Türkiye’de Kürt sineması, Mezopotamya Kültür Merkezi’nin (MKM) çalışmalarıyla 1990 yıllarında başladı. Kürt sineması kendi yolunu bulmaya çalışan, bilhassa ekonomik meselelerle boğuşan bir sinema. Direktör Aram Dildar’a nazaran sinema, dayanak ve iktisat ile kontaklı bir meslek. Kürt sinemasının kendisini sinema salonlarında göremediğine dikkat çeken Dildar, nedenini şöyle açıklıyor; “Çünkü sinema salonlarında Kürt sinemasına yer verilmedi, bu nedenle geniş kitlelere ulaşamadı ve kendi iktisadını döndüremiyor.”
‘KÜRT SİNEMASI ŞU ANDA KÖŞEYE SIKIŞTIRILMIŞ DURUMDA’
Dildar, Türkiye’de Kültür Bakanlığı’nın yalnızca barış sürecinde birkaç Kürtçe sinemaya takviye olduğunu söylüyor. “Ancak onun dışında ya hiç dayanak olmuyorlar ya da temsili seviyede sinemaya takviye oluyor” diyen Dildar, temsili seviyedeki takviyenin Kürt sinemasının gelişmesini makûs istikamette etkilediğini söylüyor. Kürt belediyelerinin Kürtçe sinemalara takviye olduğunu lakin kayyımlarla birlikte bu takviyenin de ortadan kaldırıldığını belirten Dildar şunları söyledi: “Kürt belediyeciliği alanda takviye veriyordu ve kimi dayanaklar küçük sponsorluklarla oluyordu lakin kayyımlarla birlikte bu dayanak ortadan kaldırıldı. En azından gelişmekte olan sinema şenlikleri nefes olmaya gerçek giderken tekrar bu kayyımların eliyle ortadan kaldırıldı. Kürt sineması şu anda köşeye sıkıştırılmış durumda. Türkiye’den fon bulamadığı için milletlerarası fonlara erişimini de imkansızlaştırıyor. Zira dünyadaki fonların şöyle kuralları var: Evvel kendi ülkenden takviye alman gerekiyor. Bu kaideler altında Kürt sinemasının temsiliyeti ya hiç olmuyor ya da az destekleniyor.”
Aram Dildar ‘KÜRT SİNEMASININ BİR PİYASASI YOK’
Kürt sinemasının bir piyasasının olmadığına değinen Dildar, “Yeni gelişen dijital platformlar var. Şayet bu platformlar Kürt sinemasına yer verirlerse bir piyasası olur. Kürt sineması salonlara girerse gelişir. Güney Kürdistan’ın kendi sinema salonları var. Ödül alan sinema sinemaları de yapılıyor. Son periyotlarda insanların eğlenebileceği içerikler üreten sinemalar de ortaya çıkmaya başladı. Aslında Kürt sinemanın olması gereken seyri şu anda Güney Kürdistan’da var. Zira orada bir özgürlük alan olduğundan ötürü gerçekleşiyor. Bir tane güldürü sineması yapalım, gişeye girelim ve milyonlarca insan izlesin üzere bir kederimiz yok. Aslında Türkiye’de bu türlü bir şey mümkün değil” dedi.
‘KÜRT SİNEMASININ TEMEL SORUNU POLİTİKTİR’
Kürt sinemasının ve sanatının temel sorununun politik olduğunu düşünen Dildar, politik sıkıntıların çözülmesi gerektiğinin altını çiziyor. Kürt probleminin barışçıl bir halde çözülmesi durumunda Kürt sinemasının da barış ve huzur ortamıyla birlikte gelişebileceğini savunan Dildar, Kürt ve Türk sinemasının gelişmesinin hukuk, adalet ve özgürlüklerin korunmasıyla irtibatlı olduğuna dikkat çekiyor.
