Kapitalizmin en son zaferini kazandığı ve ‘tarihin sona erdiği’ söylenen bir dönemde, tarihin en büyük personel direnişi yaşanıyor. Hindistan’da greve çıkan 250 milyon çalışan günlerdir ayakta fakat Hindistan’daki emekçilerin çabasına dair dünya medyasında çıt çıkmıyor. Hindistanlı direnişçiler de hem kendi memleketlerinin hem de dünya medyasına öfkeli.
O halde biz de kolları sıvayıp sokağa çıkan Hindistanlı çalışanların ve çiftçilerin direnişinin ne etapta olduğunu ve nasıl böylesi geniş kitleleri buluşturduğunu lokal kaynaklar üzerinden inceleyelim…
Başlamadan evvel sıkça yapılan bir yanlış konusunda ikaz yapabiliriz. Hindistan, bilindiği üzere 1.4 milyar ile dünya nüfusunun değerli bir kısmını oluşturuyor. Nüfusun büyüklüğü hasebiyle ülkede ne yaşansa sayının da büyük olacağı varsayımı, Hindistan özelinde uzun vakittir yanlışlı bir önyargıya dönüşmüş durumda. 250 milyon kişi dünya nüfusunun yüzde 3’ü, Hindistan nüfusunun ise yüzde 20’si demek. Anlayacağınız sayı hiç fakat hiç az değil. Bu ön bilgi ile artık yaşananlardan bahsedebiliriz.
PANDEMİNİN FATURASI: ETNİK/DİNİ ÇATIŞMA VE EMEK DÜŞMANLIĞI
Altyapı alanındaki yetersizliklerle boğuşan ve gelir eşitsizliğinin müthiş düzeylere ulaştığı Hindistan, Covid-19 pandemisinin başlangıcında, bir müddetliğine salgının yavaş seyrettiği bir ülke olarak kaldı. Fakat çok geçmeden günlük yeni olay ve vefat oranı tablosunda birinci sıralarda yerini aldı. Covid-19 mühletince Hindistan’ı sarsan en büyük krizlerden bir tanesi de yükselen işsizlik oranı oldu. Bununla birlikte pandemi süreci boyunca iktidardaki Hindu milliyetçisi Bharatiya Janata Partisi (BJP) ve Başbakan Narendra Modi, gerek etnik/dini çatışmaları körükleyen yasalar ile bir kesim için istek üretti, gerekse emek düşmanı maddelerle krizin faturasını işçilere kesti.
People’s Dispatch’da yer alan habere nazaran, onlarca sendika ve bağımsız federasyonun iştirakiyle gerçekleşen bir grevle karşı karşıyayız. Bununla birlikte üç yüzü aşkın çiftçi örgütü de sendikalarla koordineli formda Kasım ayının son haftasında gerçekleştirecekleri grevin duyurusunu yaptı. Yeni Delhi’ye gerçek rota çizildi. Çelik, kömür, inşaat, ulaşım, sigorta/bankacılık kesimi, savunma ve telekomünikasyon üzere bütün büyük sanayilerin işçileri şalterleri indirerek davete kulak verdi.
Modi hükümetinin taleplere verdiği cevapsa yalnızca şiddet oldu. İşçilerin taleplerine kanun tasarısının gündeme geldiği aylar öncesinden beri kulak asılmıyor. Hasebiyle çalışma yasalarında yapılan düzenlemelerle birlikte iş yükünün artması, kolaylıkla işten atma, devlet dayanaklı sıhhat garantisinden yoksun kalma, sendika kurmanın çetrefilli hale getirilmesi ve artırım talebinin zorlaşması üzere sonuçlar doğdu.
NE İSTİYORLAR?
Hizmet bölümü ve sanayi çalışanlarının talepleri ortasında, taban fiyatlara artırım, kontratlı çalışmada yapılandırma, temel eserlerin satış fiyatında indirim ve özelleştirmelerin sonlandırılması bulunuyor. Talepleri daha da somutlaştırmak gerekirse, aylık 283 dolar minimum fiyat ve 135 dolar emekli maaşı, gereksinim sahibi ailelere 10 kilo tahıl dayanağı, kamu dağıtım sisteminin güçlendirilmesi ve yeni emek yasasının geri çekilmesini sayabiliriz. Bununla birlikte üç tarım yasasının geri çekilmesi, yeni eğitim sisteminden vazgeçilmesi GSMH’nin yüzde 5’inin eğitime ayrılması da talepler ortasında.
