1977 yılında, Thierry Sabine isimli motosiklet yarışçısı Abidjan-Nice Yarışı sırasında Emi Fezzan Dağı yakınlarındaki Tchigai Platosu’nda kaybolur. Ölmek üzereyken çölden kurtarılan Sabine, buradan çok etkilenir ve çölün amatörlerin yeteneklerini test edebilecekleri iyi bir yer olacağını fark eder. Hayatının geri kalanını buna adayan Thierry Sabine, rotayı oluşturur.
Bugünlerde adres değiştirmiş ve Suudi Arabistan’da yapılıyor olsa da Dakar Rallisi’nin anavatanı Paris’tir. 1979 yılında Fransa’nın başşehri Paris’ten Senegal’in başşehri Dakar’a kadar süren kıtalararası yarış, 1980’lerin sonuna yanlışsız popülerliğinin tepesine oturdu. Bilhassa Moritanya çöllerinde amansız gayrete giren kamyonlar, arazi araçları, buggy’ler, motosikletler, modifiye ve özel üretim araçlar, gerek imgeleriyle gerekse de fotoğraflarıyla her vakit büyüleyici ve ilgi cazibeli oldu. Helikopterinin ani bir kum fırtınası sırasında Mali’de bir kum doruğuna çarpması sonucu hayatını yitiren Paris Dakar’ın kurucusu ve ana organizatörü Sabine’in sloganı da esasen her şeyi özetler nitelikteydi: “Gidenler için bir meydan okuma, geride kalanlar için bir rüya!”
SABOTAJLAR, MAYINLAR, VEFATLAR
Vakit zaman başlangıç noktası değişti rallinin. Bir orta İspanya Granada’dan, bir orta da Portekiz’in Lizbon kentinden start aldı lakin yeniden bitiş çizgisi Dakar’daydı. 2000’de ise bitiş, eski Mısır firavunlarının yattığı Gize Piramitleri’nin eteğindeydi.
Nereden başlarsa başlasın; Afrika ülkelerindeki terör olayları, kimi kabilelerin araçlara ateş açması, kazalar, hırsızlıklar, sabotajlar, mayınlar, vefatlar üzere sebepler hali hazırda güç olan yarışı daha da güç hale getiriyordu. O denli ki 5 Ocak 2008’de Lizbon’da başlaması öngörülen 2008 ralli, bir gün öncesinde yapılan basın toplantısı ile ve güvenlik kurallarının yetersizliği münasebet gösterilerek iptal edildi. 10 gün evvel müsabaka güzergâhında yer alan Moritanya’da dört Fransız turistin öldürülmesi bu kararın en büyük etkenlerindendi. Moritanya hükümeti, bu vefatları “münferit” olarak ilan etse de bu riski kimse göze almak istemedi.
GÜNEY AMERİKA MACERASI
Bu olay yarışın şiddetli Afrika çöllerinden Güney Amerika’ya taşınmasına sebep oldu. İsmi Dakar Rallisi olarak kaldı lakin Arjantin’in başşehri Buenos Aires’ten başlayarak, Patagonya ovaları, Şili topraklarında Atakama Çölü ve And Dağları’nda devam ederek, yeniden Buenos Aires’te son buldu (Sadece 2016’da kuzey bölgesinde meydana gelen sel felaketi sebebiyle Şili rotadan çıkarıldı). Nerede koşulursa koşulsun daima enteresan haberlerle gündeme geldi Dakar Rallisi. Mesela 2009’da motosiklet kategorisinde yarışan 49 yaşındaki Fransız Pascal Terry’den bir müddet haber alınamadı ve sonrasında 15 metre uzakta meyyit bulundu. Kayıp olduğu müddette çeşitli spekülasyonlar yapılsa da Terry’nin akciğer ödemi nedeniyle hayatını yitirdiği bildirildi.
YARIŞÇILAR KAYBOLMAK , HEYECANLANMAK İSTİYORDU
40 yıllık Avrupa-Afrika ve Güney Amerika macerasından sonra rallinin son durağı geçtiğimiz yıl Asya kıtası oldu. 2019 yılında yalnızca Peru’da gerçekleşen Dakar Rallisi, birçok şoförün ağır tenkitleriyle karşılaştı. Aslında bu tenkitler Güney Amerika’ya taşındığından beri ufak ufak lisana getiriliyordu lakin sonunda kum doruklarında kaybolmaya alışmış, süratli lakin kolay etaplardan hoşlanmayan, parkurların heyecanlarını kaçırdığını söyleyen şoförlerin sesi yükselmeye başladı. Yarışın bir Afrika ülkesine alınacağı ve rallinin birkaç Afrika ülkesi ortasında gerçekleşeceği söylentileri sürerken, yarışın çoktan Atlantik Okyanusu’na gittiği de haberlere bahis oluyordu.
