KÖLN – Oruç Reis’in Akdeniz’de sismik araştırmalarına başlamasıyla birlikte Akdeniz’de tansiyon daima yüksek. Türkiye ve Yunanistan karşılıklı alarm durumundalar. Erdoğan Yunanistan’ı makus niyetli olmakla suçladı fakat birebir vakitte müzakere daveti da yaptı. Erdoğan Perşembe günü Ankara’da, “Yunanistan’ın Ege ve Akdeniz’de gösterdiği tutum sinsice” dedi. Lakin “Doğu Akdeniz’de tahlile giden yol diyalog ve müzakerelerden geçer” demeyi de ihmal etmedi. Temmuz ayında iki ülke arsındaki uyuşmazlığa aracılık eden Almanya Başbakanı Angela Merkel geçtiğimiz perşembe günü cumhurbaşkanı Erdoğan’la yine telefonda görüştü.
Atina, kelam konusu bölgenin AB’nin kelamda Münhasır Ekonomik Bölgesi’ne ilişkin olduğu için Türkiye’nin Akdeniz’de gaz aramasının yasa dışı olduğunu savunuyor. AB’nin Ankara’ya verdiği kınama bildirileriyle ve gaz aramasının durdurulmasını istemesiyle de Atina kendisini bu hususta haklı ve onaylanmış hissediyor.
Almanya Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada, “Gelinen bu noktada daha fazla sismik araştırmanın yanlış sinyal olduğunu” söz etti. Ancak Ankara aldığı riskleri pek umursamıyor. Türkiye, Girit üzere adaların karasuları olduğunu fakat özel ekonomik bölgeleri olmadığını savunuyor. Türkiye açısından, Yunanistan ile Mısır ortasında bir hafta evvel imzalanan Akdeniz mutabakatı da kararsız. Atina için de Ankara’nın Libya ile Akdeniz’de doğalgaz ve petrol sömürüsüne ait imzaladığı Türk-Libya mutabakatı, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias’ın tabiriyle “çöp kutusuna” ilişkin.
Güç Bakanı Fatih Dönmez Pazartesi günü Twitter’da “Türkiye’nin güç bağımsızlığı için Akdeniz ve Karadeniz’deki faaliyetlerimiz aralıksız devam edecek” dedi. Hakikaten Türkiye üst üste Navteks duyuru etti. Oruç Reis’den sonra Yavuz gemisi için de dün Navteks duyuru etti.
AB ŞİMDİLİK DİYALOGDA ISRARLI
Geçtiğimiz cuma AB üyeleri Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki faaliyetlerini ele aldıkları bir toplantı yaparak Ankara’ya “derhal tansiyonu düşürme ve diyaloğa yine başlama” daveti yapmıştı.
Ankara’nın şimdi davetlere aldırmaya niyeti yok. AB Dış Bağlar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell yaptığı açıklamada, Ankara’nın tavrının ‘diyaloğun ve müzakerelerin tekrar başlatılması için yürütülen uğraşlara ziyan verdiğini söz etti. Borell,Türkiye’ye “Avrupa Birliği ile kapsamlı bir diyaloğa tam ve iyi niyetle katılma davetinde bulunuyorum” diye seslendi.
TEK SORUN GAZ ARAMA DEĞİL ERDOĞAN’IN NEO-OSMANLICI TAVRI
İki ülke ortasında Akdeniz’deki kaynaklar konusunda karmaşık ve sert bir uyuşmazlık var. Bu tersliğin nedenleri daha derinlerde üzere görünüyor. Yunanistan, neo-Osmanlı İmparatorluğu kurmayı isteyen Erdoğan’ın emperyalist güç siyasetine karşı savunma refleksi gösteriyor. Yunanistan’ın tek dayanağı AB değil. Bölgede Mısır, İsrail üzere öteki güçlü müttefikler de edindi. Mısır, memleketler arası deniz hukukuna uygun olarak, kelam konusu adaların ekonomik bölgeye sahip olduğunu kabul ediyor.
Bu mevzuyla ilgili dün Duvar’da yayımlanan İlhan Uzgel’in yazısı hayli ayrıntılı bilgi veriyor.
Yunanistan durumun ciddiyetini Ankara’nın attığı adımlar sonucunda kavradı. Şu anda bir güç siyaseti göstermezse en çok Yunanistan kaybedecek. 1974’den beri devam eden Kıbrıs sıkıntısının yanı sıra her fırsatta mülteci tehdidiyle de karşı karşıya kalıyor. Daha bu yılın başında Türkiye on binlerce mülteciye Yunanistan hududunu açtı. Ayasofya’nın mescide dönüştürülmesi de dahil tüm bu yaşananlar Atina’ya Erdoğan ve idaresinin hudut tanımadığını gösteriyor.
Erdoğan Ege’de karar verici güç olduğunu göstermeye çalışıyor. Fakat Türkiye ismine işler hiç de olumlu ilerlemiyor. Başta Fransa, Mısır, İsraili ABD ve AB; Yunanistan ile Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yanında yer alan bir konum belirlemiş durumdalar.
Avrupa Birliği, Almanya’nın frenlemesi ile Türkiye’ye karşı halini şimdilik sertleştirmeden soğuk kanlılıkla iki ülkeye diyalog kurmaları tarafında davetler yapıyor. Fakat Erdoğan ve hükümetinin aksiyonlarını tırmandırmaya devam etmesi halinde AB de biraz daha sert bir tavır alabilir. Erdoğan, bu türlü devam ederse ekonomik olarak ülkenin yüksek bir bedel ödeyeceğinin farkındadır. Akdeniz’de askeri bir çatışmayı hakikaten göze almayacaktır. AB’nin Türkiye’ye daha güçlü bir gümrük birliği mutabakatı ve mülteci mutabakatı sunmasının tek yolu artık Akdeniz’deki bu tansiyon. AB’nin beklediği demokratikleşme adımlarını atmadan avantaj sağlamaya, olabilecek en fazlasını demokrasi ismine hiçbir adım atmadan almaya çalışıyor. Avrupa’nın yaptırım uygulayarak Türkiye’nin kendisinden uzaklaşmak istemediğini düşünüyor, ki bu da yanlış değil. Ama Avrupa’nın da Türkiye tansiyonu tırmandırdıkça eli kolu daha çok bağlanıyor. Bu da AB’yi yaptırım uygulama kararı almak zorunda bırakabilir.
Herkesin kabul ettiği bir bahis var, o da Merkel’in Erdoğan’ı etkileyebilecek tek önder olduğu. Almanya’nın şu anda AB Kurulu Başkanlığı’nda olması AB’yi biraz daha rahatlatıyor. Türkiye’nin Akdeniz konusunda Libya dışında yanlışsız dürüst destekçisi yok. Iktisadı çok kırılgan olduğu için de AB’nin uygulayacağı hiçbir ekonomik yaptırımı kaldıracak durumda değil. Erdoğan ve hükümetini Akdeniz’de tek başına kaldığı bu durumdan daha çok prestij kaybetmeden kurtarabilecek tek atak AB’ye yüzünü dönmesi ve Merkel’in sunacağı tahlil tekliflerini kabul etmesi olacaktır. Ankara’nın Akdeniz’de siyaseti artık daha çok su almayı kaldırmaz, batar.
Gazete Duvar