Çiftçilere gelecek olursak… Onların hükümetten temel beklentileri, eserleri yetiştirirken harcadıkları maliyetin en az yüzde ellisini geçecek biçimde belirlenecek bir fiyatlandırma… Bir öbür mevzu ise son 25 yılda Hindistan çapında tamı tamına 300 bin çiftçinin intihar etmesi. Pandemi vesilesiyle apar topar geçirilen maddelerle birlikte tarım kesimi büyük şirketlerin art bahçesi olmaya çok daha müsait bir hale gelmiş durumda. Çiftçiler parlamento tarafından onaylanan üç kanun taslağının da şirketler lehine olduğundan ötürü fiyatlandırmada yaşanabilecek mümkün değişimlerden telaşlı. Marketlerde satılan eserlerin fiyatı ile kendi ürettikleri ortasındaki farkın daha da büyümesi bekleniyor.
Çiftçi aksiyonlarının ağırlaştığı noktaların Pencap, Uttar Pradesh ve Haryana üzere eyaletler olması ise epey kıymet taşıyor. Pencap, ‘Yeşil Devrim’ olarak bilinen tarımda modernizasyonun hayata sokulduğu birinci örnek olduğu üzere öbür eyaletlerle birlikte Hindistan’ın tarım yükünü omuzluyor. Aşağıdaki harita bize tarımın GSMH’de kapladığı oranı eyalet eyalet gösteriyor.
Grevde bir öbür dikkat cazip noktaysa grevdeki çiftçi ve çalışanların yalnızca ekonomik haklar için sokakta olmaması. Sendikalar Modi hükümetinin Hindu milliyetçisi siyasetlerinden daha ‘Milliyetçi’ görünerek kazanmaya çalışmak yerine açık bir biçimde Hindu milliyetçiliğine de cephe alıyor. Ülkede büyük bir tartışma yaratan ve Müslüman Hindistan yurttaşlarını ikinci sınıf vatandaş haline getiren düzenlemeye direkt karşı çıkılıyor. Bu bağlamda etnik/dini çatışmaların büyük bir sorun yarattığı Hindistan’da emek hareketleri bir noktaya kadar ortaklaşmış görülüyor.
‘SONUÇLARI TÜM GÜNEYDOĞU ASYAYI ETKİLEYECEK’
Pekala harekette neler konuşuluyor, nasıl bir hava var? ScoopWhoop Unscripted kanalına konuşan grevcilerden biri, “Bize kent Naksalitleri(1) diyorlar, bize ulus düşmanı diyorlar, tabipler haklarını aradıklarında yanlış yola saptıklarını söylüyorlar, öğrenciler, çiftçiler… Eh Hindistan nüfusunun yarısı yanlış yola sapmış o halde? Protesto eden kim varsa yanlış yola sapmış!” diyor ve Bihar, Madhya Pradesh üzere bölgelerde olduğu üzere artık kendilerinin (Pencap ve Haryana) de yoksullaşacağının altını çiziyor.
Yollara düşen çiftçiler polis tarafından kapatılan barikatlarla karşı karşıya kaldı. Otuz-kırk kilometrelik konvoylar, vakit zaman barikatlara yükleniyor. Vakit vakitse direniş nedeniyle römork gerisinde taşıdıkları ‘evlerinde’ bekleyişlerini sürdürüyorlar. Seyyar mutfaklarda yemekler pişiyor… Fakat yolları terk eden yok. Pencap ve Haryana’dan gelen çiftçiler aylardır zati direnişte. Hasebiyle ortalarından “Bir yılı da bulsa buradan bir yere gitmiyoruz” sesleri yükseliyor. Bir öteki çiftçi ise ‘altı aylık yiyecek zulası sakladıklarını’ söylüyor ve bir yere gitmeyeceklerini belirterek ekliyor: “Burada duracak, burada yiyip içeceğiz. Bizim için piknik sayılır.” Köylerinden hâlâ gelmekte olan çiftçiler olduğunu söyleyen direnişçilerden kimileri vardiyalı bir halde grevi sürdürdüklerini tabir ediyor.
