Burcu Özkaya Günaydın
GAZİANTEP- Gaziantep’in İslahiye ilçesi hudutları içinde bulunan ve UNESCO Dünya Süreksiz Mirası Listesi’nde yer alan Yesemek Açık Hava Müzesi, 4 kilometre uzaklıkta inşa edilen sulama göleti nedeniyle tehlikede. Mevzuyu Gaziantep Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Lideri Prof. Dr. Atilla Engin ile konuştuk.
Yesemek’in tarihinin 13. yüzyıla dayandığını, değerli bir keşif ve tarihi kaynak olduğunu belirten Engin, “Hititlere kadar gidiyor kökeni. Iddiamızdan 200-300 yıl daha eski. Değerli bir keşif oldu. Hangi periyot hangi siyasi otorite soruları soruldu evvel. Yarım kalmış bir kent projesi olduğunu anladık. Hitit İmparatorluğu’nun çökmesini gösteriyor. Burası dünyanın en büyük ve en eski heykel atölyesi. Göbeklitepe ikincidir dünyada, Yesemek ise birincidir. Bu manada da kıymetlidir.”
Prof. Dr. Atilla Engin
’10 YILLIK EMEK BİR GÜNDE BİTİYOR’
1. derece arkeolojik SİT alanı olan Yesemek Açık Hava Müzesi’nin çabucak yanı başında inşaatı süren sulama göleti projesi sebebiyle, 742 metrekarelik alana müsaadesiz girildiğini vurgulayan Engin, “742 metrekare demek en az 10 yıl bu bölgede hafriyat yapılmış manasına geliyor. 10 yıllık emek bir gölet inşaatıyla yok oluyor. Buradan 21 adet de heykel çıkarılmış. Toprakta kültür varlıkları, heykel modülleri bulduk. Kültür varlıklarına ziyan verilmiş.”
‘SİT ALANINA İNŞAAT YAPILAMAZ’
Gölet baraj yapılmasına karşı olmadıklarını fakat nereye yapıldığının kıymetli olduğunu söyleyen Engin, 1. derece SİT alanında yapılan inşaat çalışmasının kanunen de hata kapsamına girdiğini söyledi. Yüzde 20’si tamamlanmış inşaata Kültür Bakanlığı’na bağlı ünitelerin savcılığa cürüm duyurusunda bulunmasının ve hafriyat çalışmasına katılan arkeologların müdahale etmesi gerektiğinin altını çizen Atilla Engin şöyle konuştu: “Barajın, göletin kültür varlıklarını yok edecek bir yere yapılmasını yanlışsız bulmuyorum. Burada arkeologların da ihmali var. Kültür varlıkları çıkarılırken ziyan verilmiş arkeologların burada müdahale etmesi gerekirdi. Müdahale etmemiş ve tahribat izlenmiş.”
Engin, Yesemek’in 2012 yılında UNESCO’nun süreksiz listesine girdiğini ve kalıcı listede yer alması için çalışmalar yapıldığını belirtti: “Gölet inşaatı zati Yesemek’e ziyan vermiş. 36 metre bir gölet duvarı yapmak istiyorlar. Bu Yesemek’e ve arkeolojik peyzaja ziyan verir. Biz UNESCO kalıcı liste için arkeolojik peyzajı öne çıkarmak istiyoruz. Bu durum kalıcı listeye girme önünde pürüz teşkil ediyor. Başlamış olan gölet projesi devam ederse keşfedilen tamamlanmamış kenti su altında bırakıyor.”
KENT KURULU TAKİPTE…
Yesemek’in hem bölge hem de insanlık için kıymetli bir üniversal bedel olduğunu söyleyen Engin, açığa çıkan tamamlanmamış, Hitit uygarlığının en büyük kentiyle birlikte Yesemek’e ilginin artacağını, Göbeklitepe üzere Yesemek’in de hem bölge hem de ülke için turizm cazibe merkezi olacağına vurgu yaptı.
Gaziantep Kent Kurulu de dokuz bireyden oluşan komitesiyle Yesemek’in takipçisi olacak. 19 Ağustos tarihinde çalışmalara başlayan kurul, inşaat faaliyetlerinin durdurulması için kamuoyunu bilgilendirme çalışması yapacak.
Süreksiz Miras Listesine giren Yesemek, dünyanın en büyük ve en eski heykel atölyesi ve taş ocaklarından… Yeni arkeolojik keşiflerle birlikte Yesemek’te Hitit uygarlığının tamamlanamamış en büyük kentlerinden biri olduğu açığa çıkartıldı. Yesemek’te yüzlerce aslan ve sfenks heykeli ile onlarca ilah kabartması ve farklı eser, günümüze kadar gelmiş durumda. (DUVAR)
Gazete Duvar
