İsveç Gothenburg Üniversitesi V-Dem Enstitüsü, ABD’de Cumhuriyetçi Parti’nin 2000 yılından beri demokratik normlardan uzaklaşarak ‘Macaristan ve Türkiye’deki otokratik iktidar partilerine emsal bir çizgi izlemeye başladığını’ öne sürdü. Enstitünün bugün yayımladığı ve dünya demokrasilerinin ‘İlliberalizm Endeksi’nde, “Cumhuriyetçi Parti, Macaristan, Hindistan, Polonya ve Türkiye’de iktidardaki milliyetçi partilerinkine emsal bir tavır ve taktik benimseyerek rakiplerini şeytanlaştırmaya ve onlara karşı şiddeti özendirmeye başladı” tabirleri kullanıldı.
Araştırmada Türkiye için şu sözlere yer verildi: “Polonya’daki Hukuk ve Adalet Partisi (PiS), Macaristan’daki Fidesz Partisi ve Türkiye’deki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), illiberalizm endeksinde, milenyuma tipik bir demokrasideki iktidar partileri üzere başladı. Hindistan’daki Bharatiya Janata Partisi (PJP) 1999’da birtakım illiberalizm işaretleri vermeye başlamıştı. Lakin son 20 yıl içinde bu dört partinin tümü giderek daha fazla illiberal oldu. Artık bu partiler, illiberalizm açısından tipik bir otokrasideki iktidar partilerine çok yakın.
Liderlikleri altında bu ülkeler daha otokratik olmaya başladı. Macaristan demokrasi statüsünü 2018’de, Türkiye de 2014’te kaybetti.Veriler, Polonya’daki Hukuk ve Adalet Partisi’nin ekonomik siyasetler açısından sola, Fidesz ve AKP’nin ise sağa kaydığını gösteriyor.”
‘MUHALEFET HÜRMET GÖSTERİLMEMESİ, ŞİDDETİN ÖZENDİRİLMESİ’
Enstitü, ‘partinin çizgisindeki değişikliğin artık bu siyasetleri ileri götüren ABD Lideri Donald Trump’ın yükselişine yol açtığını’ savundu. V-Dem Enstitüsü’nün Lider Yardımcısı Anna Lührmann, ABD’de Cumhuriyetçi Parti’nin yaşadığı dönüşümün ‘yerleşik bir demokrasideki en büyük çizgi kaymasın temsil ettiğini’ söyledi.
Enstitünün ‘dünya demokrasilerinin sıhhatini ölçmeye yönelik’ araştırmasında Cumhuriyetçi Parti’nin hâlâ çoğulculuğa bağlı kalmasına rağmen ‘diğer demokratik normların terk edilmesi, muhalefete hürmet gösterilmemesi ve şiddetin özendirilmesi yolunda ilerlediği’ belirtildi. (BBC Türkçe)
Gazete Duvar
