Galata Köprüsü toplumsal izolasyon kurallarına riayet etme konusunda en iyi örnek olabilir. Zira Galata Köprüsü’nde iki farklı dünya var: Köprünün altındaki restoranlar kapandığı için işsiz kalanlar konutuna ekmek götüremezken, köprünün üstündekiler toplumsal aralık gözetmeksizin sabah erken saatlerinde balık tutmak için Galata Köprüsü’ne gidiyor. Onlara nazaran balık tutmak ‘inanılmaz’ keyif veriyor.
‘HÜKÜMET BİZİ GÖRMEMEZLİKTEN GELİYOR’
Kadıköy’de kafe ve bar işleten esnaflar sıkıntı günlerden geçiyor. Zira hükümet şu ana kadar kafe, bar ve restoranlara ait rastgele bir dayanak paketi açıklamadı. Ali İktu, pandemiden beri rastgele bir takviye almadığını söylüyor. İktu, pandemi periyodunda yaşadığı sıkıntı devirde çektikleri kredileri de artık ödeyemiyor. Korona virüsü salgının başlarında tedbirler alınsaydı durumun bu kadar makus olmayacağını bu nedenle yasakların personel sınıfına uygulandığını söyleyen İktu şunları kaydetti: “Alkol üzerinden alınan büyük vergiler veriyoruz ancak bize rastgele bir dayanak verilmiyor. Birinci kapanmadan sonra tam toparlanma evresindeyken tekrar kapandı. Olağan hayat devam ederken, kafe, bar ve restoranlar kapatıldı. Burada 7 kişi çalışıyordu. Bizde olmayınca onlara da veremiyoruz. Onlarda geçimini sağlamak için günlük işlere bakıyorlar. Bu çok taraflı bir durum. Hükümet bu kesime karşı ve görmemezlikten geliyor. Bir milyondan fazla insan bu işletmelerden ekmek yiyor. Bunların bakmakla yükümlü olduğu insanları da katarsak yaklaşık 6 milyon insan bu dalda ömrünü idame ediyor. Bizim üzere işletmelerde paket servisi olmaz. Olan yerlerde de masrafını bile karşılamaz. İmkansız. Kiralar devam ediyor. Vergiler tıpkı. Kapalı da olsa elektronik faturası birebir geliyor. Vergilerde indirim yapılsa, mal sahipleriyle kiralar yarı yarıya indirilse, ya da metrekare başına kapanan yerlere imkan yahut para yardımı verilse, bu beşerler ayakta tutunmaya çalışır.”
‘HALK AÇLIKTAN KIRILIYOR’
Hayatın olağana dönmesi ve salgından kurtulmak için ülkenin büsbütün üç hafta boyunca kapanması gerektiğini savunan İktu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘156 ülkeye ve 9 milletlerarası kuruluşa yardım sağladık’ kelamlarını hatırlatarak şöyle devam etti: “Burada halk açlıktan kırılıyor. O denli bir şey olamaz zira Merkez Bankası ekside. Yani sen 156 ülkeye nasıl yardım edebilirsin? Evvel kendi vatandaşlarına yardım et. Yalnızca kafe, bar ve restoranları kapatarak bu işler çözülmez. Zira toplu taşıma, AVM’ler, endüstriler açık. Fark eden bir şey yok. Olaylar artıyor. Gelip bize desinler ki, ‘burası 20 masa lakin 10 masaya düşürün.’ Biz buna da razıyız. Avrupa kapatıyor ‘bir ay sonra açacaksınız’ diyor. Burada o denli bir şey de yok. Belirli bir tarihte yok. Ne yapacağımızı bilmiyoruz. Toparlanmamız 1.5 seneyi bulur. Olan yoksula, personel sınıfına oluyor. Zenginlerin hayatı olağan halde devam ediyor. Bu kesim üzerinden büyük oyunlar var. Alkolden yüksek vergiler alınıyor fakat buna karşın rastgele bir dayanak paket açıklanmadı.”
‘ACİL BİR TAHLİL BULUNMASI LAZIM’
Mikail 16 yıldır garsonluk yapıyor. Kafe, bar ve restoranlar kapanınca oda işsizlik ordusuna katıldı. Artık kirasını bile ödeyemiyor. Tek umudu kafe ve barların tekrar açılması… “Bu hususta rastgele bir plan da yapmadım” diyen Mikail, “Tek beklentim kafe ve restoranların açılması. Yıllardır Kadıköy’de çalışıyorum. Evliyim ve 4 şahsa bakmakla yükümlüyüm. Biz bu meslekte aldığımız maaş ve bahşişlerle geçiniyoruz. Bu kesim çok büyük bir bölüm. Bu kesimi küçümsüyorlar. Bir an evvel bölüme dayanak verilmesini ve en kısa vakitte bir tahlil bulunmasını istiyoruz. Kısa bir mühlet değil neredeyse bir yıldır bu devam ediyor. Daima eksilerdeyiz. Günlük geçinen insanlarız. Artıya çıkmak uzun sürecek. Lakin bunlara karşın bütün besinlere artırım geliyor. Bende 6 ay ertelemeli kredi çektim. Bu ay kredim başlıyor. Fakat nasıl ödeyeceğimi bilmiyorum. Halk pazarları, spor salonları, berberler açık ancak kafe ve barlar kapalı. Hükümetin bu dalı dışladığının bir göstergesi. Kendi etrafımda olan beşerler günü birlik geçinen beşerler ve hepsi tıpkı benim durumumda. Acil dayanak verilmesi ve bir tahlil yolu bulunması lazım” diye konuştu.
