ANKARA – Dünyayı tesiri altına alan, bir milyonun üzerinde kişinin vefatına neden olan yeni tip korona virüsü salgıyla gayrette 7 ay geride kaldı.
Birinci olayın görüldüğü 11 Mart’tan bu yana uzmanların da ikazıyla acil durumlar dışında hastaneye gitmeyen çok sayıda kişi, birinci basamak sıhhat hizmetinin verildiği aile sıhhati merkezlerinde yoğunluk oluşturdu.
Esirgeyici sıhhat hizmetlerinin yanı sıra hem olayları hem de olay yakınlarını tek tek arayan, anlık gelişmeleri sisteme giren ve hadiseleri yönlendiren aile doktorları, birinci hadisenin tespit edilmesinden bu güne artan iş yükünü, karşılaştıkları meseleleri ve taleplerini anlattı.
ŞEFFAFLIK SÜRECİ İŞLETİLEMEDİ: KAOS VE DÜZENLİKLİK YAŞANIYOR
Pandemi sürecinin başından bu yana en büyük sorunun salgının yönetilememesi olduğunu belirten Türk Tabipleri Birliği (TTB) Covid–19 İzleme Kümesi üyesi ve Aile Hekimliği Kolu Lideri Filiz Ünal, “Salgının başından bu yana TTB olarak şeffaflık sürecinin işletilmesi gerektiğini söylüyoruz lakin işletilemedi. Sıhhat Bakanlığı’nın dataları açık bir halde bilim insanlarının, tabiplerin bilgisine sunmalıydı. Elimizde bilgiler olmadan bir kaos ve düzensizlik yaşanıyor. Gerçekten benim bölgemde kaç müspet olay olduğunu, ne oranda önlem almam gerektiğini bilmiyorum. Bilimsel temellerden uzak, bilinmezlikler içindeki yaklaşım bizi yoruyor” tabirlerine yer verdi.
SALGININ BAŞI, ORTASI, SONU YOK: MÜSPET HADİSELER 10 GÜN SONRA SOKAKTA
Aile Sıhhati Merkezlerine, ateş, boğaz ağrısı, koku alamama şikâyetleriyle gelip de müspet çıkan olay sayısının hala çok yüksek olduğuna dikkat çeken ve ekipman yetersizliğini vurgu yapan Filiz Ünal, yaşadıkları süreci şöyle anlattı:
“Pandemi müddetince aile planlaması hizmetleri, hamile izlem takibi, bebek ve çocuk izlem takiplerini yaptık. Tüm çocukların ve kronik hastalığı olan şahısların aşılamaları, gezici sıhhat hizmetleri ve yerinde sıhhat hizmetlerine koşturulduk. Bu kadar iş yükü yetmezmiş üzere okul periyodu aşılama hizmetleri de aile tabiplerinin küfelerine yüklendi. Ayrıyeten Sıhhat Bakanlığı bu süreçte meskendeki karantina sürecini güncelledi. PCR müspet hadiselerde PCR alındığı günden itibaren, muhtemel olaylarda ise belirti başlangıcından itibaren 10. günün sonunda izolasyon sonlandırılıyor. 10 gün içerisinde virüs büsbütün yok oluyor mu? Bu bireylerin insanların ortasında dolaşması tehlikeli değil mi?”
‘GÖNDERİLEN EKİPMANLAR HİÇBİR STANDARDA UYMUYOR’
“Tüm bu soruların ne bilimsel karşılığı, ne sistematik bir salgın idaresi, ne de Sıhhat Bakanlığı’nın aldığı önlemler olmadığı için doktorlar ve hemşireler bıkmış durumdalar. Salgının başı, ortası, sonu yok. Türkiye’de şu an salgın idaresi yapılamıyor. Gönderilen gereçler hiçbir standarda uymuyor. Maskelerin yarım günü bile tamamlamadan lastikleri kopuyor. Hemşire arkadaşımız misyona geldiğinde maskenin lastiklerini zımbayla sağlamlaştırdı.”
