ANKARA – Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı toplumsal ağ sağlayıcılarına temsilcilik açma mecburiliği getiren ‘Sosyal Medya Yasası’ 1 Ekim’de yürürlüğe girdi ve temsilcilik açmayan toplumsal ağlara 10 milyon TL’lik idari para cezası kasım ayı başında uygulandı.
Birinci idari para cezasının üzerinden geçen 30 günlük süreçte de Facebook, Twitter ve YouTube üzere dünyanın önde gelen toplumsal ağ sağlayıcıları Türkiye’de temsilcilik açmadı ve ikinci basamakta uygulanacak olan 30 milyon TL fiyatındaki cezayla karşı karşıya kaldı.
BEŞ BASAMAKLI YAPTIRIMIN İKİNCİSİ 30 MİLYON TL’LİK CEZA
İktidarın hakaret, özel hayatın kapalılığının ihlali üzere içerikler nedeniyle ortaya çıkan “muhataplık sorununun” aşılması gerekçesiyle savunduğu toplumsal ağ sağlayıcılarına temsilcilik açma zaruriliği getiren kanunla, bunu yerine getirmeyen ağ sağlayıcılarına beş evreli yaptırım yolu belirlenmişti.
Temsilcilik açmayanlara yönelik kasım ayı başında Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK) tarafından uygulanan 10 milyon TL’lik idari para cezasının akabinde 30 gün geçti ve temsilcilik açmayan toplumsal ağlara 30 milyon TL fiyatındaki ikinci ceza uygulamasına gelindi.
Gelinen etapta, Rusya merkezli toplumsal medya platformu VKontakte (VK ) dışında Facebook, Twitter, Google/YouTube, TikTok üzere dünyanın önde gelen toplumsal ağ sağlayıcıları Türkiye’de temsilcilik açmadı.
İkinci idari para cezasının bildirisinin akabinde toplumsal ağ sağlayıcıları 30 gün içerisinde temsilcilik açmazlarsa reklam yasağı, dördüncü kademede internet trafiği bant genişliğinin yüzde elli, beşinci basamakta ise bant trafiğinin yüzde 90 daraltılması yaptırımlarıyla karşı karşıya kalacak.
‘10 MİLYON TL’LİK CEZAYI KİMSE ÖDEMEDİ’
Facebook’un temsilci atamayacağı kararını açıklayan, Twitter’ın sessizliğinin devam ettiğini belirten Prof. Dr. Yaman Akdeniz’e nazaran toplumsal ağ sağlayıcıların kararsızlıkları hâlâ devam ediyor. Birinci basamaktaki 10 milyon TL’lik idari cezanın üzerinden geçen 30 günlük müddetin dolmasıyla 30 milyon TL’lik ikinci ceza basamağına gelindiğini hatırlatan Akdeniz, birinci kademede uygulanan cezanın akıbetine ait şunları kaydetti:
“10 milyon TL’lik ceza uygulanmadı, bunu kimse ödemedi. Bu ödenecek bir ceza değil. Ne vakit ceza kesilir? Örneğin lokantanız sıhhate muhalif diyelim. Cezayı kesip kapattılar. Sen de paklığını yaparsın, cezanı ödersin dükkânın tekrar açılır. Burada o denli bir durum yok ki. Zati gelmeyeceksen bu cezayı ödemeni gerektirecek bir durum yok. Gelmeyecek olanlar açısından bu cezanın varlığı ya da ölçüsü hiçbir şey değiştirmiyor.”
Prof. Dr. Yaman Akdeniz
‘HÜKÜMETİN PLANININ DA GERİ TEPTİĞİNİ SÖYLEYEBİLİRİZ’
Temsilcilik açmayan toplumsal ağ sağlayıcılarına ikinci sefer uygulanacak idari para cezasının da bir tesirinin olmayacağını belirten Akdeniz, “Hükümet ‘biz ciddiyiz iletisi veriyor’ diyebiliriz. Kendi belirlediği planda tek başına ilerliyor fakat şimdilik hükümetin planının da geri teptiğini söyleyebiliriz. Zira bu cezaların caydırıcı tarafı olduğunu düşünmüyorum. Kaldı ki Türkiye’ye gelmemeye karar verdiyseniz bu cezayı ödemeyi gerektirecek bir durum da yok. Bu uzun bir sürecin ikinci ayağı. Bunu uzun bir Türk dizisi olarak değerlendirirsek dizi devam ediyor ve bu daha ikinci kısım. Bundan sonra reklam cezası, bant aralığının daraltılması cezası olacak. Bakalım Türkiye ona cüret edebilecek mi? Yapabilir diyor fakat yapacak mı önümüzdeki sene içerisinde göreceğiz. Kaldı ki Anayasa Mahkemesi’nde devam eden bir süreç olduğunu da unutmamak gerekir” tabirlerini kullandı.
‘CEZADAN HÜKÜMET DE ETKİLENECEK’
Yasaya nazaran, Türkiye’de temsilcilik açmayan toplumsal ağ sağlayıcıları, ikinci cezanın bildiri edilmesinin akabinde 30 gün içerisinde temsilcilik açmazlarsa reklam yasağıyla karşı karşıya kalacaklar. Reklam yasağından yalnızca toplumsal ağ sağlayıcılarının değil hükümetin de gelir kaybı yaşayarak olumsuz etkileneceğini belirten Akdeniz, mümkün üçüncü cezaya ait şunları kaydetti:
“Üçüncü yasak herkesi etkileyecek lakin şunu da unutmamak lazım. Facebook, Türkiye’ye, aldığı reklamlarla ilgili bedel üzerinden hem KDV hem dijital vergi hem de stopaj ödüyor. Münasebetiyle bu kaybı yalnızca KOBİ’lerin yahut Facebook’un olarak nitelendirmek gerçek olmaz. Hükümet de kaybedecek. Bu ceza şayet uygulanırsa önemli bir gelir kaybına da yol açacak. O nedenle bunu yalnızca Facebook’un kaybı olarak düşünmemek gerekiyor. Münasebetiyle şayet bu yola gidilirse beşli ceza sistemindeki en problemli uygulamalardan bir tanesi de bu olacak. KOBİ’ler de kaybedecek, Covid-19 periyodunda bu reklamları kullanan vatandaşlar, sıklıkla elektronik ticaretten alışveriş yapan halk da etkilenecek. Bu etapta hükümet de etkilenecek zira önemli bir gelir, vergi kaybı ortaya çıkacak.”
CEZALAR YASANIN AKABİNDE KURULAN KOMİTENİN DA GÜNDEMİNDE
Öte yandan, toplumsal medya platformlarına yönelik yasanın yürürlüğe girmesinin akabinde Meclis’te kurulan Dijital Mecralar Komitesi, çalışma temellerini belirlemek üzere geçen hafta kapalı toplantı gerçekleştirdi.
Edinilen bilgiye nazaran, toplumsal medya platformlarına uygulanan cezaların ekonomik manada olumsuz sonuçlar doğurabileceği bu toplantıda da gündeme geldi. Toplumsal medya platformlarına yönelik cezaların uygulanmaya başlandığı devirde çalışmaya başlayan kurulun, bu mevzuda adım atılıp atılmaması istikametindeki tavrı ise önümüzdeki günlerde netleşecek.
Gazete Duvar