Bununla birlikte ülkenin çeşitli yerlerinde grevin seslerini duymak mümkün. Doğal ataklar da eksik olmuyor. Tripura’da CITU’ya (Hindistan Sendikaları Merkezi) ilişkin bir sendika ofisine bisikletlerle gelen şahıslar hücum düzenlendi. Hücumun polisin gözü önünde yaşandığını söyleyen sendika yetkilileri ise yaptıkları açıklamalarda bu uygulamaların hükümetin içinde bulunduğu endişeyi yansıttığını söyledi.
Delhi’ye giden yolu kapatan barikatlar önünde bir direnişçinin kolluk kuvveti ile diyaloğu ise en çok paylaşılan görüntüler ortasında yer aldı. Genç grevci yolu kapatan polisi uyararak “Bu bir ihtilal beyefendi” tabirlerini kullandı ve “eğer bu sıkıntının ciddiyetini anlamazlar ise, ülkenin ve tüm Güneydoğu Asya’nın tüm jeopolitik tanımlayacak bir sürecin yaşanacağını ve yetkililer için ‘üzücü’ bir sonuç yaşanacağını” vurguladı. .
Çeşitli dallarda aksiyonların ve akabinde akınların da büyüdüğü gözlemleniyor. Sıhhat çalışanları, Covid-19 salgını sürecinde önemli yara alan Hindistan’da çalışma şartlarının tekrar düzenlenmesini talep etti. News Click’te yer alan habere nazaran, Madhya Paresh’te sıhhat sisteminin çöktüğünü, hükümetin kontratlı personel çalıştırarak krize müdahale etmeye çalıştığını söyleyen işçiler hekimlerin kontratları uzatılırken sıhhat çalışanlarının mukavelelerinin sonlandırıldığını vurguladı, düzenleme talep etti. Beş yüzü aşkın sıhhat çalışanının hareketine sopalı hücumda bulunan polis ise otuz kişiyi gözaltına aldı.
HİNDİSTANLI GREVCİLERİN KISSASI, GÜNÜMÜZÜN KISSASIDIR
Doğrusunu isterseniz dünya tarihinin en büyüğüymüş ya da değilmiş, zerre değeri yok. Asıl odaklanmamız gereken Hindistan üzere dünyanın emek yükünün önemli bir kısmını çeken bir ülkede çalışanların örgütlü bir formda greve gitmesi. Birbirinden farklı meslek kümelerinin, dalların ve toplumsal kesitlerin müşterek talepler üzerinden süratli bir halde çaba örmesi de bu grevi farklı bir açıdan da kıymetli kılıyor.
Elbette işçilerin taleplerinin de bize anlattığı çok şey var. Başta, Covid-19 krizi ile birlikte artan ve gözle görülür hale gelen neoliberal atakların üniversalliği geliyor. Global bir hayat hem egemenlerin hem de virüsün işine geliyor elbette, fakat birebir bağlar dünyadaki işçilerin de birbirleriyle hemhal olmasını hiç olmadığı kadar kolaylaştırıyor.
(1) Hindistan Komünist Partisi (Maoist) ile bilinen ve ismini Batı Bengal’deki Naxalbari köyünden alan köylü isyanı ve silahlı hareketi. ‘Naksalitler’ olarak da anılan gerillalar Hindistan’ın çeşitli bölgelerinde varlığını sürdürüyor.
Kaynaklar ve daha ayrıntılı bilgilerin yer aldığı adresler
Working Class Bears Disproportionate Burden of COVID-19 Economic Fallout
https://thewire.in/agriculture/interview-vijoo-krishnan-aiks-msp-farm-bills-farmers
https://hindi.newsclick.in/Madhya-pradesh-Police-lathicharge-on-health-workers
https://peoplesdispatch.org/2020/11/27/250-million-people-participate-in-nationwide-strike-in-india/
A Day at the Farmers’ Protest in India (with English Subtitles)
byu/shivb_19 insocialism
https://gaiadergi.com/hindistandaki-bagimsiz-ciftciler-yeni-bir-yesil-devrime-hazirlaniyor/
https://sendika.org/2020/12/bu-bir-devrim-beyefendi-thomas-crowley-602851/
Gazete Duvar