Boğaziçi Üniversitesi’ne Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Melih Bulu’nun rektör olarak atanmasıyla başlayan protestolar sürüyor. Güney Kampüs’te yaklaşık iki aydır devam eden protestolar kapsamında açık dersler de düzenleniyor. Derslerin Boğaziçi Üniversitesi LGBTİ+ Çalışmaları Kulübü iştirakinde dün akşam saat 21.00’de yapılan dersini postyapısalcılık, psikanaliz ve feminist teoriyi felsefi düzlemde bir ortaya getiren, queer kuramının önde gelen isimlerinden Judith Butler verdi.
Butler’ın doğum gününe de denk gelen aktiflikte Boğaziçi Üniversitesi’nde Melih Bulu’nun rektör olarak atanmasının akabinde yaşananlar anlatıldı. Boğaziçi Üniversitesi LGBTİ+ Çalışmaları Kulübü de LGBTİ+ düşmanı nefret kampanyaları, kulüp odasının polis tarafından basılması, gökkuşağı bayrağının cürüm ögesi olarak kıymetlendirilmesi ve kulübün kapatılmasını aktardı.
Judith Butler konuşmasına, “Burada olmaktan ve direnişinizin bir modülü olmaktan onur duyuyorum. Geçtiğimiz haftalarda ne kadar çok memleketler arası örgüt ve medyanın bu bahiste yazdığını görmek çok sevindirici” diyerek başladı. Butler, konuşmasında Barış İçin Akademisyenler’in tutuklanması ve sürgün edilmesi, akademik özgürlük uğraşının değeri, ulus çok otoriter stratejilere karşı ittifakların kıymeti, Boğaziçi Üniversitesi LGBTİ+ Çalışmaları Kulübü’nün kapatılması, LGBTİ+’lara otoriter rejimlerin atakları ve LGBTİ+ uğraşının değerinden bahsetti.
Kaos GL’nin aktardığına nazaran Judith Butler’ın konuşmasından satırbaşları şöyle:
“Boğaziçi bu inanılmaz varlıklı entelektüel tartışma ortamını temsil ediyor. Boğaziçi mensupları geniş bir global topluluğun bir kesimi. Akademik özgürlüğe dair devlet baskısı, eğitime sansür ve eleştirel görüşlerin kriminalleştirilmesi ile karşı karşıyayız. Boğaziçi’ni uzaktan izlemiyoruz. Sizin yazgınız bizimkiyle, bizimki sizinkiyle birbirine bağlı. Temel akademik özgürlük tehdit altında. Devlet otoriteleri tarafından bir rektör atanmasını neden sıkıntı edindiğimizi sorabilirler. Akademik özgürlüğün neden kıymetli olduğu ve demokrasi ülküsüyle bağlantısı üzerine konuşmak istiyorum. Akademik özgürlük tabir, örgütlenme ve toplanma özgürlükleri ile yakından bağlantılı bir kavram. Güçlenen otoriterizmi siz aslında biliyorsunuz fakat dünyanın geri kalanının da bilmesi gerekiyor. Akademik özgürlük eğitim, araştırma ve yayınlarında devlet tesirinden olmayı kapsar. Hepimiz bir biçimde üniversitelere bağımlıyız ve üniversitenin de sizin çalışmalarınıza karışmama üzere bir vaadi var aslında. Devletin, dini yetkililerin, şayet özel bir üniversite iseniz donörlerin tesirini engelleme vaadi var. Akademik özgürlüğün temeli, devlet temelli tesirlerden korunmanızdır. Ne öğretebileceğiniz, hangi kümelerin kurulacağı konusunda sizi müdafaası demektir. Yasal olmayan bir formda rektör atanması bu müdafaanın engellenmesi demektir. Özgürlüğünüze dönük gayrı legal bir tesir kelam konusu. Akademik özgürlük doktrini çerçevesinde yöneticinin temel fonksiyonu akademik özgürlüğünüzü korumak olmalı. Akademik özgürlük rektörlerin devlete karşı durabilmesi, topluma tehdit olarak görülen programların kapatılmaması manasına geliyor. Rektör olarak atanan rastgele bir kişi politik otoriteleri tehdit etse de akademik özgürlüğü savunmak zorundadır. Üniversiteler, fakülteleri için olduğu kadar öğrencileri için de özgürlüğü savunmak zorundadır. Eleştirel fikir, adaletsizliğe karşı durmak ve adalet talep etmek demektir.
‘LGBTİ+ ÇALIŞMALARI KULÜBÜNÜN KAPATILMASI ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ENGELİDİR’
LGBTQİ toplumu ile ilgili de konuşmak istiyorum. Öğrenci örgütlerinin stantlarını gösterme, politik fikirlerini sergileme konusunda hakları var. Özgürce örgütlenebilmek ve kamusal tartışmalara katılabilmek sizin temel hak ve özgürlüğüdür. Bu fikirler, gösterdikleriniz birilerini rahatsız edebilir lakin bu rahatsızlık öğrenmek için değerli bir baht.
Üniversitelerdeki birçok şey dersler dışında gerçekleşiyor. Boğaziçi Üniversitesi LGBTİ+ Çalışmaları Kulübü’nün kapatılması örgütlenme özgürlüğünün engelidir. Bu özgürlükler hem üniversite için hem de kamusal bir tanınmayı hak eden varoluşlar için gereklidir. Bir gün o kulüp tekrar açılacak ve ben de ziyaret edeceğim.
LGBTQİ’lere hücumlar otoriter rejimlerin normlarına dönüşüyor. Otoriter bir rejimde yaşadığınızın işareti, LGBTQİ’lere taarruzlar. Trump transların itibarlarına saldırdı. Uğraş ettikleri yasal statülerini almaya kalktı. Polonya ve Macaristan’da LGBTQİ’lerin kazanılmış haklarını geri almaya çalışıyorlar. Bu durumu Rusya’da da görüyoruz. Brezilya’da benzeri bir durumu görüyoruz. Translar çok ağır bir biçimde şiddete maruz kalıyor. Bu hatalara karşı durması gereken devlet ya öteki yere bakıyor ya da katillerin ta kendisiler.
‘LGBTQİ’LER HAREKETİN VAZGEÇİLEMEZ BİR PARÇASIDIR’
LGBTQI çabası ulus çok bir çabadır. Sizlerin pahalı kulüplerinin kapatılması otoriter hücumların yeni bir formu. Queer’ler olarak her vakit bize karşı kullanılan geleneğin de ailenin de parçasıydık. LGBTQI bireyler her vakit Boğaziçi’nin kesimiydi. Burada sorun LGBTQİ’lerin olumlanacağı mı yoksa kriminalleştirileceği mi, sansürlenecekleri mi, kınanacakları mı, şeytanlaştırılacağı mı, mahpusa atılacağı mı? Tutuklu arkadaşlarınızın varlığı devasa bir adaletsizlik. Hapishanedekilerle bağlantıda kalmak ve öykülerinin duyulmasını sağlamak gerekiyor. Kamusallaşmanın her vakit riski vardır lakin riski kolektif olarak üstlenmek gerek.
LGBTQİ’ler, hareketin vazgeçilemez bir modülüdür. Bu kulübe yaptıklarını her kulübe yapabilirler. LGBTQİ’leri en kırılgan küme olarak görüyorlar ve en kırılgan gördüklerine saldırıyorlar. Heteroseksüeller takviyeye gelmeyecektir diye düşünüyorlar lakin LGBTIQI’lerle başlayıp devam edeceklerdir. Buradan başlıyorlar. En kırılgan kümesi yalnız bırakmazsınız. Onlarla birlikte olursunuz. Birebir vakitte LGBTQİ’lerin güçlü bir gayret geçmişi var. Bundan öğrenebilirsiniz. Türkiye’deki geçtiğimiz on yıldaki en ilham verici anlar LGBTIQ mücadelesindendi. İttifakı da en iyi onlar biliyor, sokağa çıktığında korkmayı ve uğraş etmeyi en iyi LGBTQİ’ler biliyor.
Direniş hareketlerinin geçmişinden bildiğimiz şu ki karşı taraflar sizi birbirinize düşürmeye çalışacaktır. Müslümanlar LGBTQİ’lere karşı diyecekler lakin Müslüman öğrencilerin bir kısmı birebir vakitte LGBTQI. Bizleri farklı kutulara koymalarına müsaade vermeyelim.
Translara karşı nefret, ulus çok bir strateji. Birbirlerinden öğreniyorlar. ‘Orada oluyorsa, ben de burada yaparım’ diyorlar. Otoriter rejimler birbirlerinin sistemlerini ödünç alıyorlarken bu nefrete karşı çabayı de ulus çok bir halde inşa etmemiz gerekiyor. LGBTQİ’lerin rastgele bir ülkede gördüğü muamele otoriter rejimlerin Litmus testi. Otoriter bir ülkede yaşayıp yaşamadığınızın termometresi bu.”
‘HOMOFOBİ, YAYILMIŞ, DAĞILMIŞ VE TÜM KURUMLARI ŞEKİLLENDİREN BİR MESELE’
Dersin soru karşılık kısmında BÜLGBTİ+ Kulübü’nün kurucularından Beren Sevgilisi, “Bu kulübü kapatan homofobikler ve bu karara karşı duran LGBTİ+ müttefikleri ortasındaki farka (pinkwashingten doğan geçersiz farka) dair ne düşünüyorsunuz? Bu kulübü aslında kim kapattı? Kulüp kapatıldıktan sonra herkes güya bir gecede kapatılmış üzere davrandı lakin benim tanıklığım bundan daha fazlası. Birbirini takip eden bir sürü karar sonucunda kapatıldı. 2014’te kurulduğundan beri ayrımcılıkla karşılaştı bu kulüp. Sistematik ayrımcılıktan öte elle tutulur, yasal düzlemdeki ayrımcı uygulamalardan bahsediyorum. Bütün gereklilikleri karşılamasına karşın BÜLGBTİ+ aday kulüp olarak senelerce bekletildi. Bir evvelki Rektör periyodunda ısrarla bekletilirken şu an direnişte olan akademisyenlerden de o sürece dahil olanlar vardı. Eski Rektörün de atanmış bir rektör olmasına karşın demokratik olduğunu söyleyenler var. Homofobinin heterojenliğine dikkat çekmek istiyorum. Bu günlerde homofobi AKP ile tanımlanıyor. Entelektüeller AKP’nin ve onun ‘aşağı tabakasının’ homofobisine karşı kendilerinin aydınlanmış ve bu fobilerden arınmış bir kesim oldukları fikrinde” dedi.
Butler, Azizi’nin sorusuna, “Yönetim tarafından onaylanmasından evvelki uzun bekleyişe dair yazılar okudum. Bu kadar komik ve adaletsiz uygulamanın ve bu uygulamaya sebep olan akademik işçilerin kimler olduğunu sormamız gerekiyor. Homofobi yalnızca iktidarın uygulamalarıyla alakalı değil. Yayılmış, dağılmış ve tüm kurumları şekillendiren bir problem. Bazen de küçük kararlarda ortaya çıkabiliyor. Üniversitenin LGBTQİ kulübüne dayanağı ne kadar köklüydü? Bu kıymetli bir soru ve üniversitelerin kendisine sorması gerekiyor. Homofobinin çok uzun bir geçmişi var ve bu sorun yalnızca devlet aktörünün düşman olmadığını homofobiyi olağanlaştıran tüm sivil toplum ve kültürün de varlığını gösteriyor. Bu üniversite ve sivil toplum için, sol için değerli bir test. Bu soru için teşekkür ederim” diyerek karşılık verdi.
Gazete Duvar
