CHP Genel Lider Yardımcısı Prof. Dr. Taşkın, 8 Mart Dünya İşçi Bayanlar Günü münasebetiyle yayımladığı yazılı basın açıklamasında, “Kadınlar derin yoksulluk, mahrumluk, şiddet ve çoklu ayrımcılık kıskacında” dedi.
2020 yılında 300 bayan cinayeti işlendiğine dikkati çeken Prof. Taşkın, “Kadın cinayetlerinin önlenmesi ve durdurulması için TBMM’nin ivedilikle özel gündem ile toplanması gerekmektedir. Bayana karşı şiddetle gayrette için 6284 sayılı yasa ve İstanbul Kontratı faal olarak uygulanmalıdır” daveti yaptı.
CHP’nin iş gücüne bayan iştirakini destekleyen bir anlayışa sahip olduğunu belirten CHP’li Taşkın, partisinin maksatlarını şöyle aktardı:
SALGINDAN EN ÇOK BAYANLAR ETKİLENDİ: 2020 yılında bütün dünyayı tesiri altına alan Covid-19 pandemisi ile neoliberal siyasetlerin insanlığa bir gelecek sunmadığı, ayrımcılığı ve eşitsizliği büyüttüğü bir kere anlaşılmıştır. Ülkemizde ise 19 yıldır iktidarda bulunan AKP’nin otoriter ve neoliberal siyasetleri sonucunda yaşanan toplumsal ve ekonomik kriz, pandemi ile daha da derinleşmiştir. Bu durumdan en çok etkilenenler ise bayanlar olmuştur. Bayanların karşı karşıya kaldığı temel sıkıntıların başında erkek şiddeti gelmektedir. Ülkemizde 2020 yılında 300 bayan cinayeti işlenmiş, 171 bayan, kuşkulu bir biçimde meyyit bulunmuştur. Bayanların birçok evli olduğu, boşandığı, birlikte olduğu erkekler ya da torunu, ağabeyi ve oğlu üzere aile üyesi erkekler tarafından öldürülmüştür. Bugün Türkiye’de her gün ortalama üç bayan katledilmektedir. (Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2020 Raporu 2021) Bayan cinayetlerinin önlenmesi ve durdurulması için TBMM’nin ivedilikle özel gündem ile toplanması gerekmektedir. Bayana karşı şiddetle uğraşta için 6284 sayılı yasa ve İstanbul Mukavelesi faal olarak uygulanmalıdır.
BAYANLAR EKONOMİK ŞİDDETE DİRENİYOR: Bayanların yaşadığı şiddet yalnızca erkek şiddeti değildir. Bayanlar, devletin uygulamalarındaki eksikliklerden kaynaklanan ekonomik şiddete de maruz kalmaktadır. Gelir adaletsizliği, yoksulluk ya da işsizlik bu ekonomik şiddetin göstergelerinden bazılarıdır. Yeniden insanın barınma, beslenme üzere en temel muhtaçlıklarını karşılama gücüne sahip olamaması ekonomik şiddet yaşadığının bir belirtisi olarak bedellendirilmektedir. [Emel Memiş, “Şiddet ve Ekonomi”, Şiddetin Cinsiyetçi Yüzleri, Der. Betül Fayda, (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005), s.176.] 19 yıldır iktidarda olan AKP’nin uyguladığı ekonomik şiddete direnen bayanlar tıpkı vakitte karar sistemlerinde yer almaya, siyasal haklarını müdafaaya ve cinsiyetçi siyasetlere karşı gayret etmeye de devam etmektedir.
ÇOKLU AYRIMCILIK KISKACI VAR: Bayanlar bu süreçte yalnızca yoksulluk değil, derin yoksulluk, mahrumluk, şiddet ve çoklu ayrımcılık kıskacında ömürlerini sürdürmeye çalışmaktadır. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’na nazaran, mahrumluk bireyin toplumsal dışlanması ve ekonomik, politik ve toplumsal haklardan yoksun kalmasıdır. Derin yoksulluk ise açlık sonunun altında yaşama, temel besin, bakım, barınma, sıhhat, psiko-sosyal takviye masraflarını karşılayamama durumu olarak tanımlamaktadır. Çoklu ayrımcılık ise bayan olmaktan kaynaklanan ve farklı alanlarda ortaya çıkan ayrımcılık biçimleriyle ilgilidir. Pandemi öncesinde yaşanan ekonomik kriz nedeniyle düşük olan bayan istihdamı pandemi ile birlikte daha da azalmış, bayanlar işgücü piyasasından erkeklere oranla süratli biçimde çekilmek zorunda kalmıştır. DİSK- AR’ın yaptığı araştırmaya nazaran, bayan işgücü son bir yılda yüzde 8.2 düşmüştür. Covid-19 salgının tesiriyle geniş tarifli bayan işsizliği de yüzde 40’ın üzerine çıkmıştır. Araştırma sonuçlarına nazaran, her dört bayandan yalnızca biri çalışmaktadır. Erkek istihdam oranı son bir yılda yüzde 60.2 olurken, bayan istihdam oranı yüzde 26’ya kadar gerilemiştir. Yapılan araştırmada kayıt dışı istihdamın erkeklere oranla bayanlarda çok daha yüksek olduğu da görülmektedir. Datalar, istihdama ait her türlü ayrımcılığın ortadan kaldırılması gerekirken, uygulanan yanlış siyasetler sonucunda işgücü piyasasında toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin süratle arttığını ortaya koymaktadır. (DİSK-AR “Covıd-19 Periyodunda Bayan İşgücünün Görünümü Raporu” Mart 2021)
KONUT EKSENLİ ÇALIŞMA İLE İŞ YÜKÜ ARTTI: Bununla birlikte Covid-19 pandemisi kapsamından alınan tedbirlerle çalışma formlarında değişikliğe gidilmesi, işgücünün giderek mesken eksenli çalışmaya geçişi, bayanların var olan iş yükünü daha da ağırlaştırmıştır. Ülkemizde “görünmeyen emek” ya da “karşılıksız emek” faaliyetleri diye tabir edilen konut işleri ve bakım hizmetleri ne yazık ki eşitsizliğin çok net bir biçimde görüldüğü bir diğer alandır. Pandemi sürecinde eğitime orta verilmesi ve uzaktan online eğitime geçilmesi, eğitimin takip edilmesi, yanı sıra çocuk bakımı, eş/partner, yaşlı, engelli, hasta bakımı ve daha fazla paklık, beslenme gereksinimi ve pandeminin yarattığı ruhsal yük bayanların ömürlerini gitgide zorlaştırmıştır. Yeniden işgücü sayılarına dahil edilmeyen, diğerine bağımlı olarak ömrünü sürdürmek zorunda kalan ve ‘ev kadını’ olarak kabul edilen milyonlarca bayanın artan ekonomik krizle birlikte yoksulluğu derinden yaşadığı görülmektedir. Engelli bayanlar, işgücüne katılma konusunda hem engelli hem de bayan olmaktan kaynaklı olarak çoklu ayrımcılığa maruz kalmaktadır.
MÜLTECİ BAYANLAR: Türkiye’de süreksiz muhafaza altında yaşayan Suriyelilerin yüzde 54’ünü erkekler, yüzde 46’sını bayanlar oluşturmaktadır. Yapılan araştırmalar, göç durumunda bayanların erkeklerden daha farklı ve olumsuz etkilendiklerini ortaya koymaktadır. Bayanlar, eğitim, sıhhat, istihdama erişim, ayrımcılık üzere pek çok alanda erkeklere oranla daha ağır sonuçlarla karşılaşırken, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklanan meseleler ile de baş etmek zorunda kalmaktadır. Pandemiden evvel yapılan ILO 2020 araştırmasında Türkiye’de istihdam piyasasında yer alan erkek mültecilerin %98’i minimum fiyatla çalışırken, mülteci bayanların yalnızca %77’si taban fiyat alabilmektedir. Göçmenlerin toplumsal yaşama ahenk sağlamalarını kolaylaştıran temel öge lisandır. Lisan imkanlarından erkekler ve çocuklar kadar yararlanamayan bayanlar, bir dizi alanda problemler yaşamakla birlikte ayrımcılıklara da maruz kalmaktadır. Konut içi hayatla hudutlu kalmak zorunda kalan bayanlar, gitgide yalnızlaşmaktadır. Ayrıyeten lisan sorunuyla birlikte bakım emeği ya da konut içi görünmez emek kullanımı bayanların çalışma ömrüne girmesini engellemektedir. [Songül Sallangül, “Röportaj”, Mektepli Gazete, Mart 2021, s. 28.]
ÖNEMLİ PROJELER GELİŞTİRECEĞİZ: Toplumsal demokrat bir parti olarak CHP, istihdam odaklı bir üretimi savunduğu kadar, işgücüne bayan iştirakini da ayrıyeten destekleyen siyasetler izlemektedir. Lokal idarelerimizde bu hususta atılan somut ve olumlu adımlar, iktidarımızda yapacaklarımıza dair göstergelerdir. Bayan istihdamının artmasında güçlü ve hak temelli bir toplumsal devletin ehemmiyetinin elbette farkındayız. Kreş yahut gündüz engelli bakımevleri üzere toplumsal siyaset örneklerinin bayanların işgücüne iştiraklerini ne derece kolaylaştırdığının şuurundayız. Problemler bayanların istihdam alanına iştirakleriyle da bütünüyle çözülemiyor. Eşit işe eşit fiyat şartlarından epeyce uzağız. Tekrar bayan istihdamının kıymetli bir gövdesinin teminatsız, kayıt dışı alanlarda olduğunu görmekteyiz. 6 milyonluk sokak iktisadının paçası olan yahut konutlara paklık hizmetine giden bayanların toplumsal güvenlik şemsiyesi altına alınmaları için önemli proje ve yaptırımlar geliştireceğiz. Bu bağlamda Aile Takviyeleri Sigortasıyla (ADS) yoksulluk hududunun altında kalan aileleri destekleyeceğiz. Dayanaklarda bayan odaklı bir yaklaşımı temel alacağız. ADS ile asıl gayemiz haneleri ve bireyleri yoksulluk içerisinde tutmak değil, yoksulluktan kurtarmak olacaktır. Hülasa yoksulluğu yönetim eden değil aşan bir yaklaşımı merkeze alacağız. (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar
