George Dvorsky<\/strong><\/p>\n Kuzey Almanya\u2019da bulunan bir ma\u011fara giri\u015finde Neandertaller taraf\u0131ndan yap\u0131lm\u0131\u015f ve kemi\u011fe oyulmu\u015f, ziyadesiyle nadir g\u00f6r\u00fclen 55 bin y\u0131ll\u0131k bir eser ke\u015ffedildi. Bilim insanlar\u0131 Homo sapiens tesiriyle yap\u0131lm\u0131\u015f olmas\u0131 ihtimalini de de\u011ferlendirirken, \u00e7e\u015fidimizin bu b\u00f6lgeye geli\u015fiyle yap\u0131t\u0131n yap\u0131l\u0131\u015f tarihi ortas\u0131ndaki alt\u0131 bin y\u0131ll\u0131k fark, bunun bir Neandertal yap\u0131t\u0131 olabilece\u011fi fikrini g\u00fc\u00e7lendiriyor.<\/p>\n Neandertaller, kendilerini t\u00fcylerle s\u00fcslediler, ma\u011fara foto\u011fraflar\u0131 \u00e7izdiler ve kartal pen\u00e7elerinden tak\u0131lar imal ettiler; h\u00e2l b\u00f6yleyken, Neandertallerin birebir vakitte bir kemi\u011fe desenler oydu\u011funu \u00f6\u011frenmek \u00e7ok \u015fa\u015f\u0131rtan olmasa gerek. Nature Ecology & Evolution mecmuas\u0131nda aktar\u0131ld\u0131\u011f\u0131 \u00fczere, 55 bin y\u0131l kadar geriye giden bu kemikten oyma yap\u0131t\u0131n ke\u015ffi, Neandertaller ortas\u0131ndaki karma\u015f\u0131k davran\u0131\u015flara ait yeni bir ispata i\u015faret ediyor.<\/p>\n SEMBOL\u0130K MANAYA SAH\u0130P B\u0130R SANAT YAPITI<\/b><\/p>\n Londra\u2019da bulunan Tabiat Tarihi M\u00fczesi\u2019nden bir arkeolog olan Silvia Bello, bulguyla ilgili News&View mecmuas\u0131na yazd\u0131\u011f\u0131 makalede, \u201cSanatsal s\u00fcslemelerle ilgili deliller s\u0131rf fonksiyonel olman\u0131n \u00f6tesinde, bu objelerin kimi sembolik sebeplerle \u00fcretildi\u011fini ya da de\u011fi\u015ftirildi\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcr\u00fcyor ve bu, Neandertallerin karma\u015f\u0131k bili\u015fsel yeteneklerine yeni bir boyut katabilir\u201d diyor.<\/p>\n Almanya\u2019n\u0131n kuzeyindeki Harz Da\u011flar\u0131\u2019nda bulunan Einhornh\u00f6hle arkeolojik hafriyat alan\u0131ndan \u00e7\u0131kar\u0131lan oyma eser, be\u015f b\u00fcy\u00fck k\u00f6\u015feli bir ayra\u00e7 olu\u015fturan alt\u0131 adet grav\u00fcr\u00fcn meydana getirdi\u011fi bir \u00e7izgisel desen bar\u0131nd\u0131r\u0131yor. Almanya\u2019n\u0131n Hannover kentindeki A\u015fa\u011f\u0131 Saksonya Eyalet K\u00fclt\u00fcr Miras\u0131 Dairesi\u2019nden arkeolog Dirk Leder taraf\u0131ndan yay\u0131nlanan bir ara\u015ft\u0131rmaya nazaran, paralel ve sistemli bi\u00e7imde \u00e7izilen grav\u00fcrler k\u0131yaslanabilir boyutlarda ve muhtemelen bilerek yap\u0131lm\u0131\u015f bir hareketi d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcren tek tip bir yakla\u015f\u0131mla meydana getirilmi\u015f.<\/p>\n HOMO SAP\u0130ENS B\u00d6LGEYE GELMEDEN EVVEL \u00dcRET\u0130LM\u0130\u015e<\/b><\/p>\n Radyokarbon tarihleme, 5,6 cm uzunlu\u011fa sahip ayak kemi\u011fini Orta Paleolitik D\u00f6nem\u2019e ve Homo sapiensin b\u00f6lgeye geli\u015finden k\u0131sa bir m\u00fchlet \u00f6ncesine yerle\u015ftiriyor. Ara\u015ft\u0131rma makalesine nazaran, fosil \u00fczerinde yap\u0131lan mikroskobik inceleme, oyma s\u00fcreci \u00f6ncesinde, kemi\u011fi yumu\u015fatmak emeliyle ger\u00e7ekle\u015ftirilmi\u015f olan a\u015f\u0131nd\u0131rma s\u00fcrecini yapmadan, suda kaynat\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6steriyor. \u0130\u015faretler, bilindik et do\u011frama kesiklerine benzemiyor ve ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar\u0131n \u00e7al\u0131\u015fmada yazd\u0131\u011f\u0131 \u00fczere, s\u00fcslenen \u00f6\u011fe \u201cpratik bir kullan\u0131ma sahip de\u011fil.