ANKARA- Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Akademi’nin “Sokağı Kapatmak: Toplanma ve Şov Özgürlüğüne Yönelik İhlaller bahisli araştırması yayımlandı. TİHV Akademi’nin hazırladığı bilgi notu, 2015-2019 yılları ortasında toplantı ve şov özgürlüğü ihlallerini inceliyor.
Bilgi notuna nazaran, kelam konusu periyotta toplantı ve şov özgürlüğüne yönelik 4 bin 771 ihlal yaşandı. Toplantı ve şovlara yönelik müdahaleler sonucu, 20 bin 71 kişi gözaltına alındı, 662 kişi tutuklandı. Tıpkı devirde, toplantı ve şov özgürlüğünün kullanımından kaynaklanan nedenlerle 4 bin 907 kişi hakkında dava açıldı. 999 bireye toplam 13 bin 370 ay mahpus cezası verildi. 63 şahsa de toplam 268 bin 235 TL para cezası kesildi.
4 bin 450 kişi kolluk güçlerinin fizikî şiddetine maruz kalırken, 90 kişi ise kolluk güçlerinden açılan ateş sonucu yaralandı. Toplantı ve şovlara yönelik ataklarda 19’u kolluk güçlerinin sıkıntı kullanımı, 141’i ise bombalı hücumlar sonucu, toplam 160 kişi vefat etti.
HAK İHLALLERİ, KHK İHRAÇLARI VE KÜRT SORUNU TOPLANTILARINDA AĞIRLAŞTI
Yaşanan ihlallerin 3 bin 983’ü protesto aksiyonlarına yönelik olurken, 358’i siyasi etkinliklere, 124’ü kültür, sanat ve spor aktifliklerine, 77’si ise cenaze ve taziyelere yönelik olarak gerçekleşti. Genel aktiflik yasakları nedeniyle de 229 hak ihlali yaşandı. Kelam konusu ihlallerin yüzde 98’i sokakta ve açık alanlarda yapılan toplantı ve şovlara yönelik olarak yaşandı.
Toplantı ve şov özgürlüğüne yönelik hak ihlalleri en fazla KHK ihraçlarına karşı protestolar ve Kürt meselesiyle ilgili toplantı ve şovlarda ağırlaştı. Toplantı ve şovlarda en çok hak ihlaline maruz kalan kümeler ise sırasıyla, avukatlar, siyasetçiler, dernek/sendika/oda yöneticileri, sanatçı ve akademisyenler ile basın işçileri oldu.
DİYARBAKIR, SURUÇ, ANKARA…
Bilgi notuna nazaran, 2015-2019 yılları ortasında barışçıl toplantı ve şovlara yönelik 31 farklı sivil şiddet saldırısı gerçekleşti. Bunlardan 5 Haziran 2015 tarihinde HDP seçim mitingine yapılan bombalı atakta 5 kişi, 20 Temmuz 2015 tarihinde Suruç’ta SGDF üyelerine yönelik atakta 33 kişi, Ankara’da 10 Ekim 2015 tarihinde emek ve meslek örgütlerinin düzenlediği Emek, Barış, Demokrasi mitingine yönelik atakta ise 103 kişi vefat etti.
15 KİŞİ ATEŞLİ SİLAHLA VURULDU
Tıpkı periyotta kolluk güçlerinin saldırısı sonucu 2015 yılında 10 kişi, 2016 yılında 8 kişi, 2017 yılında ise 1 kişi öldü. Kolluk güçlerinin saldırısı nedeniyle 15’i ateşli silahla vurularak, 2’si ise ağır gaz kullanımına maruz kalarak vefat etti. Bir kişi gaz bombası kapsülüyle vurularak, birebir devirde 11 yaşındaki bir çocuk da polisten kaçarken saklandığı binadan düşerek kuşkulu bir halde öldü.
Toplantı ve şov yürüyüşleri nedeniyle dava açılan 4 bin 907 bireye atfedilen cürümler ortasında en sık tekrarlananlar sırasıyla şunlar oldu: Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Yasası’na muhalefet, örgüt propagandası yapmak, Cumhurbaşkanı’na hakaret, kolluk güçlerine direnmek, kamu malına ziyan vermek ve örgüt üyeliği.
‘DEMOKRASİYİ İMHA SÜRECİNİN GÖSTERGESİ’
Toplanma ve şov yapma özgürlüğünün hem tabir özgürlüğüyle hem de örgütlenme özgürlüğüyle direkt bağlı olduğu vurgulanan bilgi notunda, kolektif hareketlerin demokrasinin yaygınlaştırılmasının ve derinleştirilmesinin yollarından biri olduğu söz edildi. Bu özgürlüğün kısıtlanması ya da askıya alınmasının ise “demokratik yurttaşlık alanını daraltmanın ve demokrasiyi tedricen imha etmenin yollarından biri” olduğu belirtilerek, “Türkiye’de bilfiil yaşamakta olduğumuz demokrasiyi imha süreci kendisini tıpkı vakitte toplanma ve şov özgürlüğüne yönelik ağır ve sistematik ihlallerde de gösteriyor” tespitine yer verildi. (DUVAR)
Gazete Duvar
