İlerici Enternasyonal
Dünyanın her yanından 600’ü aşkın ekonomist ve akademisyen, Afrika’nın Covid-19 sonrasında gelişmesini canlandırabilmesi için ekonomik bağımsızlığını kazanması gerektiği davetinde bulundu. İlerici Enternasyonal’in (Progressive International) yayınladığı bildiride şu sözler kullanıldı:
Afrika, Covid-19 salgınının halk sıhhati üzerindeki en berbat tesirlerinden korunurken, çabucak akabinde ekonomik faaliyetlerin askıya alınması, Afrika’nın ekonomik yetersizliklerini ve yapısal zayıflıklarını daha net görünür hale getirmiştir.
Kaynak açısından varlıklı bir kıta olarak Afrika, tüm sakinleri için iyi bir ömür kalitesi sağlama kapasitesine sahiptir. Afrika, sıhhat ve eğitim üzere kozmik kamu hizmetlerini sunabilecek, çalışmak isteyen beşerler için istihdam garantisi ve çalışamayacak durumda olanlar için kâfi bir gelir dayanak sistemi sağlayabilecek yeterliliktedir. Ne var ki, on yıllarca süren sömürgeleştirme sürecinde ve sonrasında gerçekleşen sosyo-ekonomik bozulmanın piyasaların özgürleşmesi ile şiddetlenmesi, Afrika ülkelerini aşağıdaki çeşitli yapısal yetersizliklerin kısır döngüsüne girmeye zorlamıştır:
- Besin egemenliği eksikliği
- Güç egemenliği eksikliği
- Düşük katma kıymetli imalata ve doğal kaynaklara dayalı sanayiler
Bu kutsal olmayan teslis, Afrika döviz kurları üzerinde aşağı istikametli çok sancılı bir baskı oluşturmaktadır; bu durum da besin, yakıt ve hayat kurtarıcı tıbbi eserler üzere yaşamsal gereksinimlerin ithalatı için daha yüksek fiyatlar ödenmesi manasına gelmektedir. Afrika hükümetleri, insanları bu çeşit ithal edilmiş bir enflasyondan korumak hedefiyle Afrika para ünitelerini ABD Doları ve Euro’ya nazaran yapay olarak “güçlü” tutmak için yabancı para üniteleriyle borçlanma teşebbüsünde bulunmaktadır. Bu yapay ve süreksiz tahlil, Afrika ekonomilerini, oluşan bu dış borca hizmet etmek için sadece Dolar/Euro gelirleri kazanmaya odaklanan hummalı bir ekonomik faaliyet biçimine zorlamaktadır. Sonuçta, Afrika ekonomileri, Milletlerarası Para Fonu’nun (IMF) kuralları ile öteki alacaklıların kendi siyasi ve ekonomik çıkarlarını korumak için daimi olarak uyguladıkları baskının altında, ki bu baskılar Afrika ülkelerinin ekonomik, mali ve siyasi egemenliğine de ziyan vermektedir, bir kemer sıkma modeline hapsolmuş durumdadır. IMF ve milletlerarası alacaklıların kuralları çoklukla beş problemli ve verimsiz siyaset stratejisine odaklanmaktadır:
- İhracata dayalı büyüme
- Direkt Yabancı Yatırımların (DYY) Özgürleştirilmesi
- Turizmin çok teşviki
- Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) Özelleştirilmesi
- Finansal piyasaların özgürleştirilmesi
Bu stratejilerin her biri iktisadi tahlil teklifleri olarak maskelenmiş tuzaklardır. İhracata dayalı büyüme, güç ithalatını, katma pahası yüksek sermaye ekipmanı ve endüstriyel bileşenlerin ithalatını ve toprak ve kaynakların gaspını artırırken, sadece katma bedeli düşük üretimin ihracatını artırmaktadır. Elbette, tüm gelişmekte olan ülkeler eş vakitli olarak bu türlü bir modeli takip edemezler. Kimi ülkelerin ticaret fazlası verebilmeleri için, öteki ülkelerin de ticaret açığı vermeye istekli olması gerekmektedir.
DYY’ye dayalı büyüme güç ithalatını artırırken, Afrika ülkelerini vergi indirimleri, sübvansiyonlar ve daha zayıf iş gücü ve etraf düzenlemeleri yollarıyla yatırımcıları çekmek için en tabana yanlışsız sonu gelmez bir yarışa zorlamaktadır. Bu durum, finansal oynaklıkla bir arada bazen yasa dışı finansal akış biçimini de alarak güçlü ülkelere dikkate bedel ölçüde net kaynak transferlerine yol açmaktadır.
Turizm, karbon ayak izi ve su kullanımı bağlamında büyük çevresel maliyetine ek olarak, hem güç hem de besin ithalatını artırmaktadır. Birden fazla KİT 1990’lardan itibaren özelleştirilmiştir (örneğin Telekom, elektrik şirketleri, havayolları, havaalanları, vb.). Ek bir özelleştirme teşebbüsü, kamunun denetimi altında kalmış olan küçük çaptaki toplumsal güvenlik ağlarını da tahrip edecektir. Finansal piyasaların özgürleştirilmesi, ekseriyetle finansın deregülasyonunu, sermaye çıkarı vergilerinin düşürülmesini, sermaye denetimlerinin kaldırılmasını ve faiz oranları ile döviz kurlarının yapay olarak artırılmasını gerektirir – ki bu uygulamaların tümü dünyadaki en büyük finansal spekülatörler için cazip bir ortamı garanti etmektedir.
