Maeve Higgins
Adalet bakanlığının bu hafta Portland, Oregon ve Seattle’ın yanı sıra New York City’yi ‘anarşist yargı bölgesi’ olarak belirlediğini öğrendikten çabucak sonra, Brooklyn’deki mahallemde yeni ve kaygı dolu bakışlarla bir yürüyüşe çıktım. Ekose gömlekli yaşlı bir adam basketbol alanının çitine yaslanıp gözlerini kapatmış, yüzünü sonbahar güneşine hakikat dönmüştü. Tahminen de kış gelmeden, korona virüsü nedeniyle konutlara hapsolmadan evvel, tabiatta geçen bir teselli anının tadını çıkarıyordu. Yoksa mahallesindeki Victoria’s Secret şubesini yağmalayıp dantelli ganimetini eşine götürmeden evvel güç mü topluyordu? Büyük ihtimalle bu da kanunsuz bir ortamda çılgına dönen öbür bir yaşlı vatandaştı.
Genç bir anne, elinde buzlu bir kahveyle yanımdan geçerken bir bebek arabası itiyordu. Hava 57 derecedeyken soğuk bir içecek mi? İşte gerçek bir provokatör! İki bayan bir verandada oturmuş, maskelerin altından alçak bir sesle konuşuyorlardı. Bunlardan biri örgü örüyordu. Tıpkı giyotinin düşüşünü izleyen Fransız bayanlara benziyorlar diye düşündüm ve kentin makûs şöhretli vandalizmi tarafından durdurulana kadar yürüyüş suratımı arttırdım. Çocuksu bir el, kaldırıma “Arılardan uzak durun” diye karalamıştı. Dehşete kapıldım ve tebeşirle çizilmiş büyük yaban arılarının üzerine basarak geçtim.
ANARŞİ KAOS DEĞİLDİR
Adalet bakanlığına kalırsa, New York anarşist yargı bölgesiydi; çünkü ‘şiddet ve mala ziyan vermenin devam etmesine göz yumdu ve hata faaliyetlerine karşı makul tedbirler alınmasını reddetti’. Başsavcı William Barr, “Vatandaşların güvenliği tehlikedeyken federal vergilerle toplanan paranın israf edilmesine müsaade veremeyiz” diyordu.
Bu son atamayla, Lider Trump’ın bu ayın başlarında yaptığı ‘Demokratların yönettiği şehirlere’ karşı mali misilleme tehdidi ortasında net bir irtibat var. Bununla birlikte, atama ile gerçek anarşi ortasındaki ilişkiyi izlemek çok daha sıkıntı.
Konutumun inançlı ortamına geri döndüğümde, Los Angeles’taki Kaliforniya Eyalet Üniversitesi’nde anarşist teori üzerine dersler veren Robert Weide’ı aradım. Kendisinden, anarşinin kaos manasına gelmediğini öğrendim. Aslında, bu bir toplumsal sistemdi; sadece, alıştığımızdan oldukça farklıydı. Anarşinin birçok tarifi var; Dr. Weide’nin tarifi ‘devletsiz bir toplumda yaşayan, direkt demokrasi tarafından yönlendirilen, yatay bir toplum’ biçiminde.
Birçok açıdan, 2020’deki New York’un buna pek uymadığı açıktır. Gerçek bir anarşist olmak için sistemden büsbütün çıkmamız gerekir. Vergi ödememeli, oy vermemeli, muhtaçlığımız olmayan şeyleri satın almamalıyız; bunlar, yakın vakitte vazgeçeceğimizi düşünmediğim tüm uğraşılarımızı ve tasalarımızı içeriyor.
Lakin tahminen burada nitekim de bir şeyler oluyordur. Dr. Weide, “Anarşistler, bir kriz durumunda insanların kendilerine doğal biçimde yakın gelen şeye geri dönebildiklerini söylüyorlar ki bu da karşılıklı yardımdır” diyor. O anda, salgın başladığından beridir alışılmadık biçimde davranan kimi arkadaşlarımı hatırladım. Profesöre, okul başlamadan evvel, bir berbere çocukların faydalanması için 100 saç kesiti parası ödeyen ve şahsen tanıdığım bir güldürü müellifinden bahsettim. Öteki bir arkadaşım ise, bir kent parkının köşesinde fiyatsız bir kitap takas noktası kurmuştu. “Evet, bunların tamamı anarşizmdir” dedi Dr. Weide. “Tüm bu faaliyetler, bunu uygulayan beşerler bunu bilsin ya da bilmesin, anarşist bir çerçeveye dayanıyor.”