‘SİNEMANIN ALTIN ÇAĞINI GERİDE BIRAKTIK’
“Biz kendi şartlarımızı kendimiz yaratmak zorundayız” diyen Dildar şöyle devam etti, “Sinemanın altın çağını çoktan geride bıraktık. Sinemanın toplum üzerindeki tesirini, milyonların izlediği ve milyonları dönüştüren sinemaların çağı geçti. Bizim için geçerli olan şey şu; Sinema, diziler ve edebiyat bir bütün olarak Kürt kültürünün, sanatının güçlü bir biçimde temsili… Yeni jenerasyonlar üzerinde inanılmaz olumlu tesirler olacaktır. Kürtlerin güçlü bir sineması, Hakkari’de doğan ve çocukluğunda iyi bir Kürtçe sinema izleyen bir gencin hayalinde Kürt sineması olmasını sağlar. Kürt müziğinin dinlenmesi çok iyi bir yerde. Büyük bir kitlesi var. Bu nedenle çocuk yaşta biri Kürtçe müzik yapmak istiyor. Kürt müziği yeteri doygunluğa ulaştıran bir yere sahip. Bu yüzden piyasası olmalı. Kürt müziği asimilasyon ve toplumun kendini tanıma süreci açısından çok değerli bir yere sahip. Bizim yaptığımız her eser oradaki kültürel sömürgeciliğin kökleşmesini, devam etmesini ve olgunlaşmasını önler. Kürt sineması, edebiyatı ve sanatının bu türlü bir zaruriliği var. Beşerler eğitim lisanından yoksun. Kimse Kürtçe eğitim alamıyor. Yıllar sonra Kürtçenin okuma ve yazmasını öğrenip onun üzerinde düşünerek, tartışarak kendi uğraşımızla bir yere gelerek üretim vermeye çalışıyoruz.”
SAVAŞIN YIKICILIĞI…
Dildar, yeni sinemasına ait de şu bilgileri verdi, “İki ülke ortasında olan bir savaşı anlatıyor. Savaş başlamadan evvel bir karakter artık hudut bölgesinde, bir daha savaşın olmayacağına inanıyor. Kendisine yeni bir konut yapıyor. Yeni bir hayat kurmaya çalışıyor. Meskenini bitirip yerleştiği birinci gün tekrar iki ülke ortasında savaş başlıyor. Daha evvel iki ülke ortasındaki savaşı bilen, savaşta yer alan karakter ruhsal olarak o savaşın ne kadar yıkıcı olduğunun farkında. Sinemadaki karakter ailesini bundan müdafaaya çalışan fakat tüm birikimini yeni meskenine yatırdığı için elinde parası olmayan bir adamın arka arda verdiği yanlış kararlar ve bölgeden uzaklaşmak için verdiği çabayı anlatıyor.”
‘KÜRT SİNEMASINA EHEMMİYET VERENLERDEN TAKVİYE BEKLİYORUZ’
Dildar, 2018’de ‘Geç Kalışa Hazırlık’ ismiyle kısa metrajlı bir sinema çekti. Diyarbakır, Batman, Van ve İstanbul’da gösterimler yapıldı. Yeni kısa metrajlı sinemasını çekmek için kampanya başlatan Dildar, şunları söyledi, “Bir evvelki sinemanın avantajlarını kullanıyoruz. Zira onu izleyenler bir halde bu sinemaya de dayanak olmak istiyorlar. Kısa sinema ve belgesel tipinde başlatılan kampanyalar çok fazla yapılıyor. Kendi izleyicinden, çevrenden ve dostlarından açık bir halde yeni sinema için takviye istiyorsun. Herkes kendi bütçesine nazaran takviyeler veriyor ve böylelikle bir sinema oluşuyor. Son devirde Türkiye’de çok yaygınlaştı. Bu kısa sinema, belgesel ve albüm yapmanın öbür bir yolu. Yeni sinemamız için denemek istedik. İki ay içinde bütçemizi toparlayabilirsek sinemamızı çekmeye başlayacağız. Bu kampanyanın maksadı herkesin kendi gücüne ve ölçüsüne nazaran, küçük bir dayanak verip ortaya büyük bir eser çıkarmakla ilgili bir süreç. Hiç kimseden çok büyük ekonomik katkılar beklemiyoruz. İzleyip merak eden, Kürt sinemasına değer veren ve beğenen insanlardan takviye bekliyoruz.”
Kampanyaya dayanak olmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Gazete Duvar
