HDP İstanbul Milletvekili Musa Piroğlu, korona virüsü salgınında engelli ve 65 yaş üstü bireylerin yaşadığı problemlere yönelik bir rapor hazırladı. Meclis’te basın toplantısı düzenleyen Piroğlu, Türkiye nüfusunun yüzde 9,1’ini oluşturan 7 milyon 551 bin 65 yaş ve üstü birey bulunduğunu hatırlattı. Bu bireylerin salgın karşısında alınan karar sonucu ‘virüsü yayan kişiler’ olarak görüldüğünü belirten Piroğlu, 65 yaş üstü bireylerin maksat haline geldiğini raporda belirtti.
65 yaş üstü bireylerin psikolojilerinde bozulmalar olduğunu söyleyen Piroğlu, “Bireyler gaye haline getirilerek neredeyse linç edilmeye varan durumlara maruz kaldılar. Bu süreç 65 yaş üstü bireyleri daha derinden etkileyerek, içerisinde bulundukları dehşet ve çaresizliği daha çok tetikledi. 65 yaş ve üstü bireyler için hiçbir alternatif tahlil geliştirilmeden sunulan tek tahlil izole edilmek olmuştur” dedi.
‘YAŞLILARIN KÜSMESİNE NEDEN OLDU’
Raporda uzmanların görüşü de yer aldı. Psikiyatri uzmanı Prof.Dr. Nevzat Tarhan’a nazaran sokağa çıkma yasağı yaş ayrımcılığına dönüştü. Bunun da toplumda o kısma karşı ‘damgalanma’ duygusu yarattığını söz eden Tarhan, “Biz bu uygulama ile 65 yaş ve üzeri vatandaşları toplumdan izole ettik. Onları virüsten korumak isterken, virüsü onların yaydığına dair bir kanaat oluşturulmasına neden olduk. Yaş almış vatandaşlar da korona virüsünün tesirlerini ve sonuçlarını tam olarak kavrayamadan dışarı çıkmaları yasaklandı. Bu durum onlarda karamsarlık, acizlik ve güçsüzlük üzere hisleri beraberinde getirdi ve depresyonu da tetikledi. Tıpkı vakitte mevte yakın oldukları üzere bir duyguya da neden oluyor. Mesela emekli bir yurttaş bu olay çıktığında tüm yakınlarını arayarak ‘Hakkınızı helal edin’ dedi. İleri yaş kümesini bu türlü bir psikoloji içerisine soktular. Yaşlıların küsmesine neden oldu. Bu uygulama ileri yaş kümesinin ruhsal durumunu düşünmeden, araştırmadan yapılan bir uygulama” diye konuştu.
‘VİRÜSTEN KORUYALIM DERKEN RUHSAL TRAVMALAR TETİKLENDİ’
Sokağa çıkma yasağının yalnızca ileri yaştaki bireylere uygulanmasının toplumsal medyada o kesite karşı ‘incitici’, ‘utandırıcı’ paylaşımlara yol açtığını tabir eden Tarhan, “Bu şahıslarda suçüstü duygusu oluşturuluyor. Bu bir dalga konusu yapıldı. Kırılgan yapıdaki yaşlılara bu uygulama üzerinden meskenlerde bile ‘İhbar ederiz seni’ üzere yapılan latifeler onlar üzerinde ruhsal sonuçlara neden olacak. Virüsten koruyalım derken ruhsal travmaları tetikleyebilecek bir durum oluştu. Bu yüzden kalp krizi geçirebilir beşerler. Onların ruhlarını yaraladı bu durum. Gençler de bu durumu hoyratça kullanıyor. Ayrıyeten çalışmak zorunda olan birçok kesim hâlâ sokakta geziyor. Taşıyıcı olup bulundukları meskenlerdeki yaşlılara bulaştırma olasılıkları var. Bu durum bu biçimde çözülmez. Şu an sokakta birçok taşıcıyı dolaşıyor. Hemen sokağa çıkma yasağı genellenmeli. Sorun, yaşlıları toplumdan izole ederek çözülmez” sözlerine yer verdi.
‘DEPRESYON TETİKLENEBİLİR’
Uzman Klinik Psikolog Elif Arpacı ise, 60 yaş üzeri yurttaşların korona virüsü tehlikesini tam olarak anlamlandıramadıkları için kendilerine getirilen sokağa çıkma yasağını da “ayrıştırıcı” ve “incitici” olarak görebileceklerini söyledi. Gençlerin de bu durumu toplumsal medyada görünür olmak maksadıyla kullandıklarını tabir eden Arpacı, “Yaşlıları korumak ismine atılan bu adım onlarda bir ruhsal yaralanmaya yol açabilir. Yalnız yaşayan, internete, televizyona herkes kadar ulaşamayan bu kesim için bu uygulama ve getirdiği sonuçlar yıkıcı olabilir. Yetkililer tarafından yapılan, ‘yaşlılar ölüyor’ algısı yaratan açıklamalar yaşlılarda ‘Ölüme yakınız’ duygusu yaratarak tasa ve depresyon belirtilerini tetikleyebilir” dedi.
65 yaş ve üzeri bireylerin meskende kalmasıyla kuvvetli olan hayatlarının daha da güç kılındığı belirtilen raporda, bu kişilerin yaşamlarını kolaylaştıracak ve mağduriyetlerini giderecek tahliller üretilmediğine vurgu yapıldı.
‘BAKIMA MUHTAÇ BİREYLER NASIL KORUNACAK?’