SALGIN DAYANIŞMAYI HATIRLATTI
‘Karşılıklı yardımlaşma’ terimi bile, 19’uncu yüzyılın sonlarında yaşayan Rus anarşisti ve bilim insanı Peter Kropotkin tarafından yazılan bir kitabın isminden geliyordu. Kropotkin, insanların aslında birbirlerini koruyarak ve işbirliği yaparak hayatta kalma talihinin daha yüksek olduğunu ve aksiyonlarımızı denetim eden ve nezaret altında tutan baskıcı bir devlet olmadan, doğal olarak yaptığımız bir şey olduğunu öne sürüyordu.
Kentime bir defa daha baktım. Anarşi neon yeşili bir saça benziyor fakat bizim saçlarımız artık beyazladı. Birçoğumuz New York’un şahit olduğu en garip ve korkutucu aylardan birkaçını yaşadık ve artık özümüze dönebilmek hedefiyle kuaför salonuna gidebilmek için adım atamayacak kadar şoka girdik. Anarşi, kulağa öfke üzere geliyor ve aslında ben de çok öfkeliyim. Hükümetimiz bizi koruyamadığı için birçok New Yorklu öldü. Virüs geldiğinde, birinci ve en makûs biçimde bizim kentimizi vurdu. Ülkenin geri kalanı üzere başımızın devasına bakmak zorunda kaldık.
Öfke duygusu, işsizlik, çocuk bakımı ve gecikmiş kiralara karşı verdiğimiz bu savaştan muvaffakiyetle çıktığımızda yaşadığımız bir lükstür. Bu garip; zira bütün bu düzensizliğin içinde, artık burada bir nezaket de var. Anarşi kulağa nihilizm üzere, güya beşerler geleceği ya da birbirlerini hiç umursamıyorlarmıi üzere geliyor fakat New Yorklular bu türlü davranmıyor. Yangın merdivenlerimizde kabak yetiştiriyor, hatta komşuları yokluyoruz. Dr. Weide’a göreyse, yaptığımız bu şeyler şaşırtan değil. “Bir kasırga, zelzele ya da bir trajedi yaşandığında, sağcı siyasi görüşlere sahip beşerler bile toplumlarıyla bir ortaya gelip birbirlerine takviye oluyor ve yardım ediyorlar. İşte bu, anarşizmin özetidir” dedi.
KAOSUN KAYNAĞI DEVLETİN TA KENDİSİ
Kimin kaosa boyun eğenleri düşündüğümde, New Yorklular olmadığını görüyorum. Nihilist olan bu hükümettir; yaban hayatı müdafaa planlarını yırtıp atıyor, sığınmacıları geri gönderiyor, kentin sokaklarında vatandaşlarını dövüyor. Biz devleti yüzüstü bırakmadık; aslında tam karşıtı oldu. Düzensizliğe sebep olan da onlar değil mi aslında?
Dr. Weide güldü. “Birçok beşere, Trump’ın aslında bilinmeyen bir anarşist olabileceğiyle ilgili latifeler yaptım” dedi. “Amerikan toplumunu parçalıyor. Amerikan hegemonyasını yıkmak için rastgele bir anarşistin hayal edebileceğinden çok daha fazlasını yaptı.”
Bu muhakkak ironik ve her ne kadar latife olduğunu bilsem de buna gülesim gelmiyor. Dışarı çıkıyorum ve hafta sonları trafiğe kapalı olan sokakta bir pizzacı açıldığını görüyorum. Küçük balkabakları ve saksı çiçekleriyle dekore edilen ve lokantayı çevreleyen hafif ahşap korkulukları var. Kent kompost toplamayı bıraktığından beri, birisi ön bahçesine yiyecek artıkları için büyük bir çöp kutusu koydu. Pencerelerdeki tabelalarda “Black Lives Matter” (Siyahların Hayatı Değerlidir) ve “Vote, Vote, Vote” (Oy, Oy, Oy verin!) yazıyordu. İçki dükkanının dışında “Bu da geçecek” yazan yeni bir tabela gördüm ve ‘acaba geçekten de bunu istiyor muyum’ diye merak ettim.
Yazının orjinali NY Times sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