‘HÜKÜMET ALKOLLÜ OLAN YERLERE SIRTINI DÖNDÜ’
Ömer Atalay 30 yıldır kafe ve bar işletiyor. Hükümetin vaktinde almadığı tedbirlerin bedelini kafe ve bar sahiplerine ödettiğini düşünüyor. “Haziran’da 15 gün tam kapanma uygulansaydı bu duruma gelmezdi” diyen Atalay kelamlarını şöyle sürdürdü: “Hükümet niçin açtı? Zira turistlerin parasına göz diktiler. Büyük otel sahiplerinden biri de Kültür ve Turizm Bakanı’dır. Bunlar Cumhurbaşkanı’na baskı yaptılar açılsın diye. Kendileri kaybetmemek için. Zira halk onlar için değerli değil. Sonuç buraya getirdi bizi. Bir ülkenin bekası insanların sıhhati olmalı, ne kadar kaybederiz değil. Hükümet büyük holdingler ve fabrikalara her türlü dayanağı sağlıyor. Onların vergi ve kredi borçlarını siliyor. Alkollü olan yerlere ise sırtını döndü. Ne kredi verdi, ne kirasını ve elektriğini ödedi ne de mal sahipleri ile ilgili rastgele bir teşebbüste bulundu. Hükümetin alkollü kesimine üvey evlat bakışı var. Lakin buna karşın bu daldan vazgeçemiyor zira devlet yüzde 3 vergisini alkollü yerlerden alıyor.”
‘İNSANLAR HEM BATIYOR HEM ÖLÜYOR’
Atalay, hükümetin sıkıntıları daima halının altına süpürdüğünü fakat artık halının bile uçtuğunu söylüyor. Kafe ve barların ne vakit açılacağına ait bir tarihin olmamasını eleştiren Atalay, hükümetin kafe, bar ve restoran sahiplerinin ne vakit batacaklarını beklediğini düşünüyor. İnsanların hem battığını hem öldüğünü söyleyen Atalay, “Biz ne batmak ne de ölmek istiyoruz. Bu bölümde siparişle çalışanların oranı yüzde 3’e bile denk gelmiyor. Bu halde, esnaf kapalı ancak ölmüyor algısını yaratmaya çalışıyorlar. Biz dükkanı açıyoruz, başımızı elimizin içine alıyoruz ve düşünüyoruz: Ben ne yapabilirim? Dükkanı mı kapatayım? Elemanlara para vermek zorundayım fakat nasıl bulayım? Buna karşın bir tahlil bulamıyorum. Burada 5 kişi çalışıyordu lakin devlet onlara rastgele bir yardımda bulunmadı. Onlar artık nakliyecilik, hamallık ya da sokakta maske yahut pazarda limon satıyor. Dezenfektan eserlerini satarak ömürlerini idame ettirmeye çalışıyorlar. Fakat idame olmuyor. Yeme içme yerleri açık lakin bu onların bir şeyleri sattığı manasına gelmiyor. Büyük bir belirsizlik var. Bizim en büyük problemimiz bu. Açıkçası bize batın diyorlar. Birtakım esnaflar birinci pandemi periyodunda kapattı. Kimileri 10 gün evvel kapattı. Başkalarına de ne vakte kadar dayanacak diye bakıyorlar. Bu türlü giderse üçüncü pandemi de gelecek” diye konuştu.
‘KÖPRÜNÜN ÜSTÜ FELAKET…’
Tarihi Galata Köprüsü’nde onlarca restoran var. Köprüdeki restoranlar İBB’ye bağlı. Mesleğinin 40’ıncı yılında olan Birincinin Yıldız, öteki kafe, bar ve restoran sahipleri kadar şanssız değil zira kiraladığı restoran İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı. Martta başlayan birinci kapanışta İstanbul Büyükşehir Belediyesi kira almadı. Belediyenin esnek davrandığını söyleyen Yıldız, “Bu kapanmadan ötürü tekrar başvurduk. Artık belediyeden verilecek kararı bekliyoruz. Biz artık restoranın önünde tezgah açtık, ekmek ortası balık yapıyoruz. Buna karşın kazanamıyoruz. Gelen geçen yok. Burada 20 kişi çalışıyor. Birinci kapanmadan sonra hayat olağana dönünce hafif bir toparlanma oldu lakin insanların bilinçsiz hareketleri nedeniyle tekrar tırmanışa geçti. Artık çıkın köprünün üstüne felaket… Beşerler toplumsal araya uymuyor. Yoksa bizimle bir ilgisi yok. Bilhassa Galata Köprüsü olarak söyleyeyim: Şu açık havada mümkün değil. Zira restoranlar en çok hijyen kurallarına değer veriyor” dedi.
‘ZATEN AÇIK HAVADAYIZ, MASKEYE GEREK YOK’
Sabahın birinci ışıklarında Galata Köprüsü’ne gelerek balık tutan bir yurttaş, tek cümbüşlerinin balık tutmak olduğunu söylüyor. Ona nazaran bu ‘inanılmaz’ bir keyif. Toplumsal aralık kurallarına dikkat etmemesini ise şu sözlerle savunuyor: “Biz zati açık havadayız. Rüzgar esiyor. Açık havada olduğumuz için maske takmaya da gerek yok. Yalnızca zabıtalar geçtiği vakit takıyoruz. Ben daima buraya gelip balık tutuyorum. Bizim cümbüşümüz de balık tutmak. Yemesinden değil yani yoksa Karaköy’de var alıp götürüyorum. İnanılmaz bir keyif veriyor burada balık tutmak.”
Gazete Duvar