\u201d Bu vakit diliminde Alplerin kuzeyinde dev geyiklerin se\u00e7kin g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc hesaba kat\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda, oyma b\u00fcy\u00fck ihtimalle \u00f6nemli bir sembolik manaya sahipti. Bununla birlikte, formlar\u0131n tam manas\u0131 herkesin kendi kestirimine nazaran de\u011fi\u015fiyor.<\/p>\n Kemikten oyma yap\u0131t\u0131n Neandertallerin elinden \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 \u015fimdi kesin de\u011fil. Bu y\u0131l\u0131n ba\u015flar\u0131nda sunulan genetik ispatlar, anatomik a\u00e7\u0131dan \u00e7a\u011fda\u015f insanlar\u0131n yakla\u015f\u0131k 45.000 y\u0131l evvel Orta Avrupa\u2019ya geldi\u011fini, yani oyma yap\u0131t\u0131n yakla\u015f\u0131k 6.000 y\u0131l sonras\u0131na tarihlendi\u011fini g\u00f6steriyor. Bu bariz zamansal bo\u015fluk, yap\u0131t\u0131n Neandertallere ili\u015fkin oldu\u011funu vurguluyor; lakin Homo sapiensin bu sanat yap\u0131t\u0131n\u0131 \u00fcretti\u011fini ya da ona ilham verdi\u011fini sav etmek de b\u00fcsb\u00fct\u00fcn mant\u0131ks\u0131z olmaz.<\/p>\n Yeni ara\u015ft\u0131rmaya dahil olmayan Bello, \u201cModern insan ve Neandertal n\u00fcfuslar\u0131 ortas\u0131nda Einhornh\u00f6hle\u2019de bulunan oyma yap\u0131t\u0131n \u00fcretimine ilham vermi\u015f olabilecek bunun \u00fczere erken bir bilgi al\u0131\u015fveri\u015fi ya\u015fanma ihtimalini d\u0131\u015flayamay\u0131z\u201d diyor. \u00d6te yandan, Neandertallerin bu beceriyi \u00e7a\u011fda\u015f insanlardan \u00f6\u011frenmi\u015f olmas\u0131 ihtimali, sahip olduklar\u0131 bili\u015fsel kapasitelerini azaltm\u0131yor.<\/p>\n NEANDERTALLER\u0130N B\u0130L\u0130\u015eSEL SEV\u0130YES\u0130N\u0130 G\u00d6STER\u0130YOR<\/b><\/p>\n Bello, \u201cBilakis, \u00f6\u011frenme, bir yenili\u011fi kendi k\u00fclt\u00fcr\u00fcne ekleme ve yeni teknolojilere ve soyut kavramlara ahenk sa\u011flama kapasitesi, davran\u0131\u015fsal karma\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131n bir \u00f6\u011fesi olarak kabul edilmeli\u201d diyor. \u201cBu ba\u011flamda, Einhornh\u00f6hle\u2019de bulunan oyma kemik eser, Neandertal davran\u0131\u015f \u015feklini Homo sapiensin \u00e7a\u011fda\u015f anlay\u0131\u015f\u0131na daha da yakla\u015ft\u0131r\u0131yor.\u201d<\/p>\n Elbette, yeni ara\u015ft\u0131rman\u0131n muharrirlerinin, kemi\u011fe oyulmu\u015f yap\u0131t\u0131n nitekim de Neandertaller taraf\u0131ndan yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 ve \u00e7a\u011fda\u015f insanlar\u0131n bununla hi\u00e7bir ilgisi olmad\u0131\u011f\u0131 konusunda b\u00fcsb\u00fct\u00fcn hakl\u0131 olmas\u0131 da m\u00fcmk\u00fcn.<\/p>\n Neandertaller, \u00fcstte belirtilen k\u00fclt\u00fcrel katk\u0131lar\u0131na ek olarak, yard\u0131ma muhta\u00e7 durumdaki sevdiklerine bakmak, \u00f6l\u00fclerini g\u00f6mmek ve di\u015flerine bak\u0131m yapmak \u00fczere bir\u00e7ok karma\u015f\u0131k davran\u0131\u015f g\u00f6sterdiler. Velhas\u0131l, Neandertallerin bu desenleri kemi\u011fe oyu\u015f olmas\u0131 da pek de g\u00fc\u00e7 de\u011fil.<\/p>\n Yaz\u0131n\u0131n yepyenisi Gizmodo sitesinden al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. (\u00c7eviren: Tarkan Tufan)<\/strong><\/p>\n<\/p>\n Gazete Duvar<\/span><\/p>\n George Dvorsky Kuzey Almanya\u2019da bulunan bir ma\u011fara giri\u015finde Neandertaller taraf\u0131ndan yap\u0131lm\u0131\u015f ve kemi\u011fe oyulmu\u015f, ziyadesiyle nadir g\u00f6r\u00fclen 55 …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":80272,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1],"tags":[1525,236,7259,6201,6722],"class_list":["post-80271","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-teknoloji","tag-eser","tag-insan","tag-modern","tag-neandertaller","tag-yeni"],"yoast_head":"\n