oluşturan 6284 sayılı yasa ile ilgili tüm haklarının geçerli olduğuna dair inancın verilmesi gerekiyor. Data Bankası ayrıntılı halde hayata geçmeli. Data tahlilleri ile önleyici önlemler uygulanmalı. Sığınak sayısı arttırılmalı, kurumsal kapasite güçlendirilmeli. Sivil toplum iş birliği yine ve hemen ihdas edilmelidir” talebinde bulundu.
Gazete Duvar