Amerikan haber ajansı Associated Press (AP), Türkiye-ABD münasebetlerini mercek altına alan kapsamlı bir haber-analiz yayımladı. İki ülke münasebetlerinde ‘uzun bir pürüzler listesi’ bulunduğu vurgulanan tahlilde, ismi açıklanmayan üst seviye bir Türk yetkiliye dayanarak ‘Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, ABD Lideri Joe Biden’ın kendisini hâlâ aramamış olmasından pek şad olmadığı’ belirtildi.
Tahlilin girişinde, “Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO müttefikleriyle çalkantılı bağlantılarını eski haline döndürme tarafında açık bir eforla, Batı ve ABD aksisi telaffuzunun tonu düşürdü. Ancak şu ana dek, ABD Lideri Joe Biden’ın sessizliğiyle karşılaştı. Vazifeye gelmesinin üzerinden neredeyse iki ay geçen Biden Erdoğan’ı hâlâ aramadı; Türkiye’de kimileri bu durumu telaş verici bir işaret olarak görüyor. Buna karşılık, ABD’nin eski lideri Donald Trump ve Erdoğan 2016 seçimlerden yalnızca birkaç gün sonra görüşmüştü” sözleri kullanıldı.
Tahlile şöyle devam edildi: “Bir vakitler birbirlerini stratejik ortak olarak gören Ankara ile Washington ortasındaki ilgiler son yıllarda Suriye konusundaki görüş ayrılıkları, Türkiye’nin Rusya’yla işbirliği ve yakın vakitte Doğu Akdeniz’deki müdahaleleri -ki ABD’li yetkililer bunları istikrarsızlaştırıcı olarak niteliyor- nedeniyle tertipli olarak berbatlaştı. Erdoğan’ın hükümetinde birçokları, yaşanan tansiyonlara karşın, Türkiye Cumhurbaşkanı’yla şahsi bir alakası bulunan ve Türkiye’nin insan hakları sicili hakkında nutuk atmayan Trump’ın idaresinin dört yıl daha devam etmesini umuyordu.”
Joe Biden’ın seçimden evvel New York Times gazetesiyle söyleşisinde Erdoğan’ı ‘otokrat’ olarak niteleyip Türkiye’de muhalefeti desteklemekten kelam etmesinin Ankara’da yetkililerin reaksiyonunu çektiğini hatırlatan AP, tahlile şöyle devam etti:
“Türk yetkililer kamuoyu önünde yapılan açıklamalarda Beyaz Saray’dan telefon gelmemesini kıymetsiz üzere gösterdi; öbür düzeylerde diyalog kurulduğuna dikkat çekti. Lakin AP’ye konuşan üst seviye bir Türk hükümet yetkilisi, Erdoğan’ın ofisinin bu durumdan [telefon gelmemesinden] pek de mutlu olmadığını söyledi.”
Haberde Beyaz Saray basın sözcüsü Jen Psaki’nin, geçtiğimiz hafta ilgili bir soruya cevabında Biden’ın hâl görüşmediği birçok dünya başkanı olduğunu ve ‘Erdoğan’ı bir noktada arayacağını’ söylediği hatırlatıldı.
AP, tahlilin devamında “İddialı bir dış siyaset atakları dalgasının, Batı zıddı telaffuzun ve artan otoriterleşmenin akabinde çok az dostu kalan Türkiye artık, zorlanan iktisadını kurtarmak için yabancı yatırımcıları çekmeye çalışıyor. Erdoğan, sıkıntılı alakalarını düzeltme ve memleketler arası izolasyona son verme teşebbüsüyle, ABD, Avrupa ülkeleri ve başka eski müttefiklerine el uzatıyor” denildi.
Biden’ın memleketler arası ittifaklar ve klasik bağların yanı sıra NATO’yı tekrar canlandırmaktan kelam ettiği hatırlatılan tahlilde, ABD’nin yeni liderinin ‘ilişkileri yine tesis edip Türkiye’yi Rusya’nın nüfuz alanından uzaklaştırmaya çalışmakta’ bir çıkar göreceği belirtildi. Fakat AP, bir dizi uzmanın da görüşüne başvurduğu tahlilde, başta Rus üretimi S-400’ler olmak üzere bir dizi hususun iki ülkenin bağlantılarını eski haline döndürmesini zorlaştırdığı yorumu yaptı.
S-400’lerin yanı sıra ABD’nin IŞİD’e karşı Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) verdiği dayanağın de sorun oluşturduğu, bununla birlikte Biden’ın 2019 yılında Suriye’den çekilme kararı alan Trump’ı ‘mütetfikleri SDG’ye ihanet etmekle suçladığı’ hatırlatıldı.
AP, Biden idaresinin Doğu Akdeniz’de Yunanistan’la yaşanan krizde Türkiye’ye baskı yapmasının beklendiğini belirtti. Haberde, “Biden idaresinin Trump’a kıyasla demokrasi ve insan haklarına daha fazla vurgu yapması bekleniyor” denilirken, ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’ın Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile yaptığı telefon görüşmesinde “demokratik kurumların, kapsayıcı idarenin ve insan haklarına hürmetin önenin altını çizdiği” belirtildi.
Haberde, Fethullah Gülen’in iadesi ve Halkbank davasının da iki ülke ortasında tansiyon sebebi olmaya devam etmesinin beklendiği yorumu yapıldı. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
