Ayasofya’nın cami olarak tekrar ibadete açılması kararı, bütün dünyada olduğu üzere Arap coğrafyasında da geniş yankı uyandırdı. Mahsusen Mısır, Suud ve Birleşik Arap Emirlikleri basını kararla ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a önemli tenkitler yöneltirken, Katar basınında ise övgüler nokta aldı. Birçok mütehassısa nazaran, karar külliyen siyasi ve başta berbata giden iktisat olmak üzere içerideki meseleleri örtmeyi hedefliyor.
Münhasıran Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Ayasofya’nın ibadete açılmasıyla ilgili konuşmasında Mescid-i Aksa’ya gönderme yapması Arap basınında bahisle ilgili en çok dikkat çekilen noktalardan biri oldu.
Arap dünyasının bu hafta kıymetli gündem başlıklarından bir başkası de tekrar Libya bunalımıydı. Kimi mütehassıslara nazaran, ufukta taraflar arasında bir uzlaşma ihtimalinin olmaması, meydanda savaşan Libyalı tarafların değil, savaşa müdahil olan ve farklı çıkarları bulunan yabancı tarafların uzlaşamamasından kaynaklanıyor.
IRAK’TA GÜNDEM HAŞİMİ SUİKASTİ, MISIR’DA İSE NAHDA BARAJI
Irak’ta ise radikal örgütlerle ilgili çalışmalarıyla bilinen ve güvenlik hususlarında Irak hükümetine danışmanlık yapan Hişam El Haşimi’nin suikaste kurban gitmesi gündeme damgasını vurdu. Haşimi’nin daha evvel İran’a yakın Ketaib Hizbullah örgütünden tehdit iletileri aldığını açıklaması suikastten sonra gözlerin laf konusu örgüte çevrilmesine neden oldu. Ama birtakım bölümler, bu cinayetin İran’ı sıkıştırmak için farklı taraflarca işlenmiş olabileceğine de dikkat çekiyor.
Mısır ve Etiyopya arasındaki Nahda Barajı buhranına tahlil bulunması için yürütülen görüşmelerde taraflar hâlâ uzlaşamadı. Etiyopya, barajın yalnızca elektrik üretimi üzere bir emelinin olduğunu savunurken, Mısır bunu kendi güvenliğine önemli bir tehdit olarak görüyor. Devir vakit Mısır medyasında, Mısır’ın gerektiği durumda Nahda Barajı’yla ilgili askeri seçeneği de devreye sokabileceğine dair haberler ve tartışmalar taraf alıyor.
AYASOFYA KARARI ORTADOĞU AÇISINDAN NE MEALE GELİYOR?
“Ayasofya müzesinin camiye dönüştürülmesine yönelik reaksiyonlarda dehşete düşülecek bir durum yok. Tekrar Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kelam konusu kararla ilgili paylaştığı Arapça ve İngilizce tweet’lerin farklı olmasına da şaşmamalı.
Şayet Erdoğan iki yıldır bozuk olan ekonomiyi ve AK Parti’ye olan halk desteğinin azalmasını gündemden düşürmek üzere lokal siyasi maksatlara ulaşmak için diyaneti kullanıyorsa, başta Ekonomist mecmuası olmak üzere Garp basınının yazdığı üzere bu tehlikeli oyunu zekice oynuyor. Bilhassa de amaç kitleye yönelik yaptığı konuşmalarda. Lakin Ortadoğu açısından bakıldığında yaptığı şey, farklı askeri çatışmaların yaşandığı bu ortamda mezhepsel çekişmeleri daha da beslemektedir.” (Velid Braksiya/Lübnan El Modon gazetesi)
‘AYASOFYA’NIN DİRİLİŞİ MESCİD-İ AKSA’NIN KURTULUŞU MU?’
“Ayasofya’nın dirilişi, Mescid-i Aksa’nın özgürlüğe kavuşmasının habercisidir. Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi kararından sonra Erdoğan bu bildirisi verdi.
Ömer Bin Hattab Kudüs’ü fethettiği devir Hıristiyanlara olan hürmetini ve İslam’ın hoşgörüsünü göstermek için Kıyamet Kilisesi’ni mescide çevirmedi ve orada namaz kılmadı. Bu yüzden bu türlü bir karar İslam’ı daha da güçlendirmeyecektir. Bilakis gayri dinlere mensup olan kişileri mütemadi amaçta olan İslam’a karşı daha fazla kışkırtacaktır. Yeniden bu adım diyanetimizin daha fazla amaç alınmasını ve Müslümanların kanının akmasını durdurmayacak.
Mescid-i Aksa’nın kurtuluşu, Hıristiyan ve Müslüman Arapların tıpkı kaderi paylaştığı Filistin davasını desteklemekle olur. Daha fazla bölünmeler yaratmakla değil.” (Nevres Katiş/Rai Al Youm gazetesi)
‘HİÇBİR GETİRİSİ OLMAYAN BİR KARAR’
“Erdoğan’ın daha evvel kilise olan Ayasofya müzesini tekrar camiye dönüştürme kararında en garip ve en dehşete düşüren şey, onu futbol taraftar kümesi üzere alkışlayan, sevinen ve Müslümanların bir intikam maçında Hristiyanlar önünde bir değerli nokta kazandıkları formunda pankartlar taşıyanlardır. Kültürel, ekonomik ve siyasi hiçbir getirisi olmayan uydurma bir kar. Bu, Müslüman memleketlerin ekonomilerini Budist Çin, Şintoist Japonya yahut Güney Kore’nin ekonomileri üzere ayağa kaldırmayacak.” (Halit Muntasar/Mısır El Vatan gazetesi)
‘LİBYA’DA NASIL BİR TAHLIL?’
“Libya’da askeri bir tahlil olmaz. Bu, Arap yahut yabancı her yetkilinin uzun yıllardır devam eden Libya savaşı konusunda söylediği bir laftır. Lakin esas sorun, silahları susturabilecek tahlilin nasıl olacağına odaklanmıştır.
Hafter’in maceraya başlamasından beri ve başşehir Trablus’u denetim altına almak üzere daha pervasız bir aşamaya geçmesiyle bir arada, Hafter ve onun Arap ve vesair müttefikleri yalnızca askeri bir tahlile odaklanmışlardı. Hafter ve müttefikleri Trablus’taki hükümeti zayıflatıp başşehir Trablus’a girmenin kolay olduğunu düşünüyorlardı. Böylelikle kazanan istediğini elde eder mantığıyla, istedikleri siyasi tahlili dayatacaklardı.
O denli görünüyor ki Hafter’in sair müttefiklerinin bilakis Moskova, Libya konusunda Ankara ile müzakere edebilmeye en fazla gücü olan taraftır. Tabi Suriye sorunu üzerinden aralarında açılan muhabere kanalları üzerinden.
Tahlil için bugün gerekli olan, alanda savaşan tarafların bir ateşkese oturmaları ve iktidar ile servetin bölüşülmesi için bir formül üzerinde ikna edilmeleri değil. Değerli olan Libya savaşına müdahil olan memleketler arası güçlerin taleplerini karşılayacak uzlaşmaya varmaktır.” (Cumana Ferahat/El Arabi El Cedid gazetesi)
‘HAŞİMİ SUİKASTİ BAŞBAKANA BİR MESAJ’
“Irak’ta radikal İslamcı örgütler konusunda kompetan ve güvenlik mevzularında hükümete danışmanlık yapan Hişam El Haşimi suikasti, Irak’ın içinde bulunduğu istikrarsızlık ve kaosa ışık fiyat nitelikte.
Hişam el Haşimi suikastının gerisinde duran taraflar hala meçhul. Birtakım bölümler bununla ilgili İran’a bağlı silahlı kümeleri sorumlu tutarken, kimileri da Irak’taki IŞİD’e işaret ediyor.
Hişam El Haşimi, şu anki hükümete, Irak’ta toplumsal adalet, yolsuzluğun bitirilmesi, demokrasi ve İran’ın nüfuzunun bitirilmesini isteyen harekete yakın bir isimdi. Hasebiyle bu, daha evvel ABD elçiliğinde bir roket atılmasından ötürü Ketaib Hizbullah örgütünün bir merkezini basıp birtakım savaşçılarını tutuklatan, silahların yalnızca ordu ve güvenlik ünitelerinde olmasını isteyen ve milisleri denetim altına alma lafı veren başbakan Mustafe El Kazımi’ye bir iletidir.
Başbakan El Kazımi bugün epey şiddetli ve patlamaya hazır mayınlı bir yolda yürüyor. Üstelik memlekette iki büyük ve rakip güçle karşı zıdda. Münasebetiyle yapacağı en ufak bir hesap cürmü felaketle sonuçlanır.” (Rai El Youm gazetesi/Başyazı)
‘MISIR NAHDA BARAJINI YAŞAMSAL TEHDİT OLARAK GÖRÜYOR’
“Nahda barajı sorunu kimilerinin mevzuyu ele aldığı formdaki olağanlıkta değildir. Yeniden tıpkı halde duygusal bir mevzu değil, üç devlette yaşayan milyonlar için stratejik ve hayati bir mevzudur.
Mısır’ın kendi açısından Nil nehri sularındaki hakkıyla ilgili haklı kaygıları var. Çünkü Nil nehri Mısır için ana hayat çizgisini oluşturmaktadır. Ama Etiyopya’nın inşa ettiği baraja yalnızca su güvenliğine yönelik tehdit penceresinden bakılması Kahire’de kişilerin umum olarak odaklandığı husus. Münhasıran de basında, barajın vurulması ve askeri açıdan tansiyon dillendiriliyor.” (Osman Mirğeni/Suudi Şark’ül Evsat gazetesi)
Gazete Duvar