Richard Wolffe
On bir Noel evvel, bir öğrenci, tek bir vazife için Amsterdam’dan Detroit’e uçan bir Northwest Airlines uçağına bindi. Uçak ABD hududunu geçerken, tuvalette 20 dakika geçirdi ve sonra koltuğuna geri döndü. Tuvalette iç çamaşırındaki bombayı patlatmaya çalıştı ancak sadece bacağını yakmayı başarabildi. Ömer Faruk Abdulmutallab’ın 300’e yakın kişiyi öldürememesinin olası nedeni çok fazla terlemesiydi.
ABD ARTIK BAHTA GÜVENEMEZ
ABD, birçok vakit, düşmanlarının kendi aygıtlarını patlatamayacak kadar maharetsiz olması nedeniyle şanslı olageldi. Tekrar de birbiri gerisine gelen liderler iyi bahta güvenmek yerine, 11 Eylül sonrası özgürlüklerimizi korumak mazeretiyle askeri bir tertip kurmak için trilyonlarca dolar harcadılar.
Misyon müddeti dolan liderin Georgia eyaleti yetkililerine yaptığı çağrıyı dinledikten sonra, Donald Trump’ın da demokrasimizin ‘iç çamaşırı bombacısı’ olduğu acı bir formda ortaya çıktı. Bu türlü maharetsiz düşmanlarımız olduğu için şanslıyız ancak bir sonraki saldırgan çok fazla terlemeyecek ya da kendini bu kadar aşikâr etmeyecek. Fitili ateşlemeyi bilen birinin gelmesini bekleyemeyiz.
Pekala yakında eski lider olacak kişi ne kadar maharetsiz? Trump, başkanlığın sunduğu fevkalade gücü, bir kasayı kırmaya çalışan balyozun sahip olduğu incelikle kullanıyor.
Trump, Georgia Eyalet Genel Sekreteri Brad Raffensperger’a “Peki artık ne yapacağız, millet” diye sordu. “Yalnızca 11 bin oya gereksinimim var. Beyefendiler, 11 bin oya gereksinimim var. Bana bir baht tanıyın. Biliyorsunuz, bunu aslında ziyadesiyle yaptık. Ya da devam edebiliriz lakin bu Georgia’daki seçmenlere haksızlık olur; zira neler olup bittiğini görecekler.”
Trump, ‘devam etmek’ derken, önümüzdeki iki yıl boyunca hangi partinin ABD Senatosu’nu denetim edeceğini belirleyecek olan kritik eyalet ikinci çeşit seçimlerinden bir gün evvel, pazartesi gecesi Georgia mitingi sırasında sahnede hayali balyozunu kullanmayı kastediyordu.
TRUMP HER YOLU DENİYOR
Problem, Trump’ın denemiyor oluşu değil. Yoda, ‘denemek’ diye bir şey olmadığını söylüyor ancak Trump nitekim de deniyor. Hayalini kurduğu tüm oy sayılarıyla kesin bir formda konuşmaya çalışıyor. Eyaletin seçim görevlilerini muğlak cürümlerle ve siyasi cezalarla tehdit etmeye çalışıyor.
Trump “Yasaya nazaran, yanlışlı seçim sonuçları vermene müsaade verilmiyor, tamam mı? Bunu yapmana müsaade verilmiyor. Ve sen bunu yapıyorsun. Bu yanılgılı bir seçim sonucu” diyerek, Cumhuriyetçi arkadaşını uyarıyor.
“Yarın bir ortaya gelmelisiniz zira yaklaşan büyük bir seçim var ve lidere yaptıklarından ötürü -biliyorsun, Georgia halkı bunun bir aldatmaca olduğunu biliyor- birçok insan oy kullanmaya gitmiyor. Ve birçok Cumhuriyetçi olumsuz oy verecek zira lidere yaptıklarınızdan nefret ediyorlar. Tamam mı? Nefret ediyorlar. Ve oy verecekler. Ve bu durumda sana hürmet duyulur. Şayet bu şey seçimden evvel düzeltilebilirse, sana nitekim de hürmet duyulur.”
Bu devrin birçok zorluğundan biri, Donald Trump’ı çevreleyen gerçeklik bozulma alanıdır. O sadece kendini önemsediği ve bu kadar ucube bir liderlik suistimalini temsil ettiği için, şahsın kendisine odaklanıyoruz. Sosyopatisini anlamaya çalışıyor ve Trumpçılık hakkında konuşuyoruz; iktidarın devredilmesinden sonra her şeyin dağılacağını varsayıyoruz.
SONRAKİ OTOKRAT ŞU ANDA YETİŞİYOR
Öte yandan, bu noktada, telaşımız Trump ve müttefiklerinin Joe Biden’ın vazifeye başlama sürecini rayından çıkarıp çıkaramayacağına odaklanmamalı: Bunu yapamazlar. Bundan çok, bu tapınma halinin demokrasimizi rayından çıkarıp çıkarmayacağı konusunda büyük bir tasa duymalıyız.
Trump başkanlığının sonuna hakikat yokuş aşağı ayaklarını sürürken ortalığı karıştırdıktan çok sonra, kendisinden bir tane daha peydahlanacak: Josh Hawley, Ted Cruz ya da Tom Cotton. Onların otokratik siyasetine ‘Trumpçılık’ denmeyecek lakin Trump üzere olacaklar.
Bu ideolojinin kökleri derinlerde ve örgütlenmesi geniştir. 11 Eylül sonrası bu devrin sonunda, demokrasimize ve ömür biçimimize dönük bir grup sinsi ve geniş kapsamlı tehditlerle fark ediyoruz. Oluşumlardan kimileri Trump üzere önderler tarafından yönetiliyor; başkalarıysa kendi kendine işleyen, bağımsız aktörler. Kimileri memleketler arası seviyede takviye görüyor ve örgütleniyor lakin birçoğu artık meskenlerde serpiliyor.
