Nüfusunun çoğunluğu Katolik olan Polonya’da Anayasa Mahkemesi’nin kürtaja neredeysa tam yasaklama getiren kararını protesto eden bayanlar greve gitti. Ceninde çok önemli sıhhat meseleleri olması halinde kürtaja müsaade veren yasa hususunun iptaline öfkeyle reaksiyon gösteren bayanların hareketleri yedi gündür sürüyor. Salı günü Parlamento’da yaşanan arbedeler sırasında muhalefet sıralarından “Bu bir savaş”, “Utanın” haykırışları yükseldi.
İZLANDALI BAYANLARDAN ESİNLENDİLER
İzlandalı bayanların 1975’teki genel grevinden esinlenen bayan hareketi, okullar ve işyerlerine gitmeme ve mesken işlerini yapmayı reddetme kararı aldı. Bunun gibisi bir aksiyon 2016 yılında da yapılmış, parlamento gündemindeki kürtajı kısıtlayan yasa teklifi karşısında yas sözü olarak siyahlar giyinmiş binlerce Polonyalı bayan sokaklara dökülmüştü.
Salı günü muhafazakar meclis liderinin greve giden bayanların sembol olarak benimsediği kırmızı şimşek görselinin Nazi gençlik örgütünün sembolüne benzediğini öne sürdü. Bunun akabinde, parlamentodaki merkez ve sol partilerden milletvekilleri, Başbakan Mateusz Morawiecki’nin konuşmasını kürtaj talebini destekleyen dövizler ve sloganlarla protesto ettiler.
Solcu milletvekillerinden Agnieszka Dziemianowicz-Bak BBC’ye “Sokakları dolduran göstericilerle ve bayanların, doğurganlıkları üzerinde tam kelam sahibi olmaları konusunda gerçek bir toplumsal tartışma talebiyle dayanışmaya çalıştık” dedi.
Başbakan Yardımcısı Kaczynski, Facebook’a koyduğu bir görüntü iletisinde “Anayasa çerçevesinde öbür türlü bir karar alınamazdı. Yasallık konusunda büsbütün haklı yerde olduğumuzu hatırlamalıyız” dedi ve Polonyalıları kiliseyi ve ulusu müdafaaya çağırdı.
Muhalefetteki Yurttaş Koalisyonu’nun önderi Borys Budka ise buna, “nefret, iç savaş kışkırtıcılığı ve parti gücünü yurttaşlara taarruz gayesiyle kullanmanın cürüm olduğunu” söyleyerek cevap verdi.
Daha evvel Başbakan Morawiecki şovların son bulması daveti yapmış, sokaklara dökülenlerin koronavirüs salgınının oluşturduğu riskleri gözardı ettiğini söylemişti.
Başbakan “Tercih özgürlüğü (kürtaj konusunda) hakikaten temel bir bahis ancak tercih hakkını kullanabilmek için evvel hayatta kalmak gerektiği konusunda hemfikir olmalıyız. Ölen biri tercih hakkını kullanamaz” diye sürdürmüştü.
İKTİDAR KANADI KARARI SAHİPLENDİ
Polonya’da iktidarda olan Hukuk ve Adalet Partisi önderi kararın değiştirilemeyeceğini söyledi. Başbakan yardımcısı vazifesinde olsa da perde gerisinde iktidarın gerçek başkanı olarak görülen Jaroslaw Kaczynski, protestoların Polonya’yı yok etme teşebbüsü olduğunu söyledi ve halkı Katolik Kilisesi’ni ve ulusun varlığını “savunmaya” çağırdı.
Geçen Perşembe günü Polonya Anayasa Mahkemesi, iktidardaki milliyetçi Hukuk ve Adalet Partisi’nden bir küme milletvekilinin geçen yıl yaptığı başvuruyu haklı bularak, ülkede kürtajı hudutlu da olsa mümkün kılan az sayıdaki yasal kriterden birini daha kaldırmıştı.
Bu karar, bundan sonra kürtajın yalnızca tecavüz, ensest ya da annenin hayatının tehlikede olması emelleriyle yapılabileceği, ancak ceninin önemli sıhhat meseleleri olması durumunda yapılamayacağı manasına geliyor.
Resmi gazetede yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek olan mahkemenin kararına itiraz da edilemiyor. Karar şimdi resmi gazetede yayımlanmış değil.
Polonya’da yayımlanan Gazeta Wyborcza isimli gazetenin yaptırdığı kamuoyu yoklaması, halkın yüzde 59’unun kürtajla ilgili yeni kısıtlamanın fazla ileri gittiği görüşünde olduğunu gösteriyor.
POLONYA’DAKİ KÜRTAJ TARTIŞMALARI
Kürtaj, Polonya’da kamuoyunu derinden bölen bir mevzu. Ülkede kürtaj son değişiklikten evvel de Avrupa’daki en katı kanunlara tabiydi. 2014 yılında CBOS araştırma merkezi tarafından yapılan bir kamuoyu yoklamasında, görüşleri alınan Polonyalılardan yüzde 65’i kürtaja karşı çıkmış, yüzde 27’si kabul edilebilir bulmuş, yüzde 8’i ise kararsız olduklarını söylemişlerdi.
Ancak yıllardır yapılan bütün kamuoyu yoklamalarında, halkın çoğunluğu net bir farkla bu mevzudaki kısıtlamaların gevşetilmesinden yana görünüyor. Polonya’da yılda ortalama 1000 yasal kürtaj yapılıyor lakin bayan kümeleri gizlice ya da yurt dışında yapılan kürtaj sayısının 80 bin ila 120 bin ortasında olabileceğini varsayım ediyor.
Gözlemciler, hükümetin ve iktidar partisinin, birebir vakitte ülkenin güçlü kurumlarından Katolik Kilisesi’ne alışılmadık ölçüde sert bir tenkit dalgasına da yol açan son protestoların kitleselliği karşısında şaşkınlık içinde olduğunu söylüyor.
Kilisenin genç nesiller üzerindeki tesiri azalırken, protesto aksiyonlarına çok sayıda genç bayanın katıldığı da dikkat çekiyor. Pazar günü yapılan hareketler kiliseleri gaye aldı ve kimi kiliselerde ayinler yapılamadı.
Bütün bunlara ek olarak, hükümetin değişiklikleri parlamentoda tartıştırmadan ya da kamuoyuna istişareden süratle geçirmesinin de yansıların artmasında rol oynadığı belirtiliyor. (BBC Türkçe)
Gazete Duvar