VEFATLAR DE GERİ GELDİ
Ve bu haberler doğruydu. Dakar Rallisi bir kere daha adres değiştiriyor ve Arabistan yarımadasına gidiyordu. Koşulmaya başladığı günden beri birçok ölümlü kazanın yaşandığı rallide Suudi Arabistan’a kadar beş yıl ölümlü kaza yaşanmadı. Maalesef tüm yarışçılar tarafından çok sevilen ve deneyimli bir isim olan Paulo Goncalves, 2020’de yaptığı kazada hayatını yitirdi. Akabinde da Edwin Straver…
501 YARIŞÇININ 16’SI BAYAN
Bu yılın yarışları, 3 Ocak’ta başladı ve 15 Ocak’a kadar devam edecek. Toplam 4 bin 800 kilometre süren yarış, 12 etap üzerinden koşuluyor. Geçtiğimiz yıla nazaran aralığı 300 kilometre daha kısa oyan yarışa katılan toplam araç sayısı ise 295… 501 yarışçının 16’sı bayan…
YARIŞI TAMAMLAMAK BİLE BÜYÜK MUVAFFAKİYET
Dünyanın en güç yarışlarından biri olarak anılan, bir ralliden çok yol dışı dayanıklılık müsabakası olan Dakar Rallisi’nin kapısı her vakit amatörlere açık oldu. Hatta yarışçıların çoğunluğunu amatörler oluşturuyor. Natürel giriş fiyatını yatırıp, masraflarınızı karşılayabiliyorsanız… Bu yarış başkalarına hiç benzemiyor. Aslında yarıştan daha çok kendine bir meydan okuma uğraşı Dakar Rallisi… Yalnızca kürsüye çıkmak değil, tamamlamak da başlı başına büyük başarı…
GRUBUNUZ YOKSA TEK BAŞINASINIZ
Kumda, suda, çamurda saplanmalar, dik ve sarp kayalıklarda devrilmeler, sonsuzlukta yaşanan kaybolmalar, kum çukurları, sıcaktan araç arızaları ya da şoför rahatsızlıkları… Bir takımınızın olmadığını göz önünde bulundurursak bu güçlü kaidelerde daima tek başınasınız. O denli ağır bir durumunuz yoksa yardım beklemek fazla iyi niyet olur. Aracınız bozulduysa, iş başa düşüyor, gerekli tamirleri yapıp kampa ulaşmanız gerekiyor. Güney Amerika parkurlarında istisnai vakitler olsa da Dakar’ı öbür yarışlardan ayıran en değerli özelliklerden biri, sürat değil, strateji…
KAYBOLMAK!
Bu sene işler biraz zorlaştırıldı ve yol haritaları etap başlangıçlarından yalnızca 10 dakika evvel veriliyor. Böylece insanların istikamet bulma yetenekleri de en üst seviyede sınanıyor. Şoförlere verilen Roadbook denilen kılavuzlarda direktifler bulunuyor. Fakat bu sıralı talimatlarda en ufak bir yanılgı yaparsanız ve bunu kısa müddette telafi etmezseniz işiniz çok güç. 1983 yılından bir sayı verelim, “Çöllerin Çölü” diye anılan Tenere Çölü’nde yaşanan bitmeyen kum fırtınası yüzünden tam 40 yarışçı yolunu kaybetmiş, hatta güzergâha geri dönmek için dört günün harcayanlar olmuş.
ÇÖL KAPLANI: KEMAL MERKİT
Yazımıza Paris’ten başladık lakin bitişi biz de Türkiye ile yapalım. Çeşitli yıllarda Dakar Rallisi’nde talihini denemek isteyen Türkiyeli yarışçılar oldu fakat bu isimlerin birincisi “Çöl Kaplanı” lakaplı Kemal Merkit’ti. 2002 yılında Dakar Rallisi’nde motosiklet kategorisinde yarışan birinci Türkiyeli pilot olan Merkit, dokuz kere Dakar Rallisi’ne katıldı ve altı sefer bitirme muvaffakiyetini gösterdi. 2010 Dakar Rallisi’nde “servis dayanağı olmadan yarışanlar” kategorisinde birinci oldu, 2011 yılında birebir klasmanda ikinci oldu. 2012 yılında ise mekanik meselelerle yarış dışı kaldı. Ayrıyeten Dakar Rallisi’ne en çok katılan ve bitiren birinci Türkiyeli motorcu unvanına sahip oldu.
Gazete Duvar