ABD’de George Floyd’un polis tarafından öldürülmesinin akabinde adalet ve eşitlik protestolarının arttığı bu periyotta, münhasıran nefret söylemlerine dair yeteri kadar tedbir almadığı gerekçesiyle Facebook’a karşı yapılan reklam boykotu davetine birtakım büyük reklamverenler de uyacağını açıkladı.
Kâr İçin Nefreti Durdur (Stop Hate for Profit) Kampanyası, sivil topluluk örgütlerinin inisiyatifiyle ABD’de eşitlik, özgürlük ve adalet hareketine destek vermek gayesiyle başlatıldı. Kampanya, Facebook ve Instagram’daki nefret içeriklerinin toplumsal sıkıntıları derinleştirdiğine dikkat çekerken Facebook’un bu çeşit içerikleri Facebook ve Instagram’da daha sıkı denetim etmesini talep ediyor. Bu talebin ciddiye alınması için de Facebook ve Instagram’da reklam veren markaların temmuzda, Facebook platformlarında reklam satın almasını ikaz mahiyetinde durdurması isteniyordu. Şimdilik bu davete Verizon, The North Face, REI, Upwork, Ben&Jerry’s, Patagonia üzere büyük şirketler olumlu yanıt verdi. Bu şirketler, temmuzda Facebook ve Instagram’da reklam satın almayarak nefret söylemine karşı platformun harekete geçmesi davetine destek verecek.
Facebook’un temel gelir modeli, platformlarında daha çok kullanıcının vakit geçirmesi ve paylaşım yapmasına dayanıyor. Kullanıcı etkileşimi arttıkça benzeri nispette reklam gösterim adedi de artıyor. Sonuç olarak gösterilen reklamlar da platformun gelir hanesine artı olarak yazılıyor. Başlatılan bu kampanya da tam olarak Facebook ve Instagram’daki içeriklerde etkileşimi artırıp daha fazla kar etmek uğruna Facebook’un siyahlara karşı ayrımcılığı körükleyen yahut Yahudileri amaç alan nefret içeriklerine göz yumduğunu argüman ediyor. Kampanya, Facebook’un içerik idaresine daha fazla değer vermesi ve nefret hatalarına yönelik içeriklerin daha büyük kitlelere ulaştırılmasının önüne geçilmesini amaçlıyor.
BİRKAÇ YIL EVVEL REKLAMVERENLER YOUTUBE’U DA BOYKOT ETMİŞLERDİ
Markalar tarafından benzeri iki reklam satın alma boykotu 2016 ve 2017’de de yaşanmıştı. AT&T, Verizon, Johnson&Johnson üzere dünya çapında tanınan ve büyük reklam bütçeleri olan markalar Youtube’da reklamlarının göründüğü içeriklere dair platformun gereğince hassasiyet göstermediği gerekçesiyle reklam satın almayı durdurmuşlardı. Bilhassa evlat istismarı, terör, nefret söylemleri barındıran içeriklerde kendi reklamlarının yayınlandığını gören markalar bu sorun çözülene kadar platformda olmayacaklarını duyurmuşlardı. O denli ki aradan yaklaşık iki yıl geçtikten sonra AT&T tekrar Youtube’a döndü. Markalar, reklamlarının elverişli içeriklerde gösterilmesini; platformun bu hususta kendilerine teminat vermesini ve somut adımlar atmasını talep etmişlerdi.
Bu taleplerin akabinde Youtube, içerik idaresine daha fazla kıymet vereceğini, daha fazla bilirkişi istihdam edeceğini ve reklamverenlerin önceliklendirmedikleri içerik çeşitlerinde mümkün olduğunca reklam gösterimi yapılmayacağını açıklamıştı. Velev daha sonra Youtube kanallarının reklam gösterebilmek için birtakım minimum kaidelerini güncellemişti.
İKİ BOYKOT ARASINDAKİ BENZERLİKLER VE FARKLAR NELER?
İki reklam boykotunun ortak noktası olarak platformların, dolaşıma giren içeriklerdeki nefret söylemi, pedofili, ırk ayrımcılığı ve gibisi her türlü nefret söylemine dair harekete geçmesi talebini görebiliyoruz. Platformların, yalnızca birer iletim aracı olarak değil; tıpkı vakitte yayınlanan içeriklerin moderasyonu konusunda da sorumlu tutulması ve harekete geçmesi gerektiği vurgulanıyor.
Gayri taraftan Youtube boykotunda markaların temel hareket motivasyonu, kendi reklamlarının mütenasip bulmadıkları içeriklerde gösterilmesiyken Facebook boykotunda markalar daha umum bir toplumsal faydayı amaçlayarak platformlardaki nefret söyleminin engellenmesi talebiyle hareket ediyor. Yani boykotun bir adedinde marka güvenliği ön plana çıkarken gayrısında toplumsal güvenlik ön planda tutuluyor.
Buradan da anlıyoruz ki platformlarda para harcayan markaların temel talepleri emsal olsa da harekete geçme motivasyonları birkaç yıl içinde değişmeye başlamış. Yalnızca kendi markasını değil bütün ekosistemi düşünmeye yönelen markalar bunu elbette tek başlarına yapmıyorlar. Son 5 yıl içinde platformlarda yaşanan şahsî done sızıntıları, Cambridge Analytica skandalı ve aşırılıkçı içerik üreticilerinin kendilerini reklamlar yoluyla finanse ettiğinin ortaya çıkması kullanıcıların taleplerini de değiştirdi. Platformların kullanıcıları birebir vakitte markaların da tüketicileri, gerçek bireyler. Bu bireyler, yalnızca eser ve hizmet satın aldıkları markaların kalitesine nazaran değil toplumsal problemler önündeki tavırlarına nazaran de tercihlerini değiştirebiliyor yahut tercih ettikleri markaların toplumsal meselelere dair harekete geçmesini istiyor. Hal bu türlü olunca markalar, ticari dertlerinin yanı sıra toplumsal problemleri da kapsayan siyasetler üretmeye yöneliyorlar.
REKLAM BOYKOTU PLATFORMLARI TERBİYE EDER Mİ?
Metnin başlığı olan soruya gelecek olursak; reklam boykotu platformları terbiye eder mi? Yerinde yasal düzenlemeler ve denetimler olmadan bunun mümkün olduğunu düşünmüyorum. Yeniden de markalardan gelecek taleplere karşı da platformlar elbette yeni tedbirler almak için süratlice harekete geçiyorlar. Platformlar için buhran mealine gelen bu çeşit teşebbüsler, en kıymetlileri olan gelirlerini direkt etkilediği için ne aşırılık yanlısı içerik üreticilerini küstürmek ne de reklamverenlerin platformlarından kaçmalarını istiyorlar. Aslında ipin hem altında hem üstünde oynuyorlar.
Facebook da Youtube üzere süratlice harekete geçip birtakım önlemler aldığını duyuracaktır. Velev bu kampanya başladıktan sonra Financial Times’ın aktardığına nazaran Facebook’un üst seviye başkanlarından biri platformlarında bir ‘güven açığı’ olduğunu kabul ederek reklamverenlerin istekleri doğrultusunda yeni tedbirler alabileceklerini söylemiş.
Reklam ve teknoloji şirketleri olan yukarıda bahsettiğimiz platformların bağlı olduğu şirketler, düzenlenmemiş piyasalarda mümkün olan en yüksek karı elde etme motivasyonuyla çalışırken, gelir kaynaklarından gelen bu tip önemli ihtarları elbette kulak arkası edemezler. Facebook’un alacağı tedbirleri şimdilik bilmiyoruz lakin esaslı bir tahlil getireceğini de sanmıyorum. Öbür taraftan gelecek rastgele ekstra bir tedbiri ise hiçbir şey yapılmamasına tercih ederim.
Uygunsuz içeriklerin platformlarda dolaşmasında ve nefret söyleminin yayılmasında platformların sorumluluklarını kabul etmekle birlikte dünyayı negatif kıymetlerle okuyanların sunduğu içeriklerin bu kadar çok alıcısı varsa sorunu platformlarda değil öbür noktalarda aramak lazım.
Gazete Duvar
