Milletlerarası alanda bilimsel içerikli yayın yapan internet sitelerinin kaynak kodlarını kopyalayan 4 kişi, uydurma web siteleri oluşturarak 50 akademisyeni ‘makale yayımlama’ vaadiyle 1 milyon lira dolandırdı. Doç. Emrah Günok, yaşanan hadisesi; “Akademinin ve bilginin özel bir kutsiyeti olsaydı bunlar esasen yapılmayacaktı. Türkiye’de beşerler çalışmadan, taş atmadan yorulmadan bir yerlere gelmek istiyorlar” diyerek anlatıyor.
‘PARA VERMEDEN MAKALE NEREDEYSE YAYIMLANMIYOR’
Prof. Adnan Gümüş durumun, liberalizmin üniversiteleri ‘alınan’, ‘satan’ ve ‘kâr edilen bir bölüm olarak değerlendirildiği üzere değerlendirirsek, son derece olağan olduğunu belirtiyor. Gümüş, artık para vermeden makale yayımlamanın çok sıkıntı olduğunu belirterek, “En nitelikli mecmualarda bile 3 bin dolara kadar çıkan makale fiyatları var. Bu piyasa şartları içinde, alınır satılır ve bedeli olan bir mal durumunda. İktisadi liberalizm içinde üniversiteler, bilim ve araştırma bir bölüm ise bu kesimin çeşitli seviyelerinde makaleyi birine yazdırmanın dışında araştırma yaptırmak da birebir hesaba gelir. Üniversiteler, ‘araştırmanızın tahlili yapılabilir’ duyurusu yapıyor. Bu ne demektir? Bir araştırmacının tahlilini bir oburu yapıyorsa, o iyi bir araştırmacı değildir. Araştırma süreçlerinin öğrenilmesi diğer bir şey, araştırmanın tahlilini birilerine yaptırılması öbür bir şey. Birilerine yaptırılan tahlille doçent hekim, profesör olunuyorsa, üniversiteler bile tahlil ünitesi oluşturup hizmet sunuyorsa, bunların hepsi olağan sayılır. Buradaki ana sıkıtı ne? Ana külfet şu: bilim, bilimsel bilgi ve marifetler alınır satılır bir şey mi? Bir bilginin, bütün üretim süreçlerinin bir şahısta toplanıp toplanmaması, hatta imkân dahiline olup olmaması üzere soruları da beraberinde getiriyor. O şeyi hak edip etmemek ne seviyede hesaplanacak? Yani o kişinin o beceriyi edinip edinmediği ne seviyede sayacağız? Mesela bir kişi çok başarılı bir formda bunları organize edip kendi ismine yaptırıyorsa bir araştırma yahut makale üretiminin ana taşıyıcısı sayılacak mı? Yoksa bu bir kopya, rüşvet, kandırma mı sayılacak? Bunların ucu açık” diyor.
Prof. Adnan Gümüş ‘BÜTÜN SORUN AKADEMİNİN MAL OLUP OLMAMASI’
Akademik meslekte ilerlemek için memleketler arası bilim mecmualarında makale yayımlatmanın biçimsel bir kriter haline getirildiğinin altını çizen Prof. Gümüş, “Bütün sıkıntı akademinin mal olup olmaması. Bilimsel makalelere bakıp alana yeni bir bilgi katıyor mu? Sonuçta mecmuaların kime nasıl ürettirdiğini denetim edebilme talihi yok. Bu kiminle yapılırsa yapılsın, bir katkı sunuyor mu ona bakalım diyor mecmualar. Oradaki nitel ölçü de bu. Gerçek adresi bulamamış ve dolandırılmışlar. Ha burada dolandırılmış ha diğer bir yerde. Doçent olmak, profesör olmak ve atanmak için mecmualarda yayımlanmış makaleler biçimsel kriterler haline getirildi. Hasebiyle profesör olunca dekan ve rektör üzere birçok makama ulaşabiliyorsun. Fakat niceliğe bakmadan, yalnızca sayıya ya da hangi adreste yayımlanmış olduğuna baktığımızda bu cins şeyler başlamış oluyor. Halbuki çalışmanın bilimsel niteliğine bakılsa bunların hiçbir manası olmaz. Şöyle örneklendireyim: ‘Bir buğdayın vitamin kıymeti nedir?’ değil de, Türkiye’de mi, Çin’de mi Kanada’da mı üretilmiş diye bakmaya başlarsak, Kanada’dakine 5, Çin’dekine 3, Türkiye’dekine 1 puan verirsek o vakit iş apayrı bir yere gider” tabirlerini kullanıyor.
‘LİYAKATSİZ YÜKSELME VE TAKIMLAŞMA OLUYOR’
İstanbul Eğitim Sen 6 No.’lu Üniversiteler Şube Lideri Beyzade Sayın, dolandırılan akademisyenlere ‘müstehaktır’ diyor. Satın, “Aslında biz o çeşit teşebbüste bulunan akademisyenlere ‘müstehak olmuş’ diyoruz. Bir akademisyen o denli bir çeteye, paralı yayın yapacağım diye para yatırıyorsa başına gelecek şeylere de katlanması lazım. Memleketler arası bilimsel mecmualarda rastgele bir paraya gerek yok. Siz makalenizi müellif gönderirsiniz şayet makaleniz alanınıza hizmet ediyorsa, bilimsel bilgileri ve kriterleri yerine getiriyorsa ve alanda kabul görecek yenilik getiriyorsa yayımlanıyor. Lakin kimi mecmualar bu çeşit bilimsel nitelikten mahrum yayınları basarak akademik yükselmeyi yapıyor. Münasebetiyle bunlar üniversitelerin gelmiş olduğu halin de göstergesi” diye konuşuyor.
Beyzade Sayın Parayla makale yayımlatan bir yerden bilim çıkmadığını belirten Sayın, “Oradan liyakatsiz yükselme ve takımlaşma çıkar. Ahbap-çavuş alakası ile ferdî ilgilerle yayın yapan, ne alanına ne ülkeye ne de dünya genelinde bir literatüre katkısı olan işler yapıldığı için onlar toplumun öbür halinden azade değil. Mesela Hindistan’daki bir dergiye bin 500 euro gönderiyorsunuz makaleniz yayımlanıyor. Siz bu makaleyi getiriyorsunuz doçentliğinizde, profesörlüğünüzde ya da öğretim üyeliğinizde kullanıyorsunuz. Ulusal ve milletlerarası parayla yayın yapan mecmualar var. Makale aşikâr kriterleri sağlamasa bile yayımlanıyor zira para var işin içinde.
Mesela toplumsal bilimlerde, bir akademisyen sosyolojik bir çalışma yapmış. Öbür bir akademisyen küçük bir değişiklik yaparak buna benzeri bir çalışma yayımlıyor. Olağanda bunun yayımlanmaması lazım. Bu çalışmayı yayımlayan mecmua şunu demeli: Bu türlü bir çalışma ulusal ve milletlerarası literatürde var. Bu makale yayımlanmaz. Parasız mecmualar bunu diyor. Paralı mecmualar ise, ‘ama burada da bir iki paragraf bir şey var. Yeni bir şey konulmuş oraya’ deyip makaleyi yeni kabul edip yayımlıyorlar” diyerek kimi mecmualardaki yozlaşmayı anlatıyor.
‘E-POSTA ÜZERİNDEN IRTIBATA GEÇİYORLAR’
29 Nisan 2017 yılında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde yardımcı doçentken KHK ile ihraç edilen Felsefeci Emrah Günok, dolandırıcıların akademisyenlere e-posta üzerinden ulaştığını söylüyor. Kendisine de benzeri bir e-posta geldiğini anlatan Günok, “Makale pahası taşıyacak olan çalışmalar ve kitap kısımları ile ilgili kelam veren mailler geliyor. Yükselme hırsı olan bir akademisyenin hangi değerli kavşakta bu yayınlar kendisi için çok tesirlidir? Yardımcı doçentlikten, doçentliğe geçilirken. Hasebiyle yardımcı doçentlik belgesini hazırlarken güçlü bir belgeye gereksinim var. Bu belgeyi sağlayacak en değerli ögelerden bir tanesi yabancı yayın. O yabancı yayın çok değerli bir faktör teşkil eder. Yardımcı doçentler ya da doçentlikten profesörlüğe geçenler genelde bu türlü bir hazırlık yapar. Memleketler arası bilimsel bir mecmuada İngilizce, Almanca ya da Fransızca makale yayımlatmak Türkiye’de en çok puan getiren kaynaklardan bir tanesi” diye belirtiyor.
Emrah Günok ‘AKADEMİSYENLER OYUNUN BİR PARÇASI’
Bu usul dolandırıcılık vakalarının yaşanmaması için bilginin kutsal olmasına vurgu yapan Günok, şöyle devam ediyor: “İnsanların dileklerinin ön plana çıktığı alanlardan bir tanesi de akademi ve burada yükselme. Bunu karşılamak üzere atılmış rastgele bir adım, ortaya konulacak olan faaliyeti paraya çevirmek üzere ortaya konuluyor. Akademinin ve bilginin özel bir kutsiyeti olsaydı bunlar zati yapılmayacaktı. Türkiye’de beşerler çalışmadan, taş atmadan yorulmadan bir yerlere gelmek istiyorlar. Liyakat ile bir yere gelinmek alaya alınan ve burun kıvranılan bir şey haline geldi. Ya birinin yardımıyla ya da bir sahtekarlık ile bir yere geliyorsun. Akademisyenler, o kandırılma oyununun bir kesimi. Bu tıp mailler geldiği vakit bakınca anlıyorsun, başkaları anlamıyorlar mı? Anlıyorlar. Birçok insan bunun ardında koşuyor zira beşerler İngilizce bilmiyorlar. Üretmek istemiyorlar. Hiçbir şey üretmeden puan toplayarak bir an evvel profesör olarak gelinebilecek en iyi yere gelmek istiyorlar.”
Gazete Duvar
