ANKARA – Covid-19 olayları ve can kayıplarındaki artış nedeniyle hafta sonları sokağa çıkma kısıtlaması uygulanırken, başta AVM’ler olmak üzere kamu kurumlarında faaliyete geçirilen HES (Hayat Konuta Sığar) kodu uygulaması üzere önlemler devam ediyor. Adliyeler için alınan tedbirler ise hukukçulara nazaran yetersiz.
Hukukçular, İstanbul, Ankara, İzmir üzere büyükşehirlerdeki adliyelerde oluşan yoğunluğun bulaşma riskini artırdığını vurgulayarak, “tehdit altındayız” derken, ’insan sirkülasyonunun en ağır olduğu yerler’ ortasında bulunan adliyelerde güçlü önlemlerin alınmadığına dikkat çekiyor. Son olarak Antalya Barosu avukatlarından Hasan Sönmez’in korona virüsü nedeniyle öldüğüne işaret eden hukukçular, adliyelerdeki fiziki şartların yanı sıra adil yargılanma hakkının da virüs mazeretiyle ihlal edildiğini söylüyor.
Avukatlar Sendikası Lideri Selin Aksoy Duru ‘ADLİYE KORİDORLARINDA YIĞILMA OLUŞUYOR, TOPLUMSAL ARA İHLAL EDİLİYOR’
Avukatlar Sendikası Lideri Selin Aksoy Duru, her gün binlerce insanın giriş-çıkış yaptığı adliyelerin virüsün yayılmasına ortam sağladığına dikkat çekerek şunları söz ediyor: “Alınan önlemlere baktığımızda, bu kalabalığın virüsten korunması konusunda kâfi olmadığı açık. Adliyelerin kapanıp açıldığı haziran ayından bu yana icra daireleri ve mahkeme kalemlerinde en kolay işleri dahi yapamaz olduk. İcra dairelerine sıra sistemiyle giriliyor, mahkeme kalemlerine hiç girilemiyor ya da çok hudutlu girilebiliyor. Bu ise koridorlarda çok daha fazla yığılmaya sebep oluyor ve birincil tedbir olan toplumsal uzaklık kuralına dahi riayet edilmesi imkânsızlaşıyor. Avukatların çalışma saatleri sonlandırılırken, mevcut duruşma saatlerini hesaba katmadıkları için avukatlar tekrar mahkeme kapılarında saatlerce bekletiliyor. Tüm bu sistemsizlik sadece avukatların tehlike altında çalışmak zorunda bırakılmalarıyla neticelenmiyor, kamu sıhhati da tehlikeye atılıyor.”
Korona virüsü salgınından en çok etkilenen meslek kümelerinden birinin avukatlar olduğunu belirterek, “her gün bir meslektaşımız hastalanıyor, kimilerini ise kaybediyoruz” diyen Duru, hukukçular ortasında riskin çok yüksek olduğunu söylüyor. Adliyelere yönelik önlemlerin güçlendirilmesi ihtarında bulunan Duru, şöyle konuşuyor:
“Avukatlar için risk çok yüksek. Biz olağan kurallarda dilekçeyle talep ettiğimiz bir iş için adliyeye gidiyor, saatlerce bekliyor, evrak çıkartılırsa en az 2 memurla temas edip süreç yaptırıyoruz. Bu nedenle UYAP üzerinden gönderilen süreçlerin avukatların adliyeye gitmesini gerektirmeyecek biçimde memurlarca yapılabileceği bir sistemin fonksiyonlu hale getirilmesi gerekiyor. Süreçlerin en az temasla, teknolojinin getirdiği kolaylıklardan faydalanılarak yapılması gerekir.”
Avukat Sezin Uçar ‘ADLİYELERİN EN KALABALIK KISIMLARI İCRA DAİRELERİ’
İstanbul’da avukatlık yapan Sezin Uçar da, adliyelerin en kalabalık kısımlarının icra daireleri olduğunu vurgulayarak, “UYAP üzerinden talepler alınıyor lakin bu taleplerle ilgili internet üzerinden süreç yapılamadığı için hem avukatlar hem de vatandaşlar icra dairelerine gitmek zorunda kalıyor. Çok rahat bir halde icralar mühletleri durabilir, borçlar ertelenebilir. Virüsün yayılması açısından en elverişli şart icra daireleri içinde oluşuyor. Adliyelerin işleyişi, duruşma gün ve saatlerinin dönemi düşünüldüğünde büyük bir sistem ve tertip meselesine da vurgu yapabiliriz” diyor.
