İZMİR – Arkeologlar Derneği Lideri İlkay İvgin, mayıs ayında ArkeolojiHaber Instagram sahifesi üzerinden gerçekleştirilen “Arkeologlar Derneği’nin Dünü, Bugünü ve Yarını” başlıklı söyleşideki kelamları ile reaksiyon topladı. İvgin’in, gerek devletimizde son yıllarda artık bir talana dönüşen kültürel mirasın yok edilmesi, gerek sit meydanlarındaki pratik değişikliklerine karşı vaziyeti ve gerekse arkeolojiye uzun yıllar hizmet vermiş pahalı bilim kişilerinin, bilim dünyasında hiçbir karşılığı olmayan münasebetlerle vazifelerinden alınmalarına karşı kullandığı sözleri arkeoloji camiasında tartışmalara neden oldu.
İvgin’in programda kullandığı,“10 bin tane arkeolog olsa, herkes 10 lira verse düşünün dehşet para. Ben o, 10 bin lira ile bu derneği uçururum. Boş keseden maval okumak çok bize mahsus. Hem üye olmayayım hem aidatımı ödemeyip konuşayım… Kimse klavye şövalyeciliği yapmasın!” üzere tabirleri, bu mesleğin memleketimiz koşullarında ne denli sıkıntı yürütüldüğünü bilen ve bunun bir modülü olan arkeologlar tarafından reaksiyonla karşılandı.
Programda ayrıyeten İvgin tarafından, Japonya’daki emekli arkeologlardan övgüyle bahsedilerek, “Türkiye’deki arkeologlar kahve zaviyelerinde ya da parklarda, bahçelerde vakit geçiriyorlar, devlete bu kadar hizmet ettim, bundan sonra daha ne yapacağım mantığı var herhalde” kelamları de sarf edildi.
‘DAHA EVVEL DE BİLİM KIŞILERININ ELİNDEN GIRIŞIMLERI ALINDI’
İvgin’in konuşması üzerine Arkeoloji Kısmı Yüksek Lisans Mekteplisi Recep Yavuz, herkesin erişimine açık olan ArkeolojiHaber sahifesine tweet attı. Gözü pek, arkeologların istihdam sıkıntılarını, Olympos sit sahası, Marmaray Girişimi, İzmit Süratli Tren Girişimi ve Beşiktaş metrosu üzere bahislerde derneğin takındığı pasif tutumunu eleştirdi. Başkaca Çatalhöyük Kazısı’nın iki yıllık çalışmasının akabinde Ege Üniversitesi Tedrisat Üyesi Doç. Dr. Çiler Çilingiroğlu’nun ilmî danışmanlık vazifesinden gerekçesiz olarak alınmasıyla ilgili olarak, “Daha evvel de başarılı bilim kişilerinin elinden girişimleri çocuk oyuncağıymış üzere alındı. Reaksiyon gösterdiniz mi?” diye sordu.
Arkeologlar Derneği Yöneticisi İlkay İvgin
‘BİR ARKEOLOG YANINA, BİYOLOG MU ATANMIŞTIR Kİ REAKSIYON GÖSTERELİM’
Atılan tweetlerin akabinde geçtiğimiz günlerde Recep Cesur’a, Arkeologlar Derneği Umumî Lideri İlkay İvgin imzalı resmi bir yazı gönderildi. Cesur’un yaptığı tenkitlere hususlar halinde karşılık verilen metinde “Sosyal medya hesabınız üzerinden derneğimize karşı altı doldurulamayan ithamlarda bulunmuş olmanız, Derneğimiz Idare Kurulu’nu derinden üzmüştür ve ithamlarınıza karşı karşılık verme gerekliliği doğmuştur. Şahsınıza ilişkin Twitter hesabından derneğimize ve derneğimizle bağlantısı bulunmayan kurumlara karşı birtakım ithamlarda bulunduğunuz görülmektedir” denildi.
İvgin tarafından kaleme alınan metinde dikkati çeken bir husus da; gerekçesiz bir biçimde ilmî danışmanlığı elinden alınan Çiler Çilingiroğlu ile ilgili muahezeye verdiği cevap oldu. İvgin, “Çilingiroğlu’na kazı müsaadesi verilmemişse bile öbür bir meslektaşımıza kazı müsaadesi verilmiştir. Meslektaşlar arasında ayrımda bulunmak bizim haddimize değildir. Çilingiroğlu’nun kazısının elinden alınıp kazı lideri olarak bir arkeolog noktasına bir biyolog mu atanmıştır ki bu hususta bir reaksiyon gösterelim” diyerek, Çatalhöyük kazılarının “bir biyoloğa değil de bir arkeoloğa verilmiş olması”nı ilmî etik konusunda ehil buldu.
Ayrıyeten kelam konusu yazı, haberlendirme gayesiyle tenkitlerin konusu olan İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdüriyeti, Kocaeli Müze Müdüriyeti, Antalya Vilayet Kültür ve Turizm Müdüriyeti, Doç. Dr. Çiler Çilingiroğlu ve Prof. Dr. Adil Tırpan’a da iletildi. Fakat İvgin’in kendisine getirilen tenkitler önünde, yazdığı resmi yazıyı Kazılar Daire Başkanlığı’na da taşıması, derneğin arkeologları terbiye ve dizayn etme hareketinin bir göstergesi olarak yorumlandı.
Arkeoloji Kısmı Yüksek Lisans Mekteplisi Recep Yavuz
Arkeoloji Kısmı Yüksek Lisans talebesi Recep Gözü pek, dernek lideri tarafından kaleme alınan metnin, kazılara katılan heyet üyelerini denetlemekle yükümlü Kazılar Daire Başkanlığı’na gönderilmesine ait görüş ve kanılarını bizimle paylaştı. Emekli arkeologlar, Nevin Soyukaya ve Naci Toy ise İvgin’in meslektaşları hakkında sarf ettiği kelamlarına reaksiyonlarını lisana getirdi.
‘DERNEK YÖNETICISININ EMELI, KARA LİSTEYE ALINMAMI SAĞLAMAK’
Dernek yöneticisi tarafından kendisine verilen karşılıkların Kültür ve Turizm Bakanlığı Kazılar Dairesi Başkanlığı’na gönderilmesini, “Arkeologlar Derneği Başkanı’nın gayesi benim bundan sonra girişimlere katılmamı engellemek, kara listeye alınmamı sağlamaktır” diye yorumlayan Mert, “Bu benim akademik kariyerimi direkt etkileyecek ve beni külliyen arkeolojik girişimlerden silmek isteyen bir sindirme taktiğidir. Kaldı ki ben bakanlığa bir ithamda bulunmadım. Bakanlığın bu olanların birçoklarından haberi bile olduğunu düşünmüyorum. Arkeologlar Derneği’nin meslektaşını pres altına alıp, bu halde tehdit ederek bakanlığın önüne attığını düşünüyorum” dedi.
‘ARKEOLOGLAR DERNEĞİ BAŞINI KUMA GÖMÜYOR’
Derneğin farklı fikir ve görüşlere hürmet duymadığı için bu duruma maruz kaldığını söyleyen Yavuz, “Ben yalnızca eleştirdiğim hususlarla ilgili tweet attım. Arkeologlar Derneği, kültürel varlıklarımız yok edilirken birinci reaksiyon göstermesi gereken kurumdur. Lakin bu tıp durumlarda refleks göstermek bölgesine, başını kuma gömüyor. Söylediklerim ortada… Kaldı ki ben bunları yazarken evvel bir vatandaş, sonra bir arkeolog olarak eleştirdim. Kişileri bu biçimde bastırmaya çalışmaları katiyetle kabul edilemez. Ben arkeolojiyi çok severek yapan bir öğrenciyim. Lakin bu sebepten ötürü bundan sonra tahminen de hiç mesleğimi yapamayacağım” diye konuştu.
‘ARKEOLOGLAR DERNEĞİ MESLEKTAŞLARINDAN BİHABER’
Emekli bir müzeci olarak yaşadığı kentin kültürel ve doğal bedellerinin korunması için sivil topluluk kuruluşları üzerinden istekli çalışmalarını sürdüren Diyarbakır Müzesi eski Yöneticisi Nevin Soyukaya da “Emekli müzeciler Türkiye’de kahve bucaklarında devir geçiriyor” diyen İvgin’e reaksiyonunu şu laflarla lisana getirdi:
“Ben ve birçok meslektaşım, yaşadıkları kentler tahrip edilip, kültürel ve doğal bedellerin yok edilmemesi için gayret sarf ederken, Arkeologlar Derneği Umumi Merkezi’nin hiçbir uğraşının olmadığına, ‘orada neler oluyor’ diye merak edip sorma zahmetine bile katlanmadıklarına şahsen tanığız. Tıpkı memleketin her zaviyesinde, yapılan mega girişimlerle yok edilen doğal ve kültürel pahaların korunması, yaşatılması için bugüne kadar kayda kıymet bir efor göstermedikleri gibi… Arkeologlar Derneği, sivil topluluk örgütü mantığına sahip olmadığı için hakikaten sivil çalışan meslektaşlarından da bihaber olmalarını alışılagelmiş karşılamak gerekiyor aslında.”
Diyarbakır Müzesi eski Yöneticisi Nevin Soyukaya
‘DERNEK, OLİMPOS KONUSUNDA GEREKENİ İVEDİLİKLE YAPABİLİR’
Yayında, İvgin’in Olimpos’la ilgili harekete geçmek için meslektaşlarından haber, evrak talep etmesini de eleştiren Soyukaya, “Antik kentlerde 1. noktada sitlerin, üçüncü raddeye dönüştürülmesi yeni bir durum değil. Arkeologlar Derneği Umumî Merkezi, ilgili muhafaza şurasından yahut umum müdüriyetten bu evrakları rahatlıkla alabilir ve hususla ilgili bir STK olarak gerekeni ivedilikle yapabilir. Lakin ilgili evrakları bunu lisana getirenlerden bekliyor olması da, bir STK’da olması gereken reflekslere sahip olmadığını gösteriyor. Gerekli evraklar gelmeyince sorumluluğu kalmıyor mu? Sorumluluk bunu lisana getiren fakat evrakları iletmeyenler de mi oluyor yalnızca? Kelam konusu sit sahalarında talanın çok süratli bir biçimde başlayıp geliştiği münasebetiyle süratli hareket etmek gerektiği hiç mi akla gelmez? Hakikaten geçmişte devletimizde bunun üzere birçok örnek yaşandı, bundan da mı habersizler!”
‘HİÇBİR STK OTURDUĞU TARAFTAN ÜYE KAZANAMAZ’
Meslektaşlarını derneğe üye olmadıkları için ilgisizlikle suçlayan İvgin’e, “Siz müzelerde yıllardır kangrene dönüşmüş meselelerle ilgili bu güne kadar ne üzere teşebbüslerde bulundunuz?” diye soran Soyukaya, son olarak şunları söyledi:
“Dernek yöneticisi, üstenci, kibirli bir uslupla; meslektaşlarının derneğe üye olmadıklarını, emekli müzecilerin kahve zaviyelerinde gezdiğini, gönüllülüğü bilmediklerini söylüyor. Dünyanın hiçbir mekanında, hiçbir STK oturduğu mekandan üye, istekli ve destekçi kazanamaz, kazanmamıştır. Her şeyden evvel var olduklarını, var olma nedenlerini somut olarak sergilemek, inanç kazanmak, yani bunun için bile emek sarf etmek gerekir. Devlette birçok sıkıntıya karşın kültürel bedellerin korunması için canı gönülden çalışan, uğraş veren, kültürel kıymetlerin korunması için STK’larda istekli çalışmalar yürüten, bu uğurda tehditler alan yüzlerce meslektaşımız var. Dernek lideri bunların kaçından haberdar acep? Farklı derneklerde istekli çalıştıkları halde, bu kişilerin neden Arkeologlar Derneği’ne üye olmadıklarını dönüp kendilerine sormaları gerekmez mi?”
‘BAHSETTİĞİNİZ ARKEOLOGLAR, BEDEL ÖDEMİŞ, DENEYİMLİ İNSANLAR’
Uzun yıllar Kültür-Sanat Sendikası’nın danışmanlık ve umumi sekreterlik hizmetlerini yürüten, emekli müzeci Naci Toy da, İvgin’in kelamlarını “vahim bir konuşma” olarak kıymetlendirdi.
Toy, “Dostlar meclisinde sohbet ederken mayıs ayında, ArkeolojiHaber’in canlı yayınında Arkeologlar Derneği Başkanı’nın emekliler ile arkeologlara yönelik maksadını aşan bir konuşma yaptığı söylendi. Evvel inanmadım ve söylenenlerin abartıldığını düşündüm. Lakin dinlediğimde ziyadesiyle vahim bir konuşma olduğunu gördüm. 1977 yılından beri Arkeologlar Derneği üyesiyim. Bugüne kadar rastgele bir dernek lideri bu türlü bir konuşma yapmamıştır. Benimle bir arada emekli olan yüzlerce meslektaşım var. Tamamına yakınıyla hala taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına yönelik toplumsal medyada haberleşir, fikir alışverişinde bulunuruz. Kahve bucaklarında diye tabir ettiğiniz bu arkadaşlarım memleketimizin çeşitli müzelerinde yahut merkez teşkilatında emek vermiş, bedel ödemiş deneyimli ve birikimli insanlardır” dedi.
.
‘GÖREVİNİZ ARKEOLOGLARI VE EMEKLİLERİ AŞAĞILAMAK DEĞİL’
Dernek yöneticisinin, “Arkeologların örgütlenme niyetinin olmadığı, ortak hareket etme bilincinin oluşmadığı, örgütlü olmak, üye olmak üzere bir kanılarının bulunmadığı” üzere tabirlerinin emelini aşan tabirler olduğunu söyleyen Toy, son olarak şunları belirtti:
“Dernek yöneticisi hangi deneyim ve birikimlerine nazaran bunu söyleyebiliyor anlamak mümkün değil. Arkeologlar Derneği tüzüğünün 3. unsurunun a bendi: “Meslek onurunu ve üye haklarını korur, mesleksel dayanışmada öncü vazifesini üstlenir” der. Sayın yönetici, sizin hizmetiniz arkeologları ve emeklileri aşağılamak, kamuoyuna şikayet etmek değil. Tüzüğümüzün 3. unsurunun, a bendinde olduğu üzere meslek onurunu üye haklarını korumak, mesleksel dayanışmada öncü hizmetini üstlenmektir.”
Gazete Duvar
