ABD’de Donald Trump idaresinin iç işleyişine dair ifşaatlarıyla gündeme gelen eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton, kitabında Türkiye hakkında ortaya attığı savlar hakkında konuştu. Bolton, Türkiye konusunda kendisini en çok şaşırtan şeyin Rus üretimi S-400’leri satın alma kararı olduğunu söyledi; iki ülke ülke ortasında kriz yaratan rahip Andrew Brunson’ın ise Trump’ın yaptırımları sonucu dövizin yükselmesi üzerine özgür bırakıldığına inandığını anlattı.
Bolton’un, YouTube üzerinden yayın yapan gazeteci İbrahim Haskoloğlu ile söyleşisinde öne çıkan kısımlar şöyle:
‘GÜLEN KONUSUNDA ABD İKNA OLMADI’
* Bolton, Türkiye’nin Fethullah Gülen’in iadesi konusunda ABD’yi ikna edemediğini belirterek, Ankara’nın kendilerine verdiği bilgilerin iade için kâfi düzeye ulaşmadığını söyledi. “ABD’de rastgele bir gayrı legal faaliyete dair bir belirti yoktu” diyen Bolton, “Gülen bu yüzden iade edilmesi” tabirlerini kullandı.
Bolton, Gülen probleminin Adalet Bakanlığı’nın vazife alanında olduğunu belirtirken, “Trump’ın Gülen hareketi hakkında çok bir şey bildiğini sanmıyorum. Bunun onun dikkatlice incelediği bir şey olduğunu düşünmüyorum” dedi.
‘ERDOĞAN HALKBANK DAVASININ DÜŞÜRÜLMESİNİ İSTEDİ’
* Kitabında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Trump’la Halkbank davası hakkında görüştüğünü ve Trump’ın ‘Obama’nın adamları’ dediği savcıları değiştirmeyi vaat ettiğini öne süren Bolton, söyleşide gelen “Halkbank ile Erdoğan ortasındaki bağ nedir?” sorusuna şu karşılığı verdi: “Erdoğan ailesinin Halkbank ile çok sayıda iş alakasının olduğu basında yer almış bir sıkıntı. Bu, Adalet Bakanlığı’nın Halkbank’ı kovuşturma kararındaki faktörlerden biri değildi. Lakin Erdoğan’ın ve ailesinin bankada olanlar konusunda bu kadar endişelenmesini açıkladığını düşünüyoruz.”
* Bolton, Erdoğan’ın Halkbank davasının düşürülmesini istediğini, Trump’ın bunu yapmayı düşündüğünü lakin nihayetinde Adalet Bakanlığı tarafından davanın sürmesine ikna edildiğini söyledi.
‘DAMATLAR HATTI’
* Bolton, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile Trump’ın damadı da olan danışmanı Jared Kushner ortasında yapıldığı sav edilen görüşmeleri de kıymetlendirdi. Trump idaresinden birinin bu temaslara ‘damatlar kanalı/ hattı’ ismini taktığını söyleyen Bolton, Albayrak ve Kushner’in Halkbank davasını Erdoğan’ı şad edecek bir halde çözmek üzerine görüştüğünü belirtti.
‘BENİ EN ÇOK ŞAŞIRTAN ŞEY S-400’LER’
* Eski ulusal güvenlik danışmanı, Türkiye konusunda kendisini en çok şaşırtan mevzunun Rus imali S-400 hava savunma sistemleri olduğunu açıkladı: “Beni en çok şaşırtan şey, Erdoğan’ın Rus üretimi S-400 hava savunma sistemlerini alma kararıydı. Bunların, Türkiye’nin NATO’ya taahhütlerine muhalif olduğunu düşünüyorum. Bu durum haliyle, ABD’nin F-35’leri satmasını yahut Türkiye’nin F-35 üretimi tedarik zincirinde kalmasına müsaade vermesini imkânsız kıldı. Şayet karar geri alınmazsa, bu satın almanın sonucu olarak, ABD’nin bir noktada Türkiye’ye yaptırım dayatması gerekecek.”
Bolton, “Türkiye’de rastgele birinin niye Rus üretimi bir hava savunma sistemi almak isteyeceğini bugün hâlâ anlamıyorum… Erdoğan’ın S-400’lerde ısrar etmesini anlamıyorum” diye konuştu.
‘KÜRT DEVLETİ İRAN NÜFUZUNU KIRAR’
* Bolton, ABD’nin Irak ve Suriye’de bir Kürt devleti kurmayı isteyip istemediğine dair soruya “ABD’nin resmi durumu bir Kürt devleti olmaması gerektiği yönünde” cevabını verdi. İran’a karşı şahin tavrıyla tanınan Bolton, şahsî görüşünün ise farklı olduğunu belirtti; bölgedeki İran tesirine, Suriye ve Irak’ın kuzeyinde bir Kürt devleti kurulmasıyla karşı konulabileceği görüşünü paylaştı.
BRUNSON NEDEN ÖZGÜR BIRAKILDI?
* Bolton, Rahip Brunson’ın hür bırakılması sürecini de, Trump’ın o devirde açıkladığı yaptırımların yol açtığı olumsuz ekonomik tesire bağladı. “Rahip Brunson’ın temelinde Erdoğan tarafından rehine olarak kullanıldığını düşünüyoruz. Trump’ın Türkiye’ye yaptırım uygulamasının sebebi de bu” diyen Bolton, Brunson’ın dini bir figür olarak Türkiye’de rastgele bir siyasi faaliyetle bağı olmadığını belirtti.
Bolton, Brunson’ın niye özgür bırakıldığına dair soruyu, karşılıklı diyaloglara ait detay vermekten kaçınarak şöyle yanıtladı: “Türkiye’ye uygulanan yaptırımlar dövizin pahasını değerli ölçüde artırıyordu. Bence bu Türkiye’ye ziyan verdi; çelik ve alüminyuma uygulanan gümrük vergileri de ziyan verdi. Ve bence Erdoğan, bunun Türkiye için makus sonuçlanacağının farkına vardı ve Brunson’ın özgür bırakılmasına müsaade vermenin bir yolunu buldu. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