Bu spekülatörler, “düşükten almak ve yüksekten satmak” için “sıcak para” ile akın edecekler, sonra artlarında buhrana girmiş bir iktisat bırakarak ülkeden kaçacaklardır. Kısacası, tüm hür ticaret ve yatırım muahedeleri, Afrika ekonomilerini bu bataklığın derinliklerine itecek bu beş stratejiyi hızlandırmayı ve derinleştirmeyi amaçlamaktadır. Bu kusurlu ekonomik kalkınma modeli, Afrika’nın beyin göçünü, ki bu birtakım durumlarda iktisat, sıhhat ve iklim göçmenleri için trajik olarak mevt botları ve vefat yolları biçimini almaktadır, daha da kötüleştirmektedir.
Bu beş süreksiz siyaset önerisi, iş yaratarak süreksiz rahatlama sağladıkları ve çağdaşlaşma ve endüstrileşme yanılsaması oluşturdukları için alımlı gelmektedir. Ne var ki, gerçekte, yaratılan bu yeni işler giderek daha teminatsız nitelikte olmakla birlikte, global tedarik zincirine, global talebe ve global emtia fiyatlarına gelecek olan dış şoklara karşı her vakit daha kırılgandır. Öteki bir deyişle, Afrika’nın iktisadi yazgısı yurt dışından yönetim edilmeye devam etmektedir.
Covid-19 salgını Afrika’nın ekonomik problemlerinin kökenlerini açığa çıkarmıştır. Bu nedenle, salgın sonrası iyileşme süreci, ezelden beri var olan yapısal yetersizliklerin üzerine gitmedikçe sürdürülebilir olamaz. Bu maksatla, yaklaşmakta olan iklim krizi ve buna yönelik sosyo-ekolojik adaptasyon gereksinimi göz önüne alındığında, iktisat siyaseti alternatif prensip ve tekliflere dayandırılmalıdır.
Tüm Afrika Devletlerini, besin egemenliğini, (yenilenebilir) güç egemenliğini ve katma pahası daha yüksek üretim içeriğine sahip bir sanayi siyasetini merkezine alan mali ve ekonomik egemenliklerini geri almaya odaklanan stratejik bir plan geliştirmeye çağırıyoruz. Afrika, rekabet ve verimlilik namına en tabana hakikat gerçekleşen bu iktisadi kalkınma yarışı anlayışına bir son vermelidir. Kıtadaki bölgesel ticaret iştirakleri, halk sıhhati, ulaşım, telekomünikasyon, araştırma-geliştirme ve eğitim üzere stratejik alanlarda yatay endüstriyel temaslar kurmayı amaçlayan koordineli yatırımlara dayanmalıdır.
Ayrıyeten, Afrika’nın ticaret ortaklarını doğal kaynakları sürece temelli ekonomik modelin başarısızlığını kabul etmeye ve üretim ve istihdamı korumak maksadıyla teknoloji transferini, araştırma ve geliştirmede gerçek bir paydaşlığı ve kamu borçlarının iptali de dahil olmak üzere kamu borcu tasfiye yapılarını içeren yeni bir işbirliği modelini benimsemeye çağırıyoruz.
Afrika Devletleri, dış şoklara karşı dayanıklılık sağlayabilmek için net ve bağımsız nitelikte uzun vadeli bir vizyon geliştirmelidir. Ekonomik ve mali bağımsızlık izole olmayı gerektirmez, lakin ekonomik, toplumsal ve ekolojik önceliklere bağlı kalmayı gerektirir; bu da birinci olarak kıtadaki hayat kalitesini iyileştirmek için mahallî ve bölgesel kaynakların harekete geçirilmesi manasına gelmektedir. Ayrıyeten, DYY, ihracata dayalı sanayi ve doğal kaynakları işlemeye yönelik sanayiler kelam konusu olduğunda daha seçici olmak ve eko-turizme, kültürel mirasa ve mahallî sanayilere öncelik vermek manasına gelmektedir.
Afrika’nın kaynaklarının seferberliği, tam istihdam siyasetleri (İş Garantisi programı), halk sıhhati altyapısı, halk eğitimi, sürdürülebilir tarım, yenilenebilir güç, doğal kaynakların sürdürülebilir idaresi ve iştirakçi demokrasi yoluyla gençlerin ve bayanların güçlendirilmesine odunsuz bir bağlılık, şeffaflık ve hesap verebilirlik ile başlar. Afrika’nın, tüm insanlarının başarılı olabilecekleri ve potansiyellerinin tümünü gerçekleştirebilecekleri daha iyi bir geleceği hedeflemesinin ve bu yolda ilerlemesinin vakti gelmiştir. Erişilebilir bu gelecek Afrika’nın mali ve iktisadi egemenliğini geri kazanmasıyla başlayacaktır.
Bildirinin orjinali İlerici Enternasyonel’in haber merkezi Wire’dan alınmıştır.
İmzacı listesini görüntülemek için tıklayınız.
Gazete Duvar