Raporda ayrıyeten, “Yaşlı beşerler sokağa çıkmadan konutlarında nasıl duracaklar? Çalışmak zorunda olanlar var ortalarında, çocukları işe gidince torunlarının bakımını yürütenler var. Onlar işlerinden konuta geldiklerinde yaşlı yakınları nasıl korunacak? Kimsesi olmayan yahut aileleri yakınlarında olmayanlar muhtaçlıklarını nasıl giderecekler? İlaçlarını kim alacak, faturalarını kim ödeyecek, kim para çekecek, yemeklerini kim yapacak, nasıl banyoya girecekler, kimle dertleşecekler? Evet kamu kurumları, valilikler, belediyeler dayanak olmak için süratlice harekete geçtiler ancak bu şahısların temaslarından doğan riski nasıl azaltacağız?
Bakıma muhtaç olan yaşlı bireyleri nasıl koruyacağız pekala? Her gün meskenine yardımcısı gelmeden yatağından bile kalkamayan, kaşığı ağzına götüremeyen, demans hastası olup olayları anlamakta zorlanan, münasebetiyle kısıtlamalara uyamayan insanları nasıl koruyacağız? Ya huzurevleri? Yaşlı beşerler burada topluca yaşıyorlar, huzurevi çalışanı her gün toplu taşıma ile meskenine gidip geliyor, pek çok beşerle temas edip sonra huzurevi sakinleriyle temas ediyorlar, hem de çok yakın temas: Yemek yedirme, banyosunu yaptırma, giydirip soyma, tuvalete götürme ve sıklıkla tuvalet paklığını yapma üzere birebir yakın olmayı gerektiren pek çok iş. Bu temasların riskinden yaşlı insanları nasıl koruyacağız?” diye soruldu.
‘ENGELLİLER İÇİN MAHZURLARI KALDIRMAK YERİNE İZOLE EDEREK YENİ MAHZURLAR KONULDU’
Pandemiden 65 yaş ve üzeri bireylerin yanında Türkiye’deki 8.4 milyon engelli bireyin de etkilendiğini hatırlatan raporda, engellilerin olağan vakitlerde dahi ayrımcılık, dışlanma toplumdan izolasyona maruz kaldığı hatırlatıldı.
Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan engelli bireylerin salgınla birlikte pek çok temel hakkını kullanamaz olduğu belirtilen raporda, “Engellilerin, erişilebilirlik başta olmak üzere, sıhhat hakkına ulaşmakta zahmet çektiği, çok sayıda gereksinim sahibi bireyin fizik tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinden yoksun kaldığı, engelliler için yaşamsal ehemmiyete sahip ilaç ve medikal materyallerindeki fiyat farkları ve erişim zorluğu, yeniden bakmakla yükümlü bireylerin çalışma şartları bilinmesine karşın, hâlâ bu meseleleri çözmeye yönelik bir çalışmanın olmaması kabul edilebilir bir durum değildir. Tüm bu problemlerin yanında salgından kaynaklı meskene hapsedilen engelli bireyler gerilim, tasa ve ruhsal problemlerle da karşı karşıya kalmıştır.
Toplumsal vefa kümeleri ve kimi belediyelerin temel besin gereçlerini ulaştırmaları dışında çok fazla bir takviye görmemişlerdir. Gerekli ruhsal dayanak, meskenlerinde sıhhat hizmetlerinden yararlanabilmeleri için gereken tedbirler, tedavileri için daima kullandıkları tıbbi materyallerin fiyatsız olarak karşılanması, bunların yanı sıra içerisinde bulundukları ruhsal durumu en az formda atlatmalarına yönelik rehabilitasyonlar sağlanması için hiçbir adım atılmamıştır. 65 yaş üstü bireylerde olduğu üzere tahlil izole etmekte aranmıştır. Kelam konusu kısmın ‘sadece kendilerini ikametlerinde tutması’ bu riskleri bertaraf etmeye kâfi olmamıştır. Engelliler için manileri kaldırmak yerine izole ederek yeni mahzurlar konulmuştur” denildi.
Raporda engelli bireylerin, eğitim, sıhhat ve çalışma alanın yaşadığı zorluklara da değinildi. Engelli öğrenciler için Eğitim Bilişim Ağı’nda işaret lisanı ile çeviri bulunmadığı da hatırlatıldı.
‘CEZAEVLERİNDEKİLER MEVTE TERK EDİLDİ’
HDP’nin korona virüsü raporunda ayrıyeten cezaevleriyle ilgili değerlendirmeler de yer aldı. Raporda, “Hem hükümet yetkililerinin hem sağlıkçıların daima lisana getirdiği toplumsal uzaklık kurallarının değerine karşın Silivri cezaevinde 30 kişilik 40 kişilik koğuşların bulunması görmezden gelinmektedir. Test sonucu olumlu çıkan hadisenin 39 kişilik koğuşta tutulduğu da bilinmektedir. Hiçbir sıhhat sorunu olmayan mahpusların dahi böylesi bir risk altında olduğu süreçte engelli, kronik rahatsızlığı bulunan ve 65 yaş üstü bireylerin bu süreci bu cezaevleri şartlarında sağlıklı atlatmaları mümkün görünmemektedir. Bu durumda olan birçok mahpus ilgili kurumlarca cezaevinde kalamaz raporu almalarına karşın salgınla baş başa bırakılarak vefata terkedilmişlerdir” denildi.
Cezaevlerinde bulunan engelli 65 yaş üzeri ve kronik rahatsızlığı bulunan birtakım mahpusların durumu da tek tek raporda yer aldı. (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar