Ogün Akkaya
Ortalarında Buğday Ekolojik Ömrü Destekleme Derneği, Ekolojik Tarım Tertibi Derneği ve Yeşil Fikir Derneği’nin bulunduğu 61 dernek ve topluluk, Meclis gündemine giren “Gıda, Tarım ve Orman Alanında Kimi Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Teklifi”nin 28. 29. ve 30. hususlarının besine yönelik tabir özgürlüğünü kısıtlayıcı düzenlemeler içerdiği gerekçesiyle geri çekilmesi için imza kampanyası başlattı. Meclis gündemine gelen yasa tasarısının görüşülmesi önümüzdeki haftaya ertelendi. Teklif maddeleştiği durumda “her türlü yazılı, görsel, işitsel ve dijital irtibat araçları üzerinden yapılan ve ticari reklam kapsamına girmeyen, besin güvenliği ve güvenilirliği konusunda tüketicide kaygı, dehşet ve güvensizlik yaratarak tüketicinin tüketim alışkanlıklarını olumsuz etkileyen gerçeğe ters yayınlar” aldatıcı yayın olarak tanımlanacak ve 20-50 bin TL ortasında para cezası verilecek.
Turgay Özçelik ‘GIDA SİYASETLERİ GÜNÜ KURTARMAYA YÖNELİK’
Belirtilen hususların yasalaşması durumunda “yanıltıcı yayın” ismi altında besin güvenliği ile ilgili her türlü dijital, matbu, görsel yayına para cezası verilebileceğini belirten Buğday Ekolojik Hayatı Destekleme Derneği İrtibat koordinatörü Turgay Özçelik, “ Kanun teklifinde münasebet ‘gıda güvenliği ve güvenilirliği konusunda tüketicide tasa, dehşet ve güvensizlik yaratarak tüketicinin tüketim alışkanlıklarını olumsuz etkileyen gerçeğe ters yayınlar’ olarak geçiyor. Bilhassa besin alanında bir bilgi kirliliği yaşandığı yanlışsız; dijital irtibat araçlarının yaygınlaşması ile birlikte uzman ya da değil, pek çok kişi ya da kurum besin alanıyla ilgili bilgi paylaşımı yapıyor. Bunların bir kısmı ne yazık ki yanlış ve aldatıcı bilgiler. Bu bilgi kirliliğinin nedeni, hususla ilgili rastgele bir yasak, ceza olmaması değil, kamu kurumlarının besinle ilgili bilgi paylaşımının yetersiz, besin siyasetlerinin ise günü kurtarmaya yönelik olması. Kamu kurumlarını vazifelerini gerektiği üzere yapmadıkları için, devayı yanlış olan kısa yolda, güzellerine gitmeyen yayınları yasaklamakta buluyor” açıklamasında bulundu.
‘GETİRİLEN YASAKLAR, YANLIŞ SONUÇLAR DOĞURABİLİR VE HAKSIZLIKLARA NEDEN OLABİLİR’
Yasa teklifi meclisten geçtiği takdirde besin eserlerine getirilen sansürü denetlemek için bir bilim şurası oluşturulacağının konuşulduğunu belirten Özçelik, “Şayet bir bilim şurası oluşturulacak ise, besin alanındaki şirketlerin lobicilik çalışmalarından etkilenmeyecek bilim insanlarının ve sivil toplum örgütlerinin temsilcilerinden oluşmalı. Lakin bu bilim heyetinin vazifesi hangi yayını yasaklamak gerektiğine karar vermek değil, hangi bahiste bilgi eksikliği yanlışlığı var, onu tespit edip bu alanla ilgili gerçek bilgiyi paylaşmak olmalı. Besin alanı bir sanayi konusu olduğu için, bilimsel bilgiler de farklılık gösterebiliyor. Örneğin; Dünya Sıhhat Örgütü dahil pek çok bilimsel kurum pestisitlerin ziyanlı olduğunu söylerken, pestisit şirketlerinin desteklediği bilim insanları aksini söyleyen araştırma sonuçları yayımlayabiliyor. Yani bilimin referans alınması da, ‘hangi bilimsel kaynaklar, hangi bilgiler?’ sorusunu doğuruyor. Kamu kurumlarının vazifesi vatandaşların sağlıklı besin hakkını tesis etmek ve bununla ilgili bilgilendirme yapmak, yasaklayıcı değil, önleyici, hami siyasetler geliştirmektir. Aksi durumda, getirilen yasaklar, yanlış sonuçlar doğurabilir ve haksızlıklara neden olabilir. Yayın ve bilgilenme hakkına da mani teşkil edebilir” tabirlerine yer verdi.
‘ÜRETİCİLER SİVİL TOPLUM BASKISI HİSSETMEYECEĞİ İÇİN BESİN KAYNAKLI HASTALIKLARDA ARTIŞ OLABİLİR’
Teklifin yasalaşması durumunda insanların besine erişimde ve besinlerin sağlıklı olup olmadığını yahut besin eserine ait olarak üretim-dağıtım-tüketim süreçlerinde yaşanan adaletsizlikleri öğrenmelerinin zorlaşacağını belirten Besinde Sansüre Hayır Kampanya Koordinatörü Yağız Abanus, “Bundan sonra bu mevzular hakkında bilgi üreten sivil toplum kuruluşları, araştırmacılar yahut bilim insanları sözlerinin bu düzenleme kapsamında 50 bin TL para cezasıyla müsabakasından korkacaklar ve kendilerini geri çekecekler. Sonuç olarak muteber ve kamusal bilgiye erişim açısından sıkıntılar yaşanacağını, tüketicilerin besin tüketme noktasında kuşkularının artacağını söyleyebiliriz. Bunun sonucunda üreticiler besinlerin sağlıklı olması noktasında bir sivil toplum baskısı hissetmeyeceği için olağan ki besin kaynaklı hastalıklarda da artış olabilir” dedi.
‘BİRÇOK KİŞİ VE KURUM OTOSANSÜR UYGULAMAK ZORUNDA KALACAK’
Yasa teklifiyle getirilmek istenen sansürle besin güvenilirliği hakkında medyatik uzmanların sansasyonel açıklamalarının ve bilgi kirliliğinin önlenmesinin amaçlandığını belirten Abanus, “Ancak düzenlemenin kendisine bakacak olursak sıradan vatandaşların, bu mevzuda yazan, çizen gazetecilerin, bilim insanlarının, veganların ve sivil toplum kuruluşlarının da besin güvenliği ve güvenilirliği hakkında konuşurken korkması ve hatta oto sansür uygulaması hedefleniyor. Besin güvenliği ve güvenilirliği alanında bilgi kirliliği yok demiyoruz, lakin bilgi kirliliğini çözmenin yolu bu sorunu halihazırda çözmeye çalışan kişi ve kurumları otosansüre mahkum etmek değil. Biz bu bağlamda bu sorunun dayanışmacı ve planlamacı siyasetler doğrultusunda şahısların kendi bölgelerinde örgütlendikleri topluluklar, sivil toplum kuruluşları ve toplumsal teşebbüsler üzerinden çözülebileceğini düşünüyoruz. Düzenleme direkt sansür uygulanması üzere bir sonuç öngörmüyor lakin o kadar geniş bir tarif var ve cezalar o kadar yüksek ki birçok kişi ve kurum oto sansür uygulamak zorunda kalacak” açıklamasına yer verdi.
Gazete Duvar