‘KORONA ŞARTLARI MAZERETE DÖNÜŞTÜ’
Öte yandan korona virüsüne karşı alınan tedbirler kapsamında adil yargılanma hakkının ihlali başta olmak üzere şiddet gören bayanların müdafaa kararına erişiminin artığını söz eden Uçar, şunları söylüyor:
“Tutuklu ve mahkumların adliyeye getirilmeyerek SEGBİS uygulaması üzerinden duruşmalara katılması adil yargılanma hakkı yüzyüzelik prensibinin ihlali. Bu savunma hakkının kısıtlanmasına yol açıyor. Ayrıyeten şiddet gören bayanların müdafaa kararına erişimi gecikiyor. Korona şartları mazerete dönüştü. Toplumsal adaletsizlik bu süreçte artı.”
Avukat Deniz Can Aydın ‘ÖNLEMLER ADLİYELER NEZDİNDE GÖSTERMELİK KALIYOR’
Adliyelerde duruşmaların salı ve perşembe günleri yapılmasının çok fazla yoğunluk oluşturduğunu söyleyen Avukat Deniz Can Aydın, duruşmaların aşikâr günlerle sınırlandırılmamasını ve duruşmalar ortasında vakit farkının olması gerektiğini söz ediyor. Aydın, hükümetin kamuda çalışma saatlerini 10.00–16.00 olarak belirlemesinin adliyelerde fiilen uygulanamadığına dikkat çekerek, “Bu karar alınmadan evvel duruşma saati verilen davalar vardı. Bu uygulamayla vaktinde başlayamayan duruşmalar ileri bir saate sarkıyor ve uzun süren bir bekleme süreci oluşuyor. Bu da koridorlarda yığılmalara neden oluyor” diyor.
Aydın, adliye girişlerinde uygulanan HES kodunun avukatlar ve vatandaşlar haricinde hâkim ve savcılara fiilen uygulanmadığını savunarak, “Bunun da alınan tedbirlerin pratikte bir karşılığı olmadığını gösteriyor. Yani tedbirler adliyeler nezdinde göstermelik kalıyor. Asliye ceza ve aile mahkemelerinin duruşma salonları küçük ve birtakım davalarda taraf sayısı fazla olduğu için sıhhatsiz bir hava sirkülasyonu olabiliyor. Bu süreçte yargı çalışanlarına yönelik olarak yaygın test yapılması ve aktif temaslı takibi yapılması gerek” sözlerine yer veriyor.
Avukat Mehmet Baran Selanik ‘DURUŞMA SAATLERİ 5’ER DAKİKA ORTAYLA VERİLİYOR BU DA KORİDORDA YIĞILMAYA NEDEN OLUYOR’
İzmir’de avukatlık yapan Mehmet Baran Selanik ise adliyelerde önemli bir yoğunluğun kelam konusu olduğunu belirtiyor. Covid–19 nedeniyle birçok mahkemenin kapalı olduğuna vurgu yaparak “oradaki süreçler öteki mahkemelere devrediliyor. Bu da yoğunluğu artırıyor” diyen Selanik şöyle devam ediyor:
“Bu da hem iş yükünü artırıyor hem de yoğunluğu. Fakat şu basamakta adliyeler kapatılsın demek çok yanlışsız da değil aslında zira adliyeler hepimizin iş kapısı. Adliyelerdeki durumun iyileştirilmesi gerekiyor. Mesela duruşma saatleri 5’er dakika ortayla veriliyor, hatta tıpkı saatte duruşma veren mahkemeler var. Bu da koridorda harikulade derecede bir yığılmaya neden oluyor. Bunun daha geniş bir vakit dilimine yayılması lazım. Duruşma salonlarına izleyici alınmadığı için duruşma salonları koridordan daha inançlı. Öte yandan mahkemelerin birçok hâkimi müsaadeli ve müsaadeli yargıçlar bizlere bildirilmediği için de bizler adliyelere gidiyoruz. Bu da adliyelerde insan yoğunluğunu artıyor ve bulaş ortamı oluşturuyor. Adliyelerin internet sitesinde yargıçların müsaadeli olduğu bildirilse bizlerde ona nazaran hareket ederiz.”
‘SAĞLIK KURUMLARINDAN SONRA EN TEHLİKE YER ADLİYELER’
Antalya Barosu avukatlarından Can Ercan, sıhhat kurumlarından sonra en tehlike yerlerin adliyeler olduğunu söz ediyor.
Avukat Can Ercan “Her gün bir mahkeme korona virüsü nedeniyle kapanıyor” diyen Ercan, “Meslektaşlarımızdan devamlı korona virüsü haberleri geliyor. Mesai saatlerinin de kısıtlanması davaları da etkiliyor. Saat 09.00’da olan bir duruşma saat 10.00’da başlıyor bu da adliye koridorlarında yığılma oluşturuyor. Daha geçen gün bir meslektaşımızı korona virüsünden kaybettik. Antalya adliyesi o kadar ağır oluyor ki her gün bir mahkeme kapatılıyor. Bana kalırsa bir an evvel adliyeler en azından 1 ay mühletle kapatılmalı” davetinde bulundu.
Gazete Duvar
