Memleketler arası Şeffaflık Örgütü (Transparency International), 2020 Yolsuzluk Algı Endeksi’ni açıkladı. Son sekiz yıl içinde en çok gerileyen beş ülke ortasındaki yeri değişmeyen Türkiye, 180 ülke ortasında 86’ncı sırada yer aldı.
Örgütün hazırladığı endekste yolsuzluk, 0 ila 100 ortasında derecelendiriyor. Buna nazaran, 0 yolsuzluğun çok ağır olduğu, 100 ise külliyen yolsuzluktan arınmış ülkelere işaret ediyor. Deutsche Welle Türkçe’nin aktardığında nazaran, 2020 endeksinde dünyadaki yolsuzluk oranı bir evvelki yıla misal düzeyde seyretti. Buna nazaran, 2020 yılında ülkelerin üçte ikisi 50’nin altında kaldı.
TÜRKİYE HANGİ ÜLKELERLE TIPKI PUANI PAYLAŞIYOR?
Yolsuzluk Algı Endeksi’ne nazaran 40 puan alan Türkiye, global sıralamada 180 ülke ortasında 86’ncı sırada yer aldı. Türkiye geçen yıl yayınlanan endekste, 39 puan ile 91’inci sırada yer almıştı. 2020 yılı endeksinde, Türkiye ile tıpkı puanı paylaşan ülkeler, Trinidad ve Tobago, Doğu Timor, Fas, Hindistan ve Burkina Faso oldu.
Endekse nazaran Türkiye, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerle karşılaştırıldığında da, 44 ile AB içinde en düşük puanı alan Romanya’nın gerisinde kaldı. Türkiye, Ekonomik ve İşbirliği Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkeleri ortasında da sondan üçüncü sırada yer aldı.
‘ÜLKE KAYNAKLARININ KORUNMASI, HERKESİN SIKINTISI OLMALI’
İstanbul’da bulunan Milletlerarası Şeffaflık Derneği, Türkiye’nin global sıralamada “ekonomik, toplumsal ve politik istikrarsızlıkların ağır olduğu, demokrasi ile tanışamamış birçok ülkenin gerisinde” kaldığına dikkat çekti. Dernekten yapılan açıklamaya nazaran, 2012 yılından bu yana puanı ve sırası süratli bir biçimde düşmekte olan Türkiye, bu yıl 1 puan fazla almasına rağmen son sekiz yıl içinde en çok gerileyen beş ülke ortasındaki yerini değiştiremedi.
Memleketler arası Şeffaflık Örgütü İdare Şurası üyesi ve Memleketler arası Şeffaflık Derneği Lideri E. Oya Özarslan da Türkiye açısından sonucu “Türkiye yolsuzlukla çaba konusunda telaş verici durumunu koruyor. Temelli bir adım atmadığımız sürece de bu türlü olmaya devam edecektir. Global bir salgını yaşadığımız bu günlerde sıhhat, eğitim üzere temel gereksinimlere gitmesi gereken ülke kaynaklarının korunması herkesin kederi olmalı” kelamlarıyla kıymetlendirdi.
DANİMARKA VE YENİ ZELANDA EN ZİRVEDE
Yolsuzluk Algı Endeksi’nin birinci sıralarında, 88’er puan alan Danimarka ve Yeni Zelanda yer aldı. Bu iki ülkeyi 85’er puanla Finlandiya, Singapur, İsveç ve İsviçre takip etti. Almanya, 2019’da olduğu üzere 80 puanla sekizinci sırada geldi.
EN ALTI SIRALARDA SOMALİ, GÜNEY SUDAN, VENEZUELA, YEMEN VE SURİYE VAR
Dünyada en fazla yolsuzluğun karar sürdüğü ülkeler ise 12’şer puanla Somali ve Güney Sudan oldu. Onların önünde ise 15’er puanla Venezuela ve Yemen ve 14 puanla Suriye yer aldı.
BÖLGESEL OLARAK EN YÜKSEK NOT BATI AVRUPA’NIN
Bölgesel olarak bakıldığında, Sahra Altı Afrika ortalama 32 puanla en düşük notu alırken, Batı Avrupa ise 66 puan ile en yüksek nota layık görüldü. Türkiye’nin de yer aldığı Doğu Avrupa ve Orta Asya kümesindeki ülkelerin ortalama puanı ise 36 oldu. Bu kümede Türkiye, Gürcistan, Ermenistan, Belarus ve Karadağ’ın akabinde beşinci sırada geldi.
YUNANİSTAN’DA DÜZELME
Milletlerarası Şeffaflık Örgütü’ne nazaran, 2012 yılından bu yana 48 ülkenin puanında “kayda bedel değişiklikler” görüldü. Kelam konusu vakit diliminde 26 ülkenin puanı yükselirken, 22 ülkenin puanı ise düştü. Yunanistan, Myanmar ve Ekvador yolsuzlukta hafif düşüş görülürken, Lübnan, Malavi ve Bosna-Hersek ise zıt istikamette yol aldı.
DÜNYANIN ÜÇTE İKİSİNDE YOLSUZLUK VAR
Raporla ilgili DW’ye açıklamalarda bulunan Şeffaflık Örgütü İdare Heyeti Lideri Daniel Eriksson, “Dünyanın üçte ikisinde yolsuzluğun olduğu söylenebilir” değerlendirmesinde bulundu. Derecelendirmesini yaparken öncelikli olarak rüşvet, zimmete para geçirme ve adam kayırmanın ülkelerde ne kadar yaygın olduğunu inceleyen endeks, kelam konusu ülkelerde yolsuzlukla uğraş maddelerinin olup olmadığını ve bu kanunların uygulanıp uygulanmadığını da dikkate alıyor.
‘PANDEMİ, YOLSUZLUK YAPILAN ÜLKELER İÇİN YETERLİ BİR ZAMAN’
Bu yılki endeks, korona virüsü pandemisi nedeniyle, yolsuzluk ile sıhhat hizmetleri ortasındaki kontağa da odaklanıyor. Eriksson, “Yolsuzluk düzeyi ve pandemi nedeniyle yaşanan sıhhat krizine verilen cevap ortasında bir irtibat olduğu ortaya çıktı” değerlendirmesinde bulunarak, “Pandemi maalesef yolsuzluk yapan hükümetler için iyi bir zaman” diye konuştu.
‘OTORİTER HÜKÜMETLER TIBBİ MATERYAL ALIMINDA ŞEFFAF DAVRANMADI’
Otoriter hükümetlerin bilhassa tıbbi araç-gereç ve maske alım süreçlerinde şeffaf davranmadığını kaydeden Eriksson, “Maliyeti halkın sırtına yükleyerek, kendilerini zenginleştirmek, paraları kendi ceplerine indirmek için cazip bir süreç” dedi. Fakir Asya ve Afrika ülkelerinde sıhhate daha az yatırım yapıldığını vurgulayan Eriksson, “Şunu çok somut biçimde söyleyebiliriz: Yolsuzluk can alıyor” sözlerini kullandı.
‘DEMOKRATİK OLMAYAN ÜLKELER YOLSUZLUKLA ÇABA KABİLİYETİ DÜŞÜK’
Eriksson, “Toplumlar demokratikleştikçe, açıklaştıkça, şeffaflaştıkça, yolsuzlukla uğraş etme kabiliyetleri de artıyor. Görüyoruz ki niyet özgürlüğünün altını oyan, insan haklarını ihlal eden birtakım ülkelerde yolsuzlukla uğraş kabiliyeti de çok düşük” değerlendirmesinde bulundu.
Kayırmacılık, yolsuzluk ve rüşveti görünür kılmayı hedefleyen Yolsuzluk Algı Endeksi, 2004 yılından bu yana her yıl yayınlanıyor. (DW Türkçe)
Gazete Duvar