Amerikan siyasetinin ırkçı, demokrasi aksisi kanadı, sivil haklar hareketinden sonra kısa bir müddetliğine tuhaf hudutlara taşındı. Lakin Obamalı yıllarda (ırkçıların kurduğu/ç.n.) Çay Partisi ve onun kongrede büyüyen tesiri, ironik bir isimle isimlendirilen Özgürlük Hareketi ile sahneye geri dönüş yaptı. Kümenin merkezinde, Donald Trump’ın geçmiş ve mevcut özel kalem müdürleri olan Mick Mulvaney ve Mark Meadows bulunuyordu.
Trump cumartesi günü Georgia eyalet yetkililerine davette bulurken, hazırlıkları yapan ve pisliği temizleyen kişi Meadows idi.
DEMOKRASİ VE ÖZGÜRLÜKLER TEHDİT ALTINDA
Meadows, “Umduğum şey, bunu yapabilecek bir yol olması; buna biraz daha bütünlüklü bakmak için bir cins mutabakat yolu bulabiliriz” diyerek teşebbüsü başlattı. “Sayın Eyalet Genel Sekreteri, işbirliği ve uzlaşma ruhu içinde, daha az dava açılan bir yol bulmak ve bu savların kimilerini gözden geçirmek için, en azından üzerinde konuşabileceğimiz bir şeyler mevcut mu?”
Daha az dava açmakla Meadows’un kast ettiği şey, Trump’ın bütün kampanya davalarını reddeden hudut bozucu yargıçlarla daha az meşgul olmaktı. Georgia Eyalet Genel Sekreteri, mahkemelerin bu bahislerde esasen karar verdiğini söylediğinde Trump hayli şaşkın görünüyordu.
“Neden bu türlü söylüyorsun? Bilmiyorum” dedi. “Yani, olağan ki, bu oyunu mahkemelerle oynayabiliriz fakat neden bunu söylüyorsun?”
Özgürlük Hareketi’nin komik yanı, yargı organının özgürlüğüne hürmet duymamasıdır.
Trump, -en yüksek sivil onur nişanı olan- Başkanlık Özgürlük Madalyası’nı diğer bir Özgürlük Hareketi Lideri olan Jim Jordan’a vermeyi planlıyordu. Ve pazartesi günü (Trump yanlılarının savunduğu/ç.n.) QAnon komplosunu destekleyen diğer bir üye olan Marjorie Taylor-Greene ile birlikte Georgia’ya yanlışsız seyahat ediyordu.
Bir düzine senatör, bu hafta seçim şurasının kararlarına meydan okumaya kelam vererek, başkanları Mitch McConnell’a açıkça meydan okuyor. Biden’ın lider olmasını engelleyemeyecekler lakin kendi partilerini Trumpçı otokratlar ve muhafazakâr Cumhuriyetçiler olarak bölmeyi başarıyorlar.
McConnell, Çay Partisi’nin ayrılıkçı hizip tehdidini en başından görmüş olmalıydı lakin bunun yerine, onları kendi şemsiyesi altında tutmayı tercih etti. Artık ne muhafazakâr olan ne de cumhuriyeti destekleyen insanları mutlu etmek üzere imkânsız bir misyonla karşı karşıya.
OTOKRAT DALGA ONARILAMAZ HASARLAR BIRAKACAK
Buna emsal saçmalıkları bir gün katiyetle bozulacak süreksiz bir ateş üzere bir kenara bırakmak kolaydır. Biden sıkça, bir kaşık dolusu şahsî cazibeyle, kimi orta yolcu tedavilerin uygulanmasına yardımcı olabileceğine inanıyor üzere görünüyor.
Lakin bugünlerde otokratik siyasetçiler siyah ya da kahverengi elbiseler giymiyorlar ve kimi vakit olağan görünebilmeyi de öğrendiler. Macaristan ve Polonya hâlâ AB üyesi. Türkiye’de hâlâ gazeteler yayın yapıyorlar lakin neredeyse hiç bağımsız gazete kalmadı. Rusya’da hâlâ seçimler yapılıyor lakin muhalefet önderleri ya hapsediliyor ya da zehirleniyor.
Amerikan demokrasisinin 2020’de ayakta kalmasının yegâne sebepleri tarihi bir seçmen iştiraki, bir avuç prensipli Cumhuriyetçi seçim yetkilisi ve bağımsız bir yargının bulunmasıydı. Bu faktörlerin hiçbirinin varlığını müdafaası garanti edilemez ve bunlardan birinin yokluğunda tüm sistem çöker.
Neden bu kadar çok eski savunma bakanının, Trump ve destekçilerini, demokrasiyi ve 2020 seçim sonuçlarını geçersiz kılma eforlarının son anlarına orduyu dahil etmemeleri konusunda ihtarda bulunduğunu tam manasıyla bilmiyoruz. Buna rağmen, genel tasayı ve bu tasayı örgütleyen kişinin ismini biliyoruz: Dick Cheney.
11 Eylül sonrası periyotta sayısız güç ihlaline öncülük eden bir adamın bizi Trump sonrası periyotta yaşanabilecek güç suistimalleri konusunda uyarmaya çalışması garip görünebilir.
Tekrar de, ‘iç çamaşırı bombacısı’, Cheney’in bütün savaş ve azapları teşvik etmesine kıyasla daha az gerçek değildi. Ve demokrasimize yönelen tehdit, Trump’ın otokrasiye dönük tüm soytarıca teşebbüslerinden daha az gerçek değil.
Yazının yepyenisi The Guardian sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