DOKTOR VE HEMŞİLER TÜKENDİ: ŞİMDİ SIHHAT İŞÇİSİ BİLE AŞILANMADI
Ünal, korana virüsü salgının da tesiriyle zatürre ve grip aşısına olan talebin artığını, aile sıhhati merkezlerinde aşının temini konusunda sıkıntılar yaşandığını söz ederek, “Filyasyondan başlayarak okul, yetişkin ve çocuk aşılamasında acayip bir karmaşa var. Örneğin erişkin aşısı elimizde yokken bütün televizyonlardan ‘gidin zatürre ve grip aşısı olun’ diye yayınlar yapılıyor. Ancak devlet bunun karşılığında aşıyı vermiyor. Bu aşılamaların bilhassa resmi kurumlarda yapılması gerektiği söyleniyor lakin şimdi sıhhat işçisi bile aşılanmadı. Şu anda birinci basamak sıhhat kuruluşlarında çalışan hiçbir hekim ya da hemşire grip aşısını yaptırmış değil. Aşı yoğunluğu ile birlikte de tabipler ve hemşireler tükendi” dedi.
‘KRONİK HASTA TAKİBİNİN GECİKMESİ ÖNEMLİ HALK SIHHATİ PROBLEMLERİNE YOL AÇIYOR’
Korona virüsü salgını yoğunluğu nedeniyle de kanser ve diyabet taramalarına ait çabucak hemen hiçbir sürecin yapılamaz hale geldiğini söz eden Ünal, kronik hasta takibinin bu kadar gecikmesinin önemli halk sıhhati sıkıntılarına yol açmaya başladığını kaydetti. Ünal, “Şu anda kanser taramaları ve diyabetlerle ilgili çabucak hemen hiçbir süreç yapamaz hale geldik. Kronik hasta takibinin bu kadar gecikmesi önemli halk sıhhati problemleri oluşturdu. Zira hastaneler randevu ile çalışıyorlar. Hastaneye ulaşamayan her hasta birinci basamağa geliyor. Böylelikle birinci basamağın hem poliklinik yükü artı, hem de kollayıcı sıhhat hizmetleri açısından üzerindeki yük artırılmış durumda. Yalnızca iktisat düşünüldüğü için halk sıhhati göz arkası edilmiş durumda. Biz hastayı ve toplumu müdafaa noktasında çaresiz kalıyoruz. Mesela ben yılgınlık dönemindeyim. Aile hekimliklerinde çalışan sağlıkçılar yılgın ve bıkkın” diye konuştu.
AHEF LİDERİ: ESNEK ÇALIŞMA UYGULAMASINA TABİ DEĞİLİZ, TÜKENDİK
Aile Tabipleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) İdare Heyeti Lideri Hasret Sezen ise, Aile Doktorlarının pandemi sürecinde misyon tariflerinde olmayan iş yükü ile karşılaştıklarını, esnek çalışma uygulamasına tabi olmadıkları için de bıkkınlık ve tükenmişlik yaşadıklarını kaydetti. Salgın devrinde birçok aile sıhhati merkezi çalışanının Covıd-19 hastalığına yakalandığını, kimilerinin ise hayatlarını kaybettiklerini söz eden Sezen, şöyle konuştu:
“Yaşadığımız Pandemi periyodunda esnek çalışma uygulaması tüm kurumlarda uygulanırken sıhhat merkezlerinde ve bilhassa aile sıhhati merkezlerinde bu uygulama yapılmamıştır. Bu durumda çalışanlar üzerinde artan polikliniklerle birlikte virüs yükü de artı, birçok arkadaşımız hastalandı, kimileri da hayatını kaybetti. Esnek çalışma modelinin uygulanmasını bırakın günlük çalışma müddeti birçok yerde 8 saatin üstünde, kimi yerlerde ise 16 saati buluyor. Bu süreçte Covıd-19 yahut öteki bir sebeple ölen farkı gözetmeksizin meyyit muayeneleri de aile doktorlarınca yapıldı.
‘AİLE HEKİMLİĞİ ÇALIŞANLARINA CEZALAR VERİLDİ, FİYATLARI KESİLDİ’
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca tarafından aile tabiplerine ek ödeme taahhüdünde bulunulduğunu fakat bu taahhüdün gerisinde durulmadığını belirten AHEF İdare Konseyi Lideri Hasret Sezen, “Aile tabiplerine bu güne kadar hiçbir ek ödeme yapılmamış tersine moral ve motivasyonları bozacak formda süreçler tesis edilmiş, cezalar verilmiş, misyonlarından el çektirilmiş, daima kontroller ve prestij suikastları yapılmıştır. Kimi yerlerde ise keyfi uygulamalarla aile sıhhati çalışanlarına cezalar verildi, fiyatları kesildi. Pandemi devrinde polikliniklerin en büyük yükünü çeken aile doktorları bu güçlü süreçte hem üvey evlat muamelesi gördü, hem de göz gerisi edildi.
Gazete Duvar